ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԲԱՐՁՐԱՎԱՆԴԱԿԻ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐԻ ՈՐՈՆՄԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳ

Շուքուրչի 2 Հուշարձան

Ադրբեջան (ոչ Արցախ) (Երկիր) / Իսմայիլի (Շրջան) / Շուքուրչի (Գյուղ)

Տեղադրություն

Շուքուրչի գյուղը գտնվում է շրջկենտրոնից 16 կմ հարավ-արևմուտք, Դավա-բաթան ձորի արևելյան կողմում, անտառներով շրջապատված գեղատեսիլ վայրում։

Սամվել Կարապետյան, Բուն Աղվանքի հայերեն վիմագրերը, Երևան, 1997, էջ 26:

Պատմություն
1918 թ․

1918 թ. Գանձակի թուրքերի ղեկավարությամբ տեղի թուրքերը (հարևան գյուղերից) Շուքուրչին նախ ավերել են, ապա կատարել սպանություններ, գերեվարել՝ կանանց ու աղջիկների։ Գյուղի երկրորդ ու վերջնական ավերումը տեղի է ունեցել նույն թվի հունիսի վերջին, երբ օսմանյան կանոնավոր բանակը հասել էր Կարամարյամ-Ղարամարգան։ Բնակիչների մեծ մասը կարողացել էր հապճեպ միանալ դեպի Շամախի նահանջող հայկական զորքին։

Հայաստանի Հանրապետության Պատմության պետական կենտրոնական արխիվ, ֆ. 278, ց. 1, գ. 8, թ. 46, 52։ Հայաստանի Հանրապետության Պատմության պետական կենտրոնական արխիվ, ֆ. 278, ց. 1, գ. 8, թ. 45։ Ա. Հ. Հարությունյան, Թուրքական ինտերվենցիան Անդրկովկաս 1918 թ. և ինքնապաշտպանական կռիվները, Երևան, 1984, էջ 230-231:

Բնակչություն
1950 թ․

Մինչև 1950-ական թթ. Շուքուրչիում քիչ թվով հայեր էին բնակվում։ Դրանից հետո գյուղը բնակեցվեց լեզգիներով։

Սամվել Կարապետյան, Բուն Աղվանքի հայերեն վիմագրերը, Երևան, 1997, էջ 27:

Հիմնադրում
18 — 19 դդ․

Մ. Բարխուտարյանցը վկայում է, թե շուքուրչեցիների նախնիները գաղթել են Արցախի Խաչեն գավառի Բալլուջա, Դաշբուլաղ, Խանձք և Ղշլաղ գյուղերից։ Եթե այս ճշմարիտ է, իսկ դրա օգտին է խոսում գյուղի տարածքում հին հուշարձանների բացակայության հանգամանքը, ապա Շուքուրչին հիմնված պիտի լինի XVIII դարի վերջին կամ XIX դարի սկզբին։

Բարխուտարեանց Մ., Աղուանից երկիր և դրացիք, Թիֆլիս, 1863, էջ 199։Սամվել Կարապետյան, Բուն Աղվանքի հայերեն վիմագրերը, Երևան, 1997, էջ 26-27:

Նկարագրություն

Շուքուրչի գյուղում կիսավեր դրության մեջ պահպանվում է եկեղեցին ու գերեզմանոցը։

Սամվել Կարապետյան, Բուն Աղվանքի հայերեն վիմագրերը, Երևան, 1997, էջ 27:

Բնակչություն.

Թվական	Հայ տուն	Հայ ընդամենը	Նշումներ	Աղբյուր
1886	24	224		Հայաստանի Հանրապետության Պատմության պետական կենտրոնական արխիվ, ֆ. 56, ց. 1. գ. 9287, թ. 9-10։
1912	54	335		Հայաստանի Հանրապետության Պատմության պետական կենտրոնական արխիվ, ֆ. 57, ց. 2, գ. 1921, թ. 13։ Տես նաև՝ ֆ. 56, ց. 1, գ. 11686, թ. 9։