Սբ. Աստվածածին Եկեղեցի :: ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Սբ. Աստվածածին Եկեղեցի 18 դ․

Վրաստան / Կախեթ / Ախմետա / Մատան

Պատմություն

Գյուղի Սբ. Աստվածածին փայտածածկ եկեղեցու կառուցման ստույգ ժամանակը հայտնի չէ:

Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երեւան, 2004, էջ 23:

Չի բացառվում, որ այն հիմնադրված լիներ դեռևս ԺԸ դարում: Վավերագրերում առաջին հիշատակությունը 1818 թվականից է: Սբ. Աստվածածին եկեղեցին բազմիցս հիշատակվում է նաև հետագա վավերագրերում (ընդհուպ՝ Ի դարի սկզբները): 1923 թ. փակվել է:

Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 57, ց. 3, գ. 525, թ. 120-121:

Ճարտարապետություն
1988 թ․

1988 թ. մեր այցելության ժամանակ Սբ. Աստվածածին եկեղեցին կիսավեր վիճակում էր: Ամբողջովին փլված էր փայտածածկը, կանգուն էին աղյուսով, անմշակ քարով ու կրաշաղախով կառուցված պատերը: Եկեղեցին՝ ուղղանկյուն հատակագծով, արևելյան կողմում խորանով և երկու ավանդատներով, հարավային ու արևմտյան կողմերից մեկական մուտքերով, 9 լուսամուտներով, առանց որևէ արձանագրության կամ հարդարանքի միանավ շենք է: Արևմտյան ճակտոնի գագաթին կանգնած է զանգակատունը: Շենքի արտաքին չափերն են՝ 12,78 x 7,55 մ:

Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 23-24: Մատանում ծանոթացանք գյուղի ծխատեր Հովսեփ քահանա Տերտերյանցի թոռան՝ Իվան Դավթի Տերտերաշվիլու հետ, որն իրենց տոհմի մասին պատմեց մի շարք հետաքրքիր մանրամասնություններ:

Քահանա
1809 թ․

Տեր Հովհաննես. ըստ սկիհի արձանագրության՝ քահանայագործել է 1809 թ.:

Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 24:

1908 — 1910 թթ․

Հովսեփ Տերտերյանց. հիշվում է 1908-1910 թթ., հովվել է նաև Քիսթաուր և Խորխել գյուղերին:

Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 35, ց. 1, գ. 559, թ. 21, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3917, թ. 14:

Նկարագրություն
1818 թ․

Հասարակության միջոցներով կառուցված փայտաշեն եկեղեցում 1818 թ. պահվող բազմաթիվ իրերի շարքում եղել են նաև արձանագրվածներ: Դրանցից էին արծաթյա սկիհը և ձեռաց խաչը:

Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երեւան, 2004, էջ 24:

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը հատված
Ուղղությունը ⇘ Հարավ-արևելքից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 1988 թ․

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Ուղղությունը ⇐ Արևմուտքից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1988 թ․

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը ներքին
Ուղղությունը ⇐ Արևմուտքից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1978 թ․

Եկեղեցու ներսում խունացած վիճակում պահպանված հայերեն գրքերի ու պարբերականների պատառիկներ

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը հատված
Ուղղությունը ⇐ Արևմուտքից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1988 թ․

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1988 թ․