ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԲԱՐՁՐԱՎԱՆԴԱԿԻ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐԻ ՈՐՈՆՄԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳ

Ղաուրմա 3 Հուշարձան

Վրաստան (Երկիր) / Ջավախք (Գավառ) / Ախալքալաք (Շրջան) / Ղաուրմա (Գյուղ)

Տեղադրություն

Գտնվում է Ախալքալաքից ուղիղ գծով 11 կմ հարավ-արևելք, շրջկենտրոն Նինոծմինդայից 6,5 կմ հյուսիս, Փարվանա գետի երկու ափերին, ծ. մ. 1835-1860 մ բարձրության վրա։ Հին թաղը գետի աջ կողմում է։

Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 347:

Պատմություն
1595 թ․

Ընդամենը 3 տուն բնակիչ ունեցող և 12.000 ակչե հարկվող գյուղը 1595 թ. հիշվում է Ղաուրմեք անվանաձևով:

”გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი”, էջ 227-228: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 347:

1705 — 1706 թթ․

Հայտնի է նաև, որ բնակչության բռնի մահմեդականացումից հետո` 1705-1706 թթ.` տանուտեր Մուստաֆայի օրոք, Ղաուրմայից հարկվել է 7.000 ակչե:

”ჩილდირის ეიალეთის ჯაბა დავთარი 1694-1732 წწ.”, էջ 121: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 347:

1880 թ․

1880-ական թվականներին գյուղի կալվածատերն էր Մանուկ Բայբուրդցյանցը:

«Արձագանք», 1885, N 3, էջ 41: Ի դեպ, ախալցխացի կալվածատեր Մ. Բայբուրդցյանցին էին պատկանում նաև Փոքր Արագյալ, Փոքր Գյոնդուրա գյուղերը: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 347:

Բնակչություն

Երկրորդ աշխարհամարտին Ղաուրմայից մասնակցել են 76 հոգի, նրանցից 38-ը չեն վերադարձել։

Դավթյան Ա., Ջավախք, Երևան, 1994, էջ 102: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 347:

Ուշագրավ է, որ ղաուրմացիների նախնիները սերում էին ոչ թե Կարնո գավառից, այլ, ինչպես վկայում են տեղացիները, Կարսի Գյարաք գյուղից։

Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 347:

Անվանում	Հիշ. ժամանակը	Ստուգաբանություն
Ղաուրմեք	1595 թ․

Սկսած 1850-ականներից` գյուղի բնակչության քանակը վկայված է հետևյալ չափով.

Թվական	Հայ տուն	Հայ արական	Հայ իգական	Հայ ընդամենը	Նշումներ	Աղբյուր
1853		42	35	77		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 2743 թ. 38-39: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 347:
1857		56	46	102		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3830, թ. 52-53: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 347:
1860		53	49	102		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3833, թ. 66-67: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 347:
1861		66	54	120		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3839, թ. 23-24: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 347:
1862		70	55	125		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3836, թ. 20-21: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 347:
1863		72	58	130		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3843, թ. 21-22: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 347:
1864		74	58	132		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3846, թ. 10-11: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 347:
1865		76	60	136		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3848, թ. 11-12: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 347:
1866	14	76	60	136		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3848, թ. 74: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 347:
1867		81	67	148		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3851, թ. 21-22: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 347:
1868	83	68	156			Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3853, թ. 27: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 347:
1869		88	72	160		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3856, թ. 9: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 347:
1870		90	74	164		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3857, թ. 23: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 347:
1871		91	75	166		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3858, թ. 9-10: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 347:
1872		91	79	170		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3859, թ. 56: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 347:
1873		91	79	170		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3862, թ. 71-72: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 347:
1874	181					Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3864, թ. 26-27: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 347:
1875	180					Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3866, թ. 20-21: Նաև՝ «Մեղու Հայաստանի», 1875, N 44, էջ 2: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 347:
1876		103	87	190		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3868, թ. 30-31: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 347:
1877		105	87	190		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3869, թ. 29-30: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 347:
1878		111	91	202		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3850, թ. 217-218: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 347:
1880		114	97	211		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3872, թ. 88: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 347:
1881		115	103	218		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3873, թ. 96-97: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 347:
1882		123	101	224		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3874, թ. 42-43: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 347:
1883		122	100	222		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3875, թ. 47-48: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 347:
1884	15					«Արձագանք», 1885, N 3, էջ 41: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 347:
1885		127	110	237		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3877, թ. 10-11: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 347:
1887		147	120	267		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3880, թ. 39-40: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 347:
1889		150	118	268		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3884, թ. 65-66: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 347:
1890		159	122	281		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3887, թ. 145: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 347:
1891		165	125	290		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3889, թ. 144: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 347:
1892		170	127	297		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3891, թ. 116: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 347:
1893		165	123	288		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3895, թ. 42-43: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 348:
1894		167	128	295		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3896, թ. 169-170: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 348:
1897		186	136	322		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3899, թ. 142-143: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 348:
1898		197	143	340		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3897, թ. 164: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 348:
1899		194	139	333		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3903, թ. 93-94: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 348:
1900		203	140	343		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3905, թ. 55: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 348:
1901		206	141	347		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3906, թ. 68: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 348:
1902		215	146	361		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3907, թ. 18-19: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 348:
1905		231	155	386		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3912, թ. 261-262: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 348:
1908	37	244	162	406		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 35, ց. 1, գ. 559, թ. 43: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 348:
1910		242	180	422		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3917, թ. 135-136: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 348:
1912		254	200	454		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3920, թ. 18-19: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 348:
1914		256	210	466	Ի դեպ, նույն թվականի համար մեկ այլ աղբյուրում նշված է 496 շունչ (“Кавказский календарь на 1915 г.”, Тифлис, 1914, էջ 137):	Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 56, ց. 6, գ. 1020, թ. 172-173: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 348:
1916		251	216	467		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 196, ց. 1, գ. 43, թ. 19-20: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 348:
1918	64	257	245	502		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 469, ց. 3, գ. 2, թ. 1-4: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 348:
1921		170	160	330		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 355, ց. 1, գ. 895, թ. 1: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 348:
1926	68			382		Արոյան Ս., Բեկորներ Մշո ջոջ քարի, Երևան, 1997, էջ 123: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 348:
1975	146			797		Հայկական սովետական հանրագիտարան, հ. 7, Երևան, 1981, էջ 33: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 348:
1987	122			586		Ըստ գյուղխորհրդի տվյալների: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 348:
1988	143			780		Ըստ գյուղխորհրդի տվյալների: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 348: