Ննջման Սբ. Աստվածածին Եկեղեցի :: ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Ննջման Սբ. Աստվածածին Եկեղեցի 1835 թ․

Վրաստան / Մցխեթ / Նախշիրգորա

Պատմություն
1835 թ․

Համաձայն եկեղեցու հարավային մուտքի բարավորին 8 տողով փորագրված և 1982-83 թթ. ոչնչացված արձանագրության՝ այն կառուցվել էր 1835 թ. և օծվել Սբ. Աստվածածնի անվամբ:

Սամվել Կարապետյան, «Հայոց Աշխարհ», N 60, շաբաթ, 6 սեպտեմբեր, 1997:

Մինչև խորհրդային կարգերի հաստատումը Սբ. Աստվածածինը գործել է իբրև ծխական եկեղեցի Նախշիրգորայի հայ ծխականների համար, իսկ այնուհետև մնացել է անխնամ ու ամայի:

Սամվել Կարապետյան, «Հայոց Աշխարհ», N 60, շաբաթ, 6 սեպտեմբեր, 1997:

12 դ․

Թարգմանություն վրացերենից՝ «Նախշիրգորայի Աստվածածնի եկեղեցին կառուցվել է 12-րդ դարում սրբատաշ քարից, վերանորոգվել է 1835 թվին՝ աղյուսով: 1981- 83 թվերին եկեղեցին վերականգնվել է նույն գյուղի բնակիչների ջանքերով»: Թե ինչ կարևոր տվյալներ են լռության մատնվել, ու թե ինչ է կեղծվել այդ վիմագրում, ակնհայտ է ու որևէ մեկնաբանության կարիք չունի:

Սամվել Կարապետյան, «Հայոց Աշխարհ», N 60, շաբաթ, 6 սեպտեմբեր, 1997:

1878 թ․

Այն, որ Ննջման Սբ. Աստվածածինը, Բեհբուդյան տոհմի միջոցներով կառուցված լինելուց զատ, հետագայում էլ եղել է նույն ազնվական տոհմի հոգածության ներքո, երևում է 1878 թ. հետևյալ հաղորդումից. «...Տփղիսաբնակ իշխանուհի Վառվարէ Թարխանեան Բէհբութեանցն ի յիշատակ իւր ընծայեած իւրեանցակառոյց Նախշիրգորոյ սուրբ Աստուածածնայ եկեղեցւոյն Հայոց մի ոսկեզօծ արծաթապատ Աւետարան...»:

«Արարատ», 1878, էջ 357:

Նորոգություն
1982 թ․

1982 թ. վրացական իշխանությունները ձեռնամուխ եղան եկեղեցու վերանորոգման գործին: Աշխատանքները գլխավորեց հայր Վասիլ Մքալաշվիլին: Հոգևորական փարաջայի ներքո ծպտված հենց այս վանդալի գլխավորությամբ ոչնչացվեց եկեղեցու հայերեն շինարարական արձանագրությունը: Միաժամանակ վրացերենով փորագրվեց նոր վիմագիր և ագուցվեց ճիշտ այն տեղում, ուր առաջ 1835 թվակիր հայերեն արձանագրությունն էր:

Սամվել Կարապետյան, «Հայոց Աշխարհ», N 60, շաբաթ, 6 սեպտեմբեր, 1997:

Արձանագրություն, Հայերեն, Փորագիր, Շինարարական 1835 թ․

Իր ժամանակին (1980 թ.) կատարված մի լուսանկարից վերծանված արձանագրության բովանդակությունը հետևյալն է.
ԵԿԵՂԵՑԻՍ ՆՆՋՄԱՆ Ս(ՈՒՐ)Բ Ա(ՍՏՈՒԱ)ԾԱԾՆԻ ԿԱՌՈՒՑԱՒ Ի ԿՆԵԱԶ ՎԱՍԻԼ, ԴԱՒԻԹ ԵՒ ԳՐԻԳՈՐԾ ԲԵՀԲՈՒԴԵԱՆՑԷ, Ի ՅԻՇԱՏԱԿ ԾՆՈՂԱՑ ԻՒՐԵԱՆՑ Հ(Ա)ՆԳՈՒՑԵ(Ա)Լ ՊՈԼԿՈՎՆԻԿ ՅՈՎՍԷՓԱՅ ՄԻՆԻՇԿԱԲԱՇՒՈՅ ԵՒ ԱՄՈՒՍՆՈՅ ՆՈՐԻՆ ՄԱՐԻԱՄԱՅ, Ի 1835 ԱՄԻ:

Սամվել Կարապետյան, «Հայոց Աշխարհ», N 60, շաբաթ, 6 սեպտեմբեր, 1997:

Վկայություն, Հայերեն, Տպագիր, Յուրացում 1997 թ․

ՀԱՅՈՑ ԵԿԵՂԵՑՈՒ ՎՐԱՑԱԿԱՆԱՑՈՒՄԸ
«Թբիլիսիից ոչ հեռու, Մցխեթի շրջանում գտնվող Նախշիրգորա գյուղի եկեղեցին, պարզվում է, միայն վերջերս է նորոգման պատրվակով վրացականացվել և այդ ընթացքում ոչնչացվել են հայոց եկեղեցիներին բնորոշ մկրտարանի ավազանը, քանդել ու հողին են հավասարեցրել բարձր բեմը, իսկ հարավային մուտքի հայերեն շինարարական արձանագրությունը ոչնչացնելով՝ տեղում ագուցել են բոլորովին նոր մի արձանագրություն (բնականաբար՝ միայն վրացերենով): Ահա այս է իրականությունը: Սա է Նախշիրգորայի Հայոց եկեղեցու ճակատագիրը: Եվ ահա, թե ինչ եկեղեցի է որմնանկարազարդել նկարչուհի Դալի Անթիձեն, որը օտարվեց ու համալրեց վերջին տարիների ընթացքում Վրաստանի Հանրապետության ողջ տարածքով մեկ վրացականացվող հայոց եկեղեցիների շարքը»:

Սամվել Կարապետյան, «Հայոց Աշխարհ», N 60, շաբաթ, 6 սեպտեմբեր, 1997:

Տեսակը Փաստաթուղթ
Տեսքը նշված չէ
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Մամուլի հրատարակություն
Տարեթիվ 1997 թ․

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը մանրամաս
Հեղինակը Սարգիս Դարչինյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը մանրամաս
Հեղինակը Սարգիս Դարչինյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1996 թ․

Ննջման Սբ. Աստվածածին եկեղեցու հայերեն շինարարական արձանագրությունը ոչնչացնելուց և տեղում վրացագիր վկայագիր տեղադրելուց հետո:

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Ուղղությունը ⇓ Հարավից
Հեղինակը Սարգիս Դարչինյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ

Ննջման Սբ. Աստվածածին եկեղեցին 1980 թ. մինչև վրացականացումը: