Կուսանաց Անապատ :: ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Կուսանաց Անապատ

Ադրբեջան / Հյուսիսային Արցախ / Գետաբեկ / Մեծ Ղարամուրատ

Տեղադրություն

Գտնվում էր գյուղի «արևելեան հանդէպ, վտակի աջ կողմի հարթի վերայ, որի մօտ կայ հանգստարան և խուցերի աւերակ»:

Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երեւան, 2004, էջ 91:

Պատմություն
1636 թ․

Հայտնի է, որ Կուսանաց անապատը հիմնադրվել է Ամենայն հայոց Փիլիպպոս կաթողիկոսի գործուն մասնակցությամբ ու հովանավորությամբ. «Յիշատակ է Յայսմավուրքս ի դուռն Ղարամուրատու կուսանաց Ս. Աստուածածնին. զի ի յամին, որում թվական էր Հայոց ՌՁԵ (1636), սրբազան և երիցս երանեալ հայրապետն տէր Փիլիպպոսն ետուր զսա ի դուռն սբ. ու[խտ]իս և հաստատեաց զսա [եր]դմամբ և նզովինք, թէ որ[չափ] այս անապատս հաստատ լինի, ով ոք հակառակութիւն անի և հեռացուցանէ՝ նզովեալ լիցի ի սբ. հայրապետաց, զի ինքն հայրն մեր վերոյ գրեալ սբ. հայրապետն խնամարկեալ հիմն արկեաց և հաստատեաց զանապատս աղջկանց և նախախնամեաց սպասուք և ամենայն զարդուք և կացոյց մայրապետ զՀռիփսիմէ կոյսն, պարկեշտ վ[ա]րուք և միաբանքն ևս նոյնպէս»:

«ԺԷ դարի հայերեն ձեռագրերի հիշատակարաններ», հատոր Բ, կազմեցին` Հակոբյան Վ., Հովհաննիսյան Ա., Երեւան, 1978, էջ 656: Ձեռագիրը պահվում է Մատենադարանում (N 1503):
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 91-92:

1636 թ․

Բազմաթիվ նվիրատվությունների շնորհիվ Կուսանաց անապատն ունեցել է հարուստ գրադարան: Նվիրաբերված ձեռագրերից մեկը 1636 թ. «Շարակնոցն» էր, որի հիշատակարանում նշված է. «Յիշատակ է Շարակնոցս Ղարամուրատի աղջկանց անապատին, ի թվին ՌՁԵ (1636), յառաջնորդութեան Հռիփսիմէ և իւր սրբակրօն միաբանիցն», մյուսը՝ 1671 թ. Վերին Զակամի Սուլթանեցիք գյուղում ստեղծված ձեռագիր էր. «Ես Եւայս ստացայ զայս աւետարանս և ետու վախմ ի դուռն Ղարամուրատ Կուսանաց անապատի սուրբ Աստուածածնի» և այլն:

«ԺԷ դարի հայերեն ձեռագրերի հիշատակարաններ», հատոր Բ, կազմեցին` Հակոբյան Վ., Հովհաննիսյան Ա., Երեւան, 1978, էջ 669:
Բարխուտարեանց Մ., Արցախ, Բագու, 1895, էջ 281-282: Ի դեպ, «Ավետարանը» ԺԹ դ. պահվում էր Բանանց գյուղի Սբ. Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցում, հետագայում տեղափոխվել է Երևան:
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 92: