Թորիա :: ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՏԵՂԱՆՈՒՆՆԵՐ

4 Հուշարձան

Վրաստան (Երկիր) / Ջավախք (Գավառ) / Ախալքալաք (Շրջան) / Թորիա (Գյուղ)

Տեղադրություն

Գտնվում է Ախալքալաքից ուղիղ գծով 8 կմ հարավ-արևելք, շրջկենտրոն Նինոծմինդայից 11 կմ հյուսիս, ծ. մ. 1840-1860 մ բարձրության վրա:

Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 206:

Պատմություն

Զուտ հայաբնակ Թորիան 21 տուն բնակչությամբ և 13000 ակչե հարկաչափով հիշվում է օսմանյան կառավարության 1595 թ. կազմած «Գյուրջիստանի վիլայեթի ընդարձակ դավթար»-ում: Ընտանիքների գլխավորների ցանկում հիշվում են Ղուլիջանի որդի Միրզան, Առաքել և Ազարա եղբայրները, Սարգսի որդի Ջանիբեկը, Մկրտիչը, Գրիգորի որդի Խոսրովը և այլք:

“გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი”, էջ 229: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 206:

1705 — 1706 թթ․

Հայտնի է նաև, որ 1705-1706 թթ.` տանուտեր Հասանի օրոք, գյուղից հարկվել է 16.200 ակչե:

“ჩილდირის ეიალეთის ჯაბა დავთარი 1694-1732 წწ.”, էջ 121: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 206:

Բնակչություն
1829 — 1830 թթ․

Ներկայիս բնակիչների նախնիները 1829-30 թթ. փոխադրվել են Ստորին կամ Ներքին Բասեն գավառի Ձիթահանք (Ձիթհանքով) և Թեքման գավառի Քյուլլի գյուղերից:

Ձիթահանքը հայաբնակ գյուղ էր Ստորին Բասեն գավառում, Արաքս գետի աջակողմում՝ Խորասանից 30 կմ արևելք: Քյուլլին հայաբնակ գյուղ էր Արաքս գետի ձախակողմում` Թեքմանից 18 կմ արևելք: Քյուլլեցիների մի մասը հաստատվել է Հեշտիա և Չամդուրա գյուղերում: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 206:

Երկրորդ աշխարհամարտին մասնակցել է 163 թորիացի. 67-ը զոհվել է:

Դավթյան Ա., Ջավախք, Երևան, 1994, էջ101: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 206:

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Ուղղությունը ⇒ Արևելքից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1988 — 1989 թթ․

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Ուղղությունը ⇑ Հյուսիսից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1988 — 1989 թթ․

Գյուղի բնակչության թվաքանակի վերաբերյալ վիճակագրական տվյալները խիստ աղքատիկ են.

Թվական	Հայ տուն	Հայ արական	Հայ իգական	Հայ ընդամենը	Նշումներ	Աղբյուր
1884	20			758		«Արձագանք», 1885, N 3, էջ 41, նաև՝ N 26, էջ 368: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 206:
1908	45			600		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 316, ց. 1, գ. 102, թ. 43: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 206:
1912				570		Յակոբեան Պ., Հրաւէր ողջմտութեան, Էջմիածին, 1993, էջ 95: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 206:
1914				686		”Кавказский календарь на 1915 г.”, Тбилиси, 1914, էջ 189: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 206:
1915				658		«Օրացոյց և պատկեր տօնից», Թիֆլիս, 1915, էջ 83: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 206:
1916	95	364	326	690		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 316, ց. 1, գ. 65, թ. 37: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 206:
1926	140			830		Արոյան Ս., Բեկորներ Մշո ջոջ քարի, Երևան, 1997, էջ 124: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 206:
1987	153			742		Ըստ գյուղխորհրդի տվյալների: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 206: