ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԲԱՐՁՐԱՎԱՆԴԱԿԻ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐԻ ՈՐՈՆՄԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳ

Աղասամ Հուշարձան

Թուրքիա (Երկիր) / Վան (Նահանգ) / Հայոց Ձոր (Գավառ) / Աղասամ (Գյուղ)

Տեղադրություն

Գտնվում է Հավշասոր գյուղից 4 կմ հյուսիս-արևելք` Անգղ գետի աջ վտակի՝ Առեղի վերին հոսանքի շրջանում: Ձորակի ամենավերին գյուղն է` միաժամանակ ողջ Հայոց ձորի ծայրարևելյան բնակավայրը: Ծովի մակերևույթից բարձր է 2180-2190 մ:

Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, հ. Ա, Հայոց Ձոր, Երևան, 2015, էջ 38:

Պատմություն
1913 թ․

1913 թ. գյուղը հիշվում է միջքրդական փոքրիկ բախումների և այդ խնդրով կառավարության միջամտության կապակցությամբ. «Յունիս 5-ի առաւօտ Աղսամ եւ Հաւսօրիկ գիւղերու մէջ հրացանազարկ կըլլան Աստւածաշէնի քիւրդերէն Շէրիֆ եւ Ըրիֆ քիւրդերը, որոնցմէ առաջինը սպանւած է, իսկ միւսը վիրաւոր: Այս առթիւ ձերբակալւած են 3 հոգի, որոնք Կղզի տարւեցան: Ոստիկանները գրաւեցին երեք բերդան եւ կառավարութեան գիւղին տւած մէկ մարթին հրացանները: Ոստիկանները խուզարկած են նաեւ գիւղը եւ բաւական այլ յափշտակութիւններ ըրած են»: Շարունակելով Աղասամ և մոտակա քրդաբնակ գյուղերում «կարգ ու կանոն» հաստատելու գործընթացը` թուրք զինվորականությունը քուրդ գյուղացիներից հափշտակում է նրանց պատկանող որոշ քանակությամբ (անշուշտ, նմանապես ավարառությամբ ձեռք բերված) կենդանիներ. «Վերի Հայոց-Ձորի Աղասամ, Գօշկ եւ Կայսարան գիւղերէն տարւած են 21 եզ եւ մէկ ձի»:

«Աշխատանք», 1913, N 30, 8 յունիս, էջ 9: ԳԱԹ, Թորոս Ազատյանի ֆոնդ, բաժ. 57/III, թ. 49: Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, հ. Ա, Հայոց Ձոր, Երևան, 2015, էջ 38-39:

Բնակչություն

Հայաթափման ժամանակը հայտնի չէ: 1878 թ. արդեն 125 շնչով զուտ քրդաբնակ գյուղ էր:

ԳԱԹ, Թորոս Ազատյանի ֆոնդ, բաժ. 57/III, թ. 49: Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, հ. Ա, Հայոց Ձոր, Երևան, 2015, էջ 39:

1897 թ. Աղասամում բնակվում էր 15 տուն քուրդ:

Маевский В., Ванский вилает, Тифлис, 1901, с. 263. Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, հ. Ա, Հայոց Ձոր, Երևան, 2015, էջ 39:

Ըստ գյուղապետարանի տվյալների` 1985 թ. գյուղն ուներ 347, 1990 թ.` 374, 2000 թ.` 443, 2011 թ.` 489, 2012 թ.` 457 քուրդ բնակիչ:

http://www.yerelnet.org.tr/koyler/koy.php?koyid=264130 Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, հ. Ա, Հայոց Ձոր, Երևան, 2015, էջ 39:

Այլ անվանումներ

Վկայվել է նաև Ակխասան, Ախասան, Աքհասան և Աղսամ անվանաձևերով: Ներկայումս պաշտոնապես վերանվանվել է Օնգուն (Ongun):

Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, հ. Ա, Հայոց Ձոր, Երևան, 2015, էջ 38:

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 2004 թ․

Դեպի Աղասամ բարձրացող ձորակը

Անվանում	Հիշ. ժամանակը	Ստուգաբանություն
Ակխասան
Ախասան
Աքհասան
Աղսամ
Օնգուն