ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԲԱՐՁՐԱՎԱՆԴԱԿԻ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐԻ ՈՐՈՆՄԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳ

Հավդուռ 5 Հուշարձան

Իրան (Երկիր) / Արևմտյան Ատրպատական (Նահանգ) / Սալմաստ (Գավառ) / Հավդուռ (Գյուղ)

Տեղադրություն

Գտնվում է Սալմաստ քաղաքից 12,5 կմ հյուսիս՝ ծովի մակերևույթից 1585-1650 մ բարձրության վրա:

Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Սալմաստ, հ. Բ, Երևան, 2017, էջ 296:

Այլ անվանումներ

Վկայված է նաև Հովադար, Հովատար, Հոդեր տարբերակներով, սակայն թվում է, որ այս բոլորը գյուղի նախնական՝ Հավդուռ անվան հետագայի աղավաղումներն են: Վերջինս վկայվել է ԺԹ դարի սկզբին. «Հաւդուռն: Գիւղ հայոց իբրև 500 տունք...»:

Ինճիճեան Ղ., Աշխարհագրութիւն չորից մասանց աշխարհի, հ. Ա, Վէնէտիկ, 1806, էջ 250:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Սալմաստ, հ. Բ, Երևան, 2017, էջ 296:

Պատմություն

4 եկեղեցի և 500 տուն բնակիչ ունեցող Հավդուռը գրեթե ամայացել է 1828 թ. ռուս-պարսկական պատերազմից հետո ծայր առած գաղթի պատճառով և հետագայում վերածվել միայն մի քանի տուն հայ բնակչով քրդաբնակ գյուղի:

Գորոյեանց Ն., Պարսկաստանի հայերը, Թեհրան, 1968, էջ 183:
Տե՛ս նաև Պալունի, Վիճակագրական տեղեկութիւն Սալմաստ գաւառի հայ ազգաբնակութեան, «Նոր-Դար», 1896, N 216, 10 դեկտեմբերի, էջ 3:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Սալմաստ, հ. Բ, Երևան, 2017, էջ 296:

1930 թ. 360 քուրդ բնակիչ ունեցող գյուղը երկրաշարժից ավերվում է:

Tchalenko, Berberian, “The Salmas (Iran) Earthquake,” էջ 157:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Սալմաստ, հ. Բ, Երևան, 2017, էջ 296:

Ուղղությունը ⇖ Հյուսիս-արևմուտքից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Տարեթիվ 2011 թ․

Ուղղությունը ⇓ Հարավից
Հեղինակը Սասուն Դանիելյան
Տարեթիվ 2017 թ․

Անվանում	Հիշ. ժամանակը	Ստուգաբանություն
Հովդար
Հովադար
Հովատար
Հոդեր

ԺԹ դարի վերջին քառորդում գյուղաբնակ հայերի թվաքանակն արձանագրած տվյալների համադրումը ներկայացնում է հետևյալ պատկերը.

Թվական	Հայ տուն	Հայ արական	Հայ իգական	Հայ ընդամենը	Նշումներ	Աղբյուր
1875	5	19	17	36		«Արարատ», 1876, Գ, էջ 110: Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Սալմաստ, հ. Բ, Երևան, 2017, էջ 296:
1890	7					Գորոյեանց Ն., Պարսկաստանի հայերը, Թեհրան, 1968, էջ 183: Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Սալմաստ, հ. Բ, Երևան, 2017, էջ 296:
1895	7	27	22	49		«Արարատ», 1896, Բ, էջ 94: Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Սալմաստ, հ. Բ, Երևան, 2017, էջ 296:
1896	7	27	22	49		Պալունի., Նամակ Պարսկաստանից, «Նոր-Դար», 1896, N 73, 26 ապրիլի, էջ 3: Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Սալմաստ, հ. Բ, Երևան, 2017, էջ 296:
1898	7	27	22	49		«Արարատ», 1898, ԺԱ-ԺԲ, էջ 505: Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Սալմաստ, հ. Բ, Երևան, 2017, էջ 296: