ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԲԱՐՁՐԱՎԱՆԴԱԿԻ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐԻ ՈՐՈՆՄԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳ

Ազատ (Նոր Ազատ) 8 Հուշարձան

Ադրբեջան (Երկիր) / Հյուսիսային Արցախ (Տարածք) / Խանլար (Շրջան) / Ազատ (Նոր Ազատ) (Գյուղ)

Հիմնադրում
1910 թ․

Նահանգային իշխանությունների թույլտվությամբ 1910 թ. Ազատ վերանված պատմական Սուլուքի բնակիչները հին գյուղից մի փոքր դեպի հյուսիս-արևելք՝ նույն լեռնաճյուղի ստորոտում, հիմնում են համանուն նոր գյուղ:

''Тифлисский листок'', 1912, N 119, էջ 3:
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 312:

Նկարագրություն
1926 թ․

Արդեն 1926 թ. բավականաչափ բարեշեն բնակավայր էր. «Ընդամենը 16 տարի է, որ հին Սուլուքը իր վատ դիրքի պատճառով թողնվել է ու հիմնվել նոր Սուլուքը մի հարթության վրա: Հայ գյուղերի մեջ Սուլուքն առաջինն է, որտեղ տներն ու փողոցները չափ ու ձևի տակ են առնված: Նախ՝ 7-8 սաժեն լայնությամբ փողոցներ, որոնց կողքերով հոսում են ջրերը, իսկ ամբողջ երկարությամբ էլ ծառատունկեր, ինչպես խնձորենի, տանձենի, ընկուզենի, լորենի և այլն: Յուրաքանչյուր տուն իր առաջ ունի պարտեզ պտղատու ծառերով և բանջարանոց, որտեղ ցանում են գետնախնձոր, լոբի, բողկ, կաղամբ և այլն:Այս ամբողջը ներկայացնում է մի համեստ այգեստան, որն իր գեղեցկությունն ու գրավչություն ունի: Տները մեծ մասով երկհարկանի են և կղմինդրածածկ...»:

«Մարտակոչ», 1926, N 180, 10 օգոստոսի:
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 312:

Բնակչություն

Ազատցիները հայրենի գյուղը հարկադրաբար լքել են 1990 թ. փետրվարի 27-28-ին: Վերջինը Մելքումյան Բենիկի ընտանիքն էր, որ թուրքերի նվաճած գյուղը թողեց մարտի 3-ին և փոխադրվեց Գետաշեն:

Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երեւան, 2004, էջ 312:

Անվանում	Հիշ. ժամանակը	Ստուգաբանություն
Նոր Սուլուք