Կատրամիդե թագուհու Դամբարան :: ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Կատրամիդե թագուհու Դամբարան 11 դ․

Թուրքիա / Կարս / Բաշ-շորագյալ / Անի

Տեղադրություն

Պայմանականորեն Կատրամիդե թագուհուն վերագրվող տապանատունը և կից դամբանական նշանակության զույգ շինությունները գտնվում են Մայր տաճարի արևելյան կողմում՝ հազիվ 3-4 մ հեռավորության վրա:

Սամվել Կարապետյան, Անի 1050, Երևան, 2011, էջ 194:

Պատմություն

Կատրամիդե թագուհու դամբարանն իրենից ներկայացնում է անկյուններում որմնասյուներով հզորացված քառակուսուն մոտ հատակագծով պարզ շինություն: 2004 թ. իրականացված պեղումները կառույցի ներսում ի հայտ են բերում տապանաքարի պատվանդանային հատված: Թվագրվում է ԺԱ դարով:

Սամվել Կարապետյան, Անի 1050, Երևան, 2011, էջ 194:

Ամենայն հավանականությամբ, տապանատան նշանակություն են ունեցել նաև հյուսիսից կից մատուռը և վերջինիս էլ նույն կողմից կից ուղղանկյուն սրահը, որտեղ նշյալ պեղումների ժամանակ հայտնաբերվել են Աբրահամ և Ռուբեն քահանաների՝ անթվակիր արձանագրություններով տապանաքարերը: Ի դեպ, վերջիններս արդեն 2006 թ. ավերակված էին:

Սամվել Կարապետյան, Անի 1050, Երևան, 2011, էջ 194:

Ճարտարապետություն

Արտաքին չափերն են՝ 19,3 x 7 մ:

Սամվել Կարապետյան, Անի 1050, Երևան, 2011, էջ 194:

Ուսումնասիրություններ

2004 թ. կատարված պեղումների ընթացքում Մայր տաճարի արևելյան որմին գրեթե կից բացվել է հյուսիս-հարավ ուղղությամբ ձգվող միմյանց կից մատուռ-տապանատների շարք, որոնցից մեկի ներսում կային հոգևորականների արձանագիր տապանաքարեր:

Աշոտ Հակոբյան, Հնագիտական պեղումները և հայկական հուշարձանների վերականգնումը Արևմտյան Հայաստանում, «Վարձք», 2011, N 4, էջ 14:

2007 թ․

2007 թ. արդեն այդ տապանաքարերը տակնուվրա էին արված, հանգուցյալների ոսկորները` հանված ու դուրս թափված: Գանձախուզության նպատակով տեղի ունեցած վանդալական գործողություններն ակնհայտորեն արդյունք են քաղաքատեղի-թանգարանի պահպանության համար պետության կողմից կարգված պահակների թողտվության կամ ուղղակի նրանց մասնակցության:

Քանի որ քաղաքատեղին ունի թանգարանի կարգավիճակ (մուտքը թույլատրվում է տոմսով մինչև երեկոյան ժամը 6-ը), ուստի ըստ էության ավերածությունը տեղի է ունեցել թանգարանի մեջ և մնացել անհետևանք: Վստահ ենք, որ նման անտարբերություն չէր տիրի, եթե վնասը պատճառված լիներ Անիի եզակի մահմեդական հուշարձանի` Մանուչեի մինարեթին... Աշոտ Հակոբյան, Հնագիտական պեղումները և հայկական հուշարձանների վերականգնումը Արևմտյան Հայաստանում, «Վարձք», 2011, N 4, էջ 14:

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 2004 թ․

Կատրամիդե թագուհուն վերագրվող դամբարանը և գերեզմանական նշանակության կից կառույցները պեղման պահին

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Հեղինակը Ժան-Միշել Թիերրի
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 1970 թ․

Կատրամիդե թագուհուն վերագրվող դամբարանը և գերեզմանական նշանակության կից կառույցները 1970-ական թթ.

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Հեղինակը Ժան-Միշել Թիերրի
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 1970 թ․

Կատրամիդե թագուհուն վերագրվող դամբարանը և գերեզմանական նշանակության կից կառույցները 1970-ական թթ.

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Ուղղությունը ⇓ Հարավից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 2004 թ․

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Ուղղությունը ⇒ Արևելքից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 2004 թ․

Տեսակը Չափագրություն
Տեսքը արտաքին
Հեղինակը Թորոս Թորամանյան, Աշոտ Հակոբյան
Աղբյուրը Գծագիր
Տարեթիվ 2011 թ․

Կատրամիդե թագուհուն վերագրվող դամբարանի և գերեզմանական նշանակության կից կառույցների հատակագիծը: Եկեղեցու չափագրությունը` Թ. Թորամանյանի, կցակառույցների չափագրությունը` Ա. Հակոբյանի:

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 2004 թ․

Մայր տաճարի արևելյան կողմում բացված մատուռ-տապանատունը պեղումների պահին (2004 թ.)

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 2007 թ․

Գանձախուզության հետևանքով ավերվելուց հետո (2007 թ.)