Սրբապատկեր :: ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Սրբապատկեր 1711 թ․

Սիրիա / Հալեպ / Հալեպ

Արձանագրություն, Հայերեն, Ներկագիր 1711 թ․

Սրբապատկեր «Հիսուսի մկրտություն». պատկերը «...խորանազարդի մը ձևը ունի: Բուն խորանը՝ որ 0.60x4.35,5 սնդմ. մեծութիւն ունի, մէջը հաշուելով 6 սնդմ. եզերազարդն ալ, կ’ամփոփէ Յովհաննու Աւետարանի Ա. 1-17 համարները լման... չինական սպիտակ անթափ մելանով և սև յատակի վրայ և կանոնաւոր տողաշարով միաձև յաջող բոլորագիր, որոնց վերջին տողը սակայն դարձեալ սև թանաքով գլխագիր է և մեծագիր...: Խորանազարդին կը յաջորդէ բուն խեցենկարը՝ որ 0.65x0.55,5 սնդմ. մեծութեամբ քառանկիւն մըն է, 9.5 սնդմ. լայն եզերազարդի մը մէջ առնուած՝ որուն ներքին աջ ու ձախ կողմերը կան երկու սիւներ՝ որոնց կէսէն քիչ աւելի մասը գրաւած է դարձեալ աւետարանական մէջբերումներով, առաջինին նման ընտիր բոլորգիր...: Խորանազարդը ունի մաքուր սպիտակ յատակ...: Եզրազարդը դարձեալ սպիտակ յատակի վրայ է: Ծաղիկներու բոլոր մոտիւները հայկական, արաբական և մասամբ պարսկական ոճի խառնուրդ են և ուր տիրող գոյներն են լեղակագոյն և կանաչ, զանազան ձևի ճոխ վարդակներով և վայելուչ տերևներով: Կենդրոնական բուն նկարը, որ կը ներկայացնէ Յիսուսի մկրտութիւնը, դժբախտաբար մեծագոյն մասով կոտրած է: Մէջտեղը կ’երևայ Յիսուսը... գլխուն շուրջը կը տեսնուի խաչանիշ լուսապսակ, դեղինի և կանաչի խառնուրդով: Յունական տառեր կ’երեւան խաչին երեք անկիւններուն մէջ...: Յովհաննէս Մկրտչի գլուխը և մարմնոյն կէս մասը միայն կ’երևան նկարիս մէջ, մնացեալը կոտրած ու կորսուած է: Մօրուքը Յիսուսի մօրուքէն քիչ մը թաւ, գլխուն մազերը սև: Հագած է կապոյտ կէս պարեգօտ...: Յիսուսի ձախ կողմը, գետին ձախ ափին վրայ կ’երևան երեք հրեշտակներ...: Հրեշտակները ունին կանաչ պարզ լուսապսակ: Վերի երկուքը հագած են երկնագոյն պարեգօտ...: Իսկ երրորդը, որ կիսովին ծնրադրած դիրք ունի, կը կրէ միակտոր լազուարտ պարեգօտ: Ձեռքերուն մէջ ունի սպիտակ մեծկակ կտաւ մը...: Խեցենկարիս չորս անկիւնները կան չորս աւետարանիչներու... մանրանկարները, իւրաքանչիւրը կրելով իր հայատառ անունը և իր աւետարանի առաջին համարը... Մատթէոս հագած է լազուարտ փիլոն...: Լուսապսակը... սպիտակ...: Մարկոսի մանրանկարը ամէնէն շատ վնասուած է ու դէմքին կէսը կ’երևայ միայն, կանաչ լուսապսակով և երկու կողմերը Մարկոս՝ սիրուն գլխագրերով... Ղուկասի մանրանկարն ալ թէև վնասուած է, բայց շատ թեթև կերպով, գոնէ դէմքը բոլորովին անաղարտ է...: Ճերմակ մազեր և ճերմակ մօրուք, գլխուն շուրջը կանաչ լուսապսակ: Մոխրագոյն թիկնոցի մը վրայէն հագած է մոխրագոյն փիլոն, կուրծքին վերի մասը և վիզը հոլանի են...: Նոյնքան վնասուած է նաև Յովհաննէս, որուն գլխուն աջ մասը չկայ...: Ունի կանաչ լուսապսակ և հագած է կապոյտի և կանաչի խառնուրդ ճոխ վերարկու...: Կենդրոնական նկարը և չորս աւետարանները պարփակող եզերազարդը հոս աւելի լայն է, գրեթէ 10 սնդմ., որով մէջի վարդակները, կաղնետերևները ու այլ զարդերը աւելի մեծ են, վառ ու կենդանի: 4.5 սնդմ. լայն և 25 սնդմ. երկար զոյգ մը սիւներու վրա երկու մասերու վրայ կը կարդացուի... յիշատակարանը»: Կազմված է հախճապակյա սալիկներից, արձանագրությունը՝ ներկագիր, 87 տող հայերեն և 1 տող արաբերեն.
Ի սկզբանէ | է՛ր բանն. և բանն | է՛ր առ ա(ստուա)ծ. և ա(ստուա՛)ծ է՛ր | բանն: Նա՝ է՛ր ի սկզբանէ առ | ա(ստուա)ծ: Ամ(ենայն) ինչ՝ նովա՛ւ եղև. և առանց | ն(ո)ր(ա) եղև և ո՛չինչ՝ որ ինչ եղևն: Նովաւ՝ | կեա՛նք էր, և կեանքն՝ էր լո՛յս մարդկան. և լոյսն՝ | ի խաւարի անդ՝ լուսաւէ, և խաւար՝ նմա ո՛չ եղև հաս|ու: Եղև այր մի առաքեալ յա(ստուծո)յ. անուն նմա Յով(հ)ա՛ննէս: | Սա՝ ե՛կն | ի վկայութի(ւն) զի վկայեսցէ՛ վ(ա)ս(ն) լուսոյն. զի ամենեքին հաւա|տասցեն նովաւ: Ո՛չ էր նա լոյսն. այլ զի վկայեսցէ վ(ա)ս(ն) լուսոյն: Է՛ր լոյսն | ճշմարիտ, որ լուսաւո՛ր առնէ զամ(ենայն) մարդ՝ որ գալոց է յաշխարհ: Յաշխարհի՛ էր, և աշխարհ | նովա՛ւ եղև, և աշխարհ զնա ո՛չ ծանեաւ: Յիւրսն եկն, և իւրքն զնա ո՛չ ընկալ(ա)ն: Իսկ որք ընկալան | զնա, ե՛տ ն(ո)ց(ա) իշխանութի(ւն) որդի՛ս ա(ստուծո)յ լինել, որոց հաւատասցեն յանուն նորա. ոյք ո՛չ յարենէ, և ո՛չ | ի կամաց մարմնոյ, և ո՛չ ի կամաց առն, այլ ա(ստուծո)յ ծնան: Եւ բանն մարմին եղև, և բնակեաց ի մեզ. և տեսա՛ք | զփառս ն(ո)ր(ա) զփառս իբրև զմիածնի առ ի հաւրէ, լի՛ շնորհաւք և ճշմարտութ(եամ)բ: Յովհաննէս վկ(այ)է՛ վ(ա)ս(ն) ն(ո)ր(ա), | աղաղակեա՛ց և ասէ. սա՛ է՝ զորմէ ասէի. որ զկնի իմի գալոց էր, առաջի իմ եղև, զի նա՛խ քան զիս է(ր): Զի ի լր|ութ(են)է անտի ն(ո)ր(ա) մեք ամե(նե)քին առա՛ք շնո՛րհս փոխանակ շնորհաց: Զի օրէնքն ի ձեռն Մովսէսի տուան. | շնորհքն և ճշմարտութի(ւնն) ի ձեռն Յ(իսուս)ի՛ Ք(րիստոս)ի եղեն: Ամէն ամէն, եթէ ոք ոչ ծնցի ի ջրո՛յ և ի հոգւոյ, մտանե արքայութի(ւն) ա(ստուծո)յ: Եւ եղև ի մկ|րտել ամ(ենայն) ժողովրդե|ան, և Յ(իսուս)ի մկ|րտելն՝ և | կալ յաղ|աւթս, բ|անա՛լ եր|կնից, և իջ|անել հո|գւոյն սըր|բոյ մարմն|աւոր տե|սլեամբ | իբրև {զա}| զաղաւնի | ի վերա՛յ | նորա. | եւ գալ | ձայն յեր|կնից՝ որ | ասէր. դու | ես որդի | իմ սիրելի, | ընդ քե՛զ | հաճեցա(յ): Յովհանն|էս: | Ի սկզբան(է) | բանն և | է՛ր բան | ա(ստուա)ծ: Մատթէ|ոս: | Գիր|ք ծն|նդե|ան | Յ(իսուս)ի Ք(րիստոս)ի | որդ|ի Դաւ|թի: Մարկոս: | Սկիզբն Աւետարա|նի, Յ(իսուս)ի Ք(րիստոս)ի: Ղուկաս: | Քանզի | բազումք | [յօժարեցին]...: Յ(ի)շ(ա)տ(ա)կ է | Աննայ|ին եւ | հօրն՝ տ|իրացու | Ապրահ|ամին և | ժամկոչ | Յովաննէ(ս)|ի(ն) | և մօրն՝ Աճամխ|անին և | Գէորքին, | Կար(ա)պետ|ին, հայ|ոց թվ(ին) | ՌՃԿ (1711)ին | ա(ստուա)ծ ...: Արաբերեն. عمل الفقير حنا ابن م... مدينة حلب سنة ١١٢٣ Թարգմ. Աշխատանքը կատարեց աղքատ Մ...ի որդի Հաննան: Հալեպ քաղաք, 1123 (1711) թվին:

Սիւրմէեան Ա., Պատմութիւն Հալէպի հայոց, հ. 3, Փարիզ, 1950, էջ 878-881: Նույնի՝ Հնօրեայ խեցենկար մը, «Անահիտ», 1937, N 5-6, էջ 72-74, 78: Րաֆֆի Քորթոշյան, Հալեպի արձանագրությունները, Երևան, 2013, էջ 65-66:

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Հեղինակը Րաֆֆի Քորթոշյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 2007 թ․