ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԲԱՐՁՐԱՎԱՆԴԱԿԻ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐԻ ՈՐՈՆՄԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳ

Չումլաղ 3 Հուշարձան

Վրաստան (Երկիր) / Կախեթ (Մարզ) / Գուրջաան (Շրջան) / Չումլաղ (Գյուղ)

Տեղադրություն

Գտնվում է շրջկենտրոնից 3 կմ հյուսիս-արևմուտք:

Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երեւան, 2004, էջ 37:

Բնակչություն
1802 թ․

Հայերի ներկայությունն այստեղ վկայված է 1802 թ-ից, սակայն հաճախակի հիշվում է 1840-ական թվականներից:

“Акты собранные Кавказскою археографическою комиссиею”, т. 1, Тифлис, 1866, с. 472.

1874 թ․

1874 թ. Չումլաղի 1140 բնակչից հայեր էին միայն 90-ը:

“Кавказский календарь на 1886 г.”, Тифлис, 1885, с. 118.

1914 թ․

1914 թ. Չումլաղն ուներ 1175 բնակիչ: Վիճակագրական աղյուսակի տվյալների շարժից ելնելով` կարծում ենք, այդ թվի շուրջ 1/10 մասը հայեր էին:

“Кавказский календарь на 1915 г.”, Тифлис, 1914, с. 208. Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երեւան, 2004, էջ 37:

Տոհմեր
1862 թ․

1862 թ. մի վավերագրից հայտնի են Չումլաղի հայ համայնքի 13 տնատերերի անուն-ազգանունները՝ Գուրգեն Զուրաբյանց, Գևորգ Զուրաբյանց, Սոլոման (Սողոմոն) Միրվելյանց, Գլախա Միրվելյանց, Մարիամ Միրվելյանց, Գեորգի Միրվելյանց, Գևորգ Մեհնաբտյանց, Դեմետրե Գզիրյանց, Գաբրո Դալլաքյանց, Իվանե Թամազյանց, Մատի Թամազյանց, Պեպան Ախալմոսուլյանց:

Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 35, ց. 1, գ. 3841, թ. 229:

Վավերագրերի մեծ մասում գյուղի հայ ծխականների թիվը հաշված է մոտակա Կոլակ, Վեջին և Գուրջաան գյուղերի հետ իբրև մեկ գյուղախումբ կամ հասարակություն: Ուստի ստորև ներկայացնում ենք միայն այն տվյալները, որոնցում չումլաղաբնակ հայերի թիվն առանձին է տրված.

Թվական	Հայ տուն	Հայ արական	Հայ իգական	Հայ ընդամենը	Նշումներ	Աղբյուր
1862	13					Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3841, թ. 229: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 37:
1874				90		“Кавказский календарь на 1886 г.”, Тифлис, 1885, с. 118. Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 37:
1883		53	57	110		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3875, թ. 23: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 37:
1885		81	87	168		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3877, թ. 39: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 37:
1887		58	69	127		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3880, թ. 10: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 37:
1897		59	62	121		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3899: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 37:
1898		60	65	125		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3897, թ. 160: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 37:
1902		68	70	138		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3907, թ. 14-15: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 37:
1908	16	57	54	111		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 559, թ. 22: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 37: