Սբ. Հարություն Եկեղեցի :: ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Սբ. Հարություն Եկեղեցի 10 — 11 դդ․

Վրաստան / Ջավախք / Ախալքալաք / Աբուլ

Պատմություն
15 — 17 դդ․

Հայտնի չէ, թե քանի դար է հիշյալ եկեղեցին գործել որպես բյուզանդածես, բայց շուրջը տարածված ԺԵ-ԺԷ դարերին վերաբերող հայկական գերեզմանոցը վկայում է, որ առնվազն այդ շրջանից այն արդեն գործել է որպես հայ-առաքելական (բնականաբար, նաև օծված է եղել հայոց եկեղեցու ծեսով):

«Արձագանք», 1885, N 3, էջ 43: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 33:

19 դ․

Նորաբնակները, գտնվելով նյութական սուղ կացության մեջ, նպատակահարմար են համարել հոգևոր իշխանության թույլտվությամբ օծել տեղում կանգուն մնացած հին եկեղեցին: ԺԹ դարի 30-ական թվականներին, երբ եկեղեցին օծվել է Սբ. Հարություն անվամբ, ներսում՝ հյուսիսային պատի մեջ, ավելացվել է մկրտարանի ավազանը, իսկ հանգուցյալներն ամփոփվել են եկեղեցու շուրջ տարածված միջնադարյան գերեզմանոցում: Ի դեպ, այդտեղ պահպանվել են բնիկներից մնացած նյութական մշակույթի հետքեր, քառակող կոթողների, խաչքարերի պատվանդաններ և խոյաձև տապանաքարեր:

Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 33:

Ճարտարապետություն
10 — 11 դդ․

Ժ-ԺԱ դարերով թվագրվող համակ սրբատաշ, դեղնավուն տուֆից կառուցված միանավ, թաղածածկ հորինվածքով եկեղեցին (արտաքին չափերն են՝ 11,85 x 6,50 մ), ամենայն հավանականությամբ, ի սկզբանե եղել է բյուզանդածես:

Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 33:

Արձանագրություն, Վրաց Մեսրոպատառ, Փորագիր, Հիշատակագրություն

Արևմտյան ճակատին, բարձր դիրքով, գրեթե քիվի տակ պահպանվել է վրաց մեսրոպատառ, երկտող հակիրճ արձանագրություն.
ჯ(უარ)ი ქ(რი)ს(ტეს)ი. | ქ(რისტ)ე შ(ეიწყალ)ე გ(უ)ზ(ა)ნ გ(ალა)ტ(ო)ზ(ი). Թարգմ. Խաչ Քրիստոսի: Քրիստոս ողորմիր Գուզան քարագործներին:

Brosset M., Mélanges asiatiques. t. II, 2e et 3e1, St. Pétersburg, 1854, էջ 344: კალისტრატ ე, საისტორიო მასალა ვ, “ივერია”, 1891, N 239: Ростомов И., Ахалкалакский уезд в археологическом отношении.– Сборник Материалов для Описания Местностей и Племен Кавказа, вып. XXV, 1898, էջ 29: ცისკარიშვილი ვ., նշվ. աշխ., էջ 108: ბერძენიშვილი ნ., նշվ. աշխ., էջ 108: სილოგავა ვ., მრავალთავი, ვიი, თბილისი, էջ 170: “ჯავახეთი. ისტორიულ-ხუროთმოძღვრული გზამკვლევი”, თბილისი, 2000, էջ 48: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 33: Ծանոթ. Կալիստրատը გრტე տառակապակցությունը թեականորեն վերականգնում է გურანტე (Գուրանտե) կամ (Գուրանդուխտ) გურანდუხტ: Ն. Բերձենիշվիլին որոշ վերապահությամբ կրկնել է նախորդ հրատարակիչներին՝ արձանագրությունը թվագրելով ԺԱ-ԺԲ դարերով: Վ. Ցիսկարիշվիլին անտեսել է Մ. Բրոսսեի ներկայացրած վիմագրի առաջին հրատարակությունը: Վ. Սիլոգավան, հիմք ընդունելով արձանագրության ոճական առանձնահատկությունները, այն վերագրել է ԺԲ դարին:

Տեսակը Գրչանկար
Տեսքը արտաքին
Աղբյուրը Նշված չէ

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը հատված
Ուղղությունը ⇙ Հարավ-արևմուտքից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1988 — 1989 թթ․

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը ներքին
Ուղղությունը ⇒ Արևելքից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1988 — 1989 թթ․

Տեսակը Չափագրություն
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գծագիր

Հատակագիծ