Սբ. Ատովմյանց զորավարաց Վանք :: ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Սբ. Ատովմյանց զորավարաց Վանք

Թուրքիա / Վան / Հայոց Ձոր / Ոչխարանց

Տեղադրություն

Գյուղի հյուսիսարևմտյան կողմում` բլրագագաթին է գտնվում Սբ. Ատովմյանց վանքը:

Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, հ. Ա, Հայոց Ձոր, Երևան, 2015, էջ 183:

Պատմություն

Սբ. Ատովմյանց վանքը բաղկացած է մատուռից և մի եկեղեցուց. «...մեծ եկեղեցւոյ մը աւերակը, որուն լայնութիւնն է 28 ոտնաչափ...»:

Բազեան Յ., Համառօտ ստորագրութիւն Հայկաձոր եւ Ոստան գաւառաց, «Սիօն», 1870, էջ 251: Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, հ. Ա, Հայոց Ձոր, Երևան, 2015, էջ 183:

1691 թ. հիշվում է Երեմիա Կոստանդնուպոլսեցու կազմած քարտեզում. «Ոչխարանից վանք. Ատոմեանց նահատակութիւն ուխտ»:

Uluhogian G., Un’ antica mappa dell’ Armenia, Ravenna, 2000, էջ 105: Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, հ. Ա, Հայոց Ձոր, Երևան, 2015, էջ 185:

ԺԹ դարավերջին հայ իշխանների աճյուններն ամփոփող Ոչխարանց մատուռի գոյությունն արձանագրել է նաև ֆրանսիացի հետազոտող Գուինեն:

Cuinet V., La Turquie d’Asie. Géographie administrative, t. I, Paris, 1891, էջ 702: Այնուհետև զանազան հակիրճ, հաճախ միմյանց կրկնող տեղեկատվությամբ տե՛ս նաև Շէրենց Գ., Սրբավայրեր, Թիֆլիս, 1902, էջ 102-103: «Աշխատանք», 1911, N 11, 27 մարտ, էջ 5: Ոսկեան Հ., Վասպուրական-Վանի վանքերը, մաս Գ, Վիեննա, 1947, էջ 752-753: Thierry J-M., Monuments arméniens du Vaspurakan, Paris, 1989, էջ 348: Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, հ. Ա, Հայոց Ձոր, Երևան, 2015, էջ 185:

Անվան ծագում

Ըստ ավանդության՝ վանքի անվանումը ծագել է ի հիշատակ «...Ադովմեանց զօրավարաց, այն նահատակների` որոնք կռապաշտութեան երեսից խոյս տուած դէպ Հայաստան, հասնելով այդ վայր` այլևս չեն կարող ազատուել կրակապաշտ պարսիկների հալածանքից. ի սէր հայրենի կրօնին նահատակւում են առետեղն և որոց նշխարքն թաղուելով այդտեղ` ի վերջոյ հաստատվում է վանքն»:

Շէրենց Գ., Սրբավայրեր, Թիֆլիս, 1902, էջ 102: Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, հ. Ա, Հայոց Ձոր, Երևան, 2015, էջ 185:

Նկարագրություն

Ներկայումս հիմնահատակ ավերված է ոչ միայն պաշտամունքային զույգ կառույցներից (եկեղեցի և մատուռ-տապանատուն) բաղկացած Սբ. Ատովմյանց վանքը, այլև վանքի շուրջ տարածված և Ոչխարանց գյուղի` շարունակական գանձախուզությամբ տակնուվրա արված գերեզմանոցը, որտեղ 2014 թ. դրությամբ նշմարեցինք միայն 3 խաչքար: Վերջիններիցս մեկը կերտվել է 1594 թ. Խնդրիշեն գյուղի գյուղապետ Ամիրջանի հիշատակին, իսկ մյուսի արձանագրությունը կրում էր միտումնավոր վնասելու թարմ հետքեր և ցավալիորեն բնավ ընթեռնելի չէր: