Կոտրած Ժամ Եկեղեցի :: ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Կոտրած Ժամ Եկեղեցի 13 — 14 դդ․

Վրաստան / Ջավախք / Ախալքալաք / Մերենիա

Ճարտարապետություն

Ներկայումս հայտնի է «Կոտրած Ժամ» անվամբ, քանի որ տարածքում քիչ թե շատ պահպանված միակ շինությունը կիսավեր եկեղեցին: Վերջինս ունի միանավ, թաղածածկ հորինվածք, կառուցված է համակ սրբատաշ քարով (արտաքին չափերն են՝ 8,20 x 4,25 մ): Ըստ հորինվածքային և կառուցողական առանձնահատկությունների քննության` եկեղեցին կարելի է թվագրել ԺԳ-ԺԴ դդ.:

Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 395-396:

Նորոգություն
2000 — 2001 թթ․

2000-2001 թթ. ընթացքում մերենիացիները, անշուշտ, դրական մղումներով, սակայն անգիտորեն և կամայաբար վերակառուցել են եկեղեցին, որի պատճառով պատմական հուշարձանը միանգամայն և հիմնավորապես աղճատվել է:

Առանց վերականգնման հաստատված նախագծի և մասնագիտական վերահսկողության կատարված աշխատանքների հետևանքով, ցավոք, խաթարվել է եկեղեցու ճարտարապետական նկարագիրը: Պատմական հուշարձանների նկատմամբ այսօրինակ կամայական վերաբերմունքը խիստ դատապարտելի է: Ցավում ենք, սակայն, տեղի ունեցածին անդրադարձած վրացական լրատվամիջոցները այս խնդրում ևս ի զորու չեն գտնվել զերծ մնալու կանխակալ վերաբերմունքից և նշել են, թե 2000 թ. աշնանը Մերենիա գյուղի մոտ վրացական 11-րդ դարի կիսավեր եկեղեցին իբրև թե վերականգնվել է հայկական ոճով և այդ կերպ յուրացվել: Մինչդեռ իրականում կատարվել է պատմական հուշարձանի ապօրինի, կամայական ու անգրագետ վերակառուցում: Եվ միջնադարյան գողտրիկ հուշարձանը ոչ թե ստացել է «հայկական ոճ», ինչպես փորձում են հավաստիացնել հուշարձանի ճակատագրով «մտահոգված» վրացի թղթակիցները (”დილის გაზეთი”, 20.12.2001, Նաև՝ N 283: “რეზონანსი”, 20.12.2001, N 350: “6 საათზე”, 21.12.2001, N 226), այլ աղճատվել ու աղավաղվել է և կորցրել պատմական հուշարձանին հատուկ նկարագիրը: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 396.

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Ուղղությունը ⇖ Հյուսիս-արևմուտքից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1988 — 1989 թթ․

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Ուղղությունը ⇙ Հարավ-արևմուտքից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1988 — 1989 թթ․

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Ուղղությունը ⇐ Արևմուտքից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1988 — 1989 թթ․

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը հատված
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1988 — 1989 թթ․

Հատված «Կոտրած ժամ» կիսավեր եկեղեցու արևմտյան ճակատից

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1988 — 1989 թթ․

Որմնախոյակ խորանի կորության մեջ

Տեսակը Չափագրություն
Տեսքը արտաքին
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գծագիր

Հատակագիծ

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Ուղղությունը ⇗ Հյուսիս-արևելքից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1988 — 1989 թթ․

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ

2001 թ. կամայական վերակառուցումից հետո

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ

2001 թ. կամայական վերակառուցումից հետո

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Ուղղությունը ⇖ Հյուսիս-արևմուտքից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 1988 թ․

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 2001 թ․

Կամայական «վերականգնումից» հետո 2001 թ.