ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԲԱՐՁՐԱՎԱՆԴԱԿԻ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐԻ ՈՐՈՆՄԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳ

Նորաշեն 1804 թ․ 7 Հուշարձան

Ադրբեջան (Երկիր) / Հյուսիսային Արցախ (Տարածք) / Գանձակ (Շրջան) / Գանձակ (Շրջկենտրոն) / Նորաշեն (Թաղամաս)

Տեղադրություն

Գտնվում էր Գանձակի ձախափնյա, այն է՝ գլխավորապես թրքաբնակ հատվածում՝ նշանավոր մեյդանից դեպի հյուսիս-արևմուտք:

Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երեւան, 2004, էջ 35-36:

Նկարագրություն

1858 թ. ռուս ուղեգիր Գ. Տկաչևը Գանձակն ու նրա թաղերն այսպես է նկարագրել. «...Գանձակ գետը քաղաքը բաժանում է երկու մասի. մեկը կրում է Քիլիսաքենդ անունը, մյուսը՝ Նորաշեն: Առաջինում առավելապես բնակվում են հայեր, իսկ վերջինում՝ թաթարներ...»:

Ткачев Г., Путевия заметки, “Кавказ”, 1859, N 9, с. 41.
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 34-35:

1890 թ․

1890 թ. նշվել է, որ «Նորաշէնի թաղը Գանձակում աչքից հեռացած, մտքից մոռացուած մասն է կազմում, լիովին գիւղի նմանութիւն ունի և չորս կողմից թուրքերով է շրջապատուած, մանաւանդ որ քաղաքից է կտրուած»:

«Նոր-Դար», 1890, N 116, էջ 2:
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 36:

1905-1906 թթ. հայ-թուրքական ընդհարումներ
1905 — 1906 թթ․

1905-1906 թթ. հայ-թուրքական ընդհարումների հետևանքով թաղամասն ամբողջությամբ ավերվել է. «...շնորհիւ թրքական և Հայկական ընդհարումների 600 տուն Նորաշէն թաղի բնակաց վայրը մնաց հիմնովին աւերակ: Ծխականներս ընկան ցիրուցան՝ աստանդական և թափառական, որոնցից մեծամասնութիւնը տեղափոխուեցան «Քիլիսքանդ» անուանված Հայոց թաղը...»:

Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 409, ց. 1, գ. 2679, թ. 8, ֆ. 53, ց. 1, գ. 1270, թ. 17:
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 36:

Նկարագրություն

Թաղամասում էին գտնվում Սբ. Աստվածածին եկեղեցին և Սբ. Սարգիս եկեղեցի-ուխտատեղին:

Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երեւան, 2004, էջ 36:

Քահանա
1894 թ․

Նորաշենի ծխական քահանաներից 1894 թ. հիշվում է Անանիա ավագ քահանա Շիրակունին:

Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 409, ց. 1, գ. 2679, թ. 8, ֆ. 53, ց. 1, գ. 1270, թ. 17:
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 36:

Բնակչություն.

Թվական	Տուն	Նշումներ	Աղբյուր
1804	74		“Акты, собранные Кавказскою археологическою коммиссиею”, т. II, Тифлис, 1868, с. 596. Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 38:
1861	99		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 56, ց. 1, գ. 4254, թ. 68: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 38:
1866	124		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3848, թ. 57: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 38:
1889	150		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 35, ց. 1, գ. 13, թ. 78: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 38: