ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԲԱՐՁՐԱՎԱՆԴԱԿԻ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐԻ ՈՐՈՆՄԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳ

Ճարա 5 Հուշարձան

Իրան (Երկիր) / Արևմտյան Ատրպատական (Նահանգ) / Սալմաստ (Գավառ) / Ճարա (Գյուղ)

Տեղադրություն

Գտնվում է Սալմաստ քաղաքից 19,8 կմ հա-րավ-արևմուտք՝ Զոլա գետի աջ ափի մոտ՝ ծովի մակերևույթից 1610-1630 մ բարձրության վրա:

Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Սալմաստ, հ. Բ, Երևան, 2017, էջ 331:

Այլ անվանումներ

Վկայվել է նաև Չահրի, Չեհրիղ, Ճարակալե անվանաձևերով:

Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Սալմաստ, հ. Բ, Երևան, 2017, էջ 331:

Պատմություն

Հաշվի առնելով այն կարծիքը, որ բնակավայրը կարող էր հասակակից լինել կից գտնվող համանուն բերդին, կարելի է նշել, որ այս գյուղն առնվազն մի քանի հազար տարվա պատմություն ունի:

Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Սալմաստ, հ. Բ, Երևան, 2017, էջ 331:

Ճարան գավառի՝ մինչև 1828 թ. զուտ հայաբնակ, ապա մեծ մասով քրդաբնակ, սակայն ընդհուպ մինչև 1897 թ. նաև փոքրաթիվ հայ բնակչություն ունեցած գյուղերից էր:

Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Սալմաստ, հ. Բ, Երևան, 2017, էջ 331:

Բնակչություն

Տեղեկագրերում հայերի ներկայությունը գյուղում վերջին անգամ արձանագրվել է 1896 թ.: Դա թերևս հուշում է, որ 1894-1896 թթ. Արևմտյան Հայաստանում մոլեգնած Համիդյան ջարդերի ազդեցությամբ տեղի գազանաբարո քրդերն էլ, իրենց հերթին սաստկացնելով ճնշումները, գյուղաբնակ հայերին ստիպել էին լքել գյուղը: Ի դեպ, շիկակ ցեղին պատկանող քրդերը հաստատվել էին 1850-ական թթ. վերջերից (այստեղ էր նստում նրանց ցեղապետը):

Գյուղը թերևս վերջնականապես հայաթափվել է 1897 թ., ինչպես Հախվերանը:
Պալունի, Վիճակագրական տեղեկութիւն Սալմաստ գաւառի հայ ազգաբնակութեան, «Նոր-Դար», 1896, N 216, 10 դեկտեմբերի, էջ 3:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Սալմաստ, հ. Բ, Երևան, 2017, էջ 331:

Քահանա

Հակառակ գյուղի սակավամարդությանը՝ 1896 թ. ուներ ծխատեր քահանա:

Պալունի, Վիճակագրական տեղեկութիւն Սալմաստ գաւառի հայ ազգաբնակութեան, «Նոր-Դար», 1896, N 216, 10 դեկտեմբերի, էջ 3:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Սալմաստ, հ. Բ, Երևան, 2017, էջ 331:

Հեղինակը Սասուն Դանիելյան
Տարեթիվ 2017 թ․

Անվանում	Հիշ. ժամանակը	Ստուգաբանություն
Չահրի
Չեհրիղ
Ճարակալե

ԺԹ դարի երկրորդ կեսի ընթացքում ճարացի հայերի՝ շարունակաբար նվազող թվաքանակն արձանագրած վիճակագրական տվյալների համադրումը ներկայացնում է հետևյալ պատկերը.

Թվական	Հայ տուն	Հայ արական	Հայ իգական	Հայ ընդամենը	Նշումներ	Աղբյուր
1860	22	77	72	149		Մխիթարեանց Ա., Ցուցակ որքանութեան ազգի հայոց ի վիճակին Ատրպատականի ի Պարսկաստան, ըստ տանց նոցին, ըստ արական և իգական սեռից յիւրաքանչիւր գաւառս, «Համբաւաբեր Ռուսիոյ», 1862, դ 30, 20 սեպտեմբերի, էջ 1: Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Սալմաստ, հ. Բ, Երևան, 2017, էջ 331:
1890	12					Գորոյեանց Ն., Պարսկաստանի հայերը, Թեհրան, 1968, էջ 183: Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Սալմաստ, հ. Բ, Երևան, 2017, էջ 331:
1895	12	39	27	66		«Արարատ», 1896, Բ, էջ 94: Տե՛ս նաև «Արարատ», 1898, ԺԱ-ԺԲ, էջ 505: Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Սալմաստ, հ. Բ, Երևան, 2017, էջ 331:
1896	12	32	27	59	Ի դեպ, գյուղն ուներ նաև 11 պանդուխտ:	Պալունի, Վիճակագրական տեղեկութիւն Սալմաստ գաւառի հայ ազգաբնակութեան, «Նոր-Դար», 1896, N 216, 10 դեկտեմբերի, էջ 3: Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Սալմաստ, հ. Բ, Երևան, 2017, էջ 331: