Սբ. Աստվածածին Եկեղեցի :: ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Սբ. Աստվածածին Եկեղեցի

Ադրբեջան (ոչ Արցախ) / Շամախի / Մեյսարի

Արձանագրություն, Հայերեն, Փորագիր, Նորոգություն

ՍԲ. ԱՍՏՎԱԾԱԾԻՆ ԵԿԵՂԵՑԻ, գյուղամիջում, հյուսիսային մուտքի ճակատակալ քարին փորագրված է.
ՆՈՐՈԳԵՑԱՒ Ի ՀԻՄԱՆԷ ՍՈՒՐԲ ԱՍՏՈՒԱ ԾԱԾԻՆ ԵԿԵՂԵՑԻՍ ՄԵՅՍԱՐԻ ԳԵՂՋ ԾԱԽԻՒՔ ԵՎ ԱՐԴԵԱՄԲՔ ՇԱՄԱԽԵՑԻ ԲԱՐԵՊԱՇՏՕՆ ՊԱՐՕՆ ............ ԳԱԼԸՍՏԵԱՆ ....ԵԱՆՑ, ՅԻՇԱՏԱԿ ՀԱՆԳՈՒՑԵԱԼ ԾՆՈՂԱՑ ԻՒՐՈՅ| ....................... ԹԱԴԷՈՍ ԱՒԱԳ ՔԱՀԱՆԱ...... ՀԱՅՐԱՊԵՏՈՒԹԵԱՆ ԿԱԹՈՒՂԻԿՈՍԻ ԱՄԵՆԱՅՆ ՀԱՅՈՑ ԵՎ ՅԱՌԱՋՆՈՐԴՈՒԹԵԱՆ ՅԱՄԻ ՏԵԱՌՆ.. .....ԻՆ ՀԱՅՈՑ

Սամվել Կարապետյան, Բուն Աղվանքի հայերեն վիմագրերը, Երևան, 1997, էջ 49: Ծանոթ. Մեյսարի գյուղի Սբ. Աստվածածին եկեղեցին հիշատակվում է 1851 թ. (Հայաստանի Հանրապետության Պատմության պետական կենտրոնական արխիվ, ֆ. 56, ց. 1, գ. 2596, թ. 63)։ 1874 թ. մեյսարեցիք մի խնդրագրով դիմել էին հոգևոր իշխանությանը՝ 1869 թ. երկրաշարժից մեծապես տուժած իրենց եկեղեցին հիմնավորապես վերստին շինելու (հնի տեղում) ցանկությամբ։ Դրա թույլտվությունը ստացել էին նույն թվականին (Հայաստանի Հանրապետության Պատմության պետական կենտրոնական արխիվ, ֆ. 56, ց. 1, գ. 6442, թ. 1)։ 1895թ-ին այն հիշվում է. «... խարխուլ հողէ կտուրով, ցած պատուհաններով եւ դռներով մի խոնաւ եկեղեցի ...» («Նոր-Դար», 1895, N 160, էջ 3)։ 1902 թ. երկրաշարժից. «... Նորաշէն եկեղեցին ստացել էր մեծ ճեղքուածքներ ...» («Մշակ», 1902, N 32, էջ 1)։ Ստացվում է, որ այս արձանագրությունը փորագրվել է 1895-1902 թթ. ընթացքում քայքայված հին եկեղեցու տեղում՝ նորի կառուցման կապակցությամբ։

Արձանագրություն, Հայերեն, Փորագիր, Նորոգություն 1680 թ․

ՄԱՍԱՆՑ ԿԱՄ ՄԵՅՍԱՐՈՒ ՎԱՆՔ, ՍԲ. ԱՍՏՎԱԾԱԾԻՆ ԵԿԵՂԵՑԻ, մուտքի վերնամասում արտաքուստ փորագրված է եղել.
ՔՐԻՍՏՈՍԻ ԹՎԻՆ ՌՈՁ (1680)։ ԱՐԴ ԵՄ ՀՈՒՍԿ ԱՆՏՈՆ ՎԱՐԴԱՊԵՏՍ ՆՈՐՈԳԵՑԻ ԶԱՍՏՈՒԱԾԱԾՆԻ ՎԱՆՔՍ, ՈՐՔ ՀԱՆԴԻՊԻՔ ՍՄԱ ՅԱՂՕԹՍ ՅԻՇԵՑԷՔ Ի ՏԷՐ, Ի ՌՃԻԹ (1680) ԹՎԻՆ ՀԱՅՈՑ։

Շահխաթունեանց Յովհանու եպիսկոպոսի Շահրիարցւոյ, Ստորագրութիւն Կաթողիկէ Էջմիածնի և հինգ գաւառացն Արարատայ, հատոր Բ, Էջմիածին, 1842, էջ 381 (վերջից չունի թվականի մասը)։ Ջալալեանց Ս., Ճանապարհորդութիւն ի Մեծն Հայաստան, մասն Բ, Տփխիս, 1858, էջ 399 (սկզբից և վերջից չունի թվականները)։ Սմբատեանց Մ., Նկարագիր Սուրբ Ստեփանոսի վանաց Սաղիանի եւ միւս վանօրէից եւ ուխտատեղեաց եւս եւ քաղաքացն եւ գիւղօրէից որք ի Շամախիոյ թեմի, Տփխիս, 1896, էջ 147 (սկզբից թվականի ՌՈՁ-ի փռխարեն ունի ՌԶՃՁ)։ Քաջբերունի, անտիպ է (սկզբից չունի թվականը), տես՝ Հայաստանի Հանրապետության Պատմության պետական կենտրոնական արխիվ, ֆ. 57, ց. 1, գ. 439, թ. 37։

Արձանագրություն, Հայերեն, Փորագիր, Շինարարական 1717 թ․

ՍԲ. ԱՍՏՎԱԾԱԾԻՆ ԵԿԵՂԵՑԻ, ներսում բեմի արևմտահայաց երեսին եղել է.
ՅԻՇԵՑԷՔ Ի ՔՐԻՍՏՈՍ ԶՋՈՒՂԱՅՈՅ ԴԱՇՏԵՑԻ ԲԱՆԴՈՒՐԻ ՈՐԴԻ ԽՕՋԱՅ ՇԱՀՎԷԼԻՆ, ՈՐ ՇԻՆԵԱՑ ԶԲԵՄՆ ԵՒ ԶԴՈՒՌՆ ՅԻՇԱՏԱԿ ՀԱՄՕՐԷՆ ՆՆՋԵՑԵԼՈՑՆ, ԹՎ ՌՃԿԶ (1717)։

Ջալալեանց Ս., Ճանապարհորդութիւն ի Մեծն Հայաստան, մասն Բ, Տփխիս, 1858, էջ 399 (խիստ աղավաղումներով)։ Սմբատեանց Մ., Նկարագիր Սուրբ Ստեփանոսի վանաց Սաղիանի եւ միւս վանօրէից եւ ուխտատեղեաց եւս եւ քաղաքացն եւ գիւղօրէից որք ի Շամախիոյ թեմի, Տփխիս, 1896, էջ 148 (որից և առնում ենք)։

Արձանագրություն, Հայերեն, Փորագիր, Նվիրատվական 1688 թ․

ՍԲ. ԱՍՏՎԱԾԱԾԻՆ ԵԿԵՂԵՑԻ, տանիքի վրա՝ գմբեթից բացվող մուտքի ճակատին եղել է.
ՇՆՈՐՀՕՔՆ ՔՐԻՍՏՈՍԻ ԿԱՌՈՒՑԱՒ ՍՈՒՐԲ ԽՈՐԱՆՍ ԱՆՈՒԱՄԲ ՀՐԵՇՏԱԿԱՊԵՏԱՑՆ ԵՒ ԵՐԿՆԱՅԻՆ ԶՕՐԱՑՆ, ԱՂՈ– ԹԻՒՔ ԵՒ ԲԱՐԵԽՕՍՈՒԹԵԱՄԲ ՄՈՑԱ ՈՂՈՐՄԵԱՅ ՏԷՐ ԱՍՏՈՒԱԾ ԱՆՏՕՆ ԵՒ ՎԼԱՍ ՎԱՐԴԱՊԵՏԱՑՆ, ՄԱՆԱՒԱՆԴ ՍՈՒՐԲ ՈՒԽՏԻՍ ԱՇԽԱՏԱՒՈՐԱՑՆ, ԵՒ ՆՈՒԷՐՔ ԵՒ ԸՆԾԱՅ ԲԵՐՈՂԱՑՆ ԵՒ ՀԱՎԱՏԱՑԵԼՈՑՆ Ի ՅԻՍՈՒՍ ՔՐԻՍՏՈՍ, Ի ՀԱՅՐԱՊԵՏՈՒԹԵԱՆ ԱՂՈՒԱՆԻՑ ՏԵԱՌՆ ՍԻՄԷՕՆԻ ԵՒ ՅԱՌԱՋՆՈՐԴՈՒԹԵԱՆ ՏԷՐ ԵՐԵՄԻԱՅԻՆ, ԹՎ. ՌՃԼԷ (1688)։

Ջալալեանց Ս., Ճանապարհորդութիւն ի Մեծն Հայաստան, մասն Բ, Տփխիս, 1858, էջ 399-4։ Սմբատեանց Մ., Նկարագիր Սուրբ Ստեփանոսի վանաց Սաղիանի եւ միւս վանօրէից եւ ուխտատեղեաց եւս եւ քաղաքացն եւ գիւղօրէից որք ի Շամախիոյ թեմի, Տփխիս, 1896, էջ 149 (որից և առնում ենք)։

Արձանագրություն, Հայերեն, Փորագիր, Նորոգություն 1812 թ․

ՍԲ. ԱՍՏՎԱԾԱԾԻՆ ԵԿԵՂԵՑԻ, գմբեթից բացվող մուտքի մոտ պատի վրա (այնտեղ, ուր 1680 թ. արձանագրությունն էր փորագրված) եղել է.
ԵՍ ՄԵՍԵՐԵՑԻ ԱԲՐ(Ա)ՀԱՄԻ ՈՐ|ԴԻ ՄԱՀՏԵՍԻ ՕՍԷՓՍ ՆՈՐՈԳ|ԵՑԻ Ս(ՈՒՐ)Բ Ա(ՍՏՈՒԱ)ԾԱԾՆԱՅ ՎԱ|ՆՔԻ ԱՌ(Ա)ՋՆ, Թ(ՎԻ)Ն ՌՄԿԱ (1812)։

Սմբատեանց Մ., Նկարագիր Սուրբ Ստեփանոսի վանաց Սաղիանի եւ միւս վանօրէից եւ ուխտատեղեաց եւս եւ քաղաքացն եւ գիւղօրէից որք ի Շամախիոյ թեմի, Տփխիս, 1896, էջ 147 (գրեթե անսխալ)։ Ծանոթ. Այս արձանագրությունը այն եզակիներից է, որը պահպանվել է տեղում՝ եկեղեցու ավերակների մեջ։

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 1984 — 1987 թթ․

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Հեղինակը Արխիվային նկար
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ

Մեյսարու վանքի տեսքը դարասկզբին: