Ջգրաշեն :: ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՏԵՂԱՆՈՒՆՆԵՐ

10 Հուշարձան

Վրաստան (Երկիր) / Ջավախք (Գավառ) / Ախալքալաք (Շրջան) / Ջգրաշեն (Գյուղ)

Տեղադրություն

Գտնվում է Ախալքալաքից ուղիղ գծով 9 կմ հարավ-արևելք, շրջկենտրոն Նինոծմինդայից 7 կմ հյուսիս-արևմուտք, Փարվանա գետի ձախ ափին, ծ. մ. 1820-1840 մ բարձրության վրա: Հին թաղը զբաղեցնում է հյուսիսային` գետափնյա հատվածը։

Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 425:

Պատմություն
1595 թ․

Գրավոր աղբյուրներում գյուղի մասին առաջին վկայությանը հանդիպում ենք 1595 թ. կազմված թուրքական հարկացուցակում, երբ ուներ 16 տուն, հարկվում էր 11.160 ակչե:

”გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი”, էջ 219: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 425:

1707 — 1710 թթ․

Հայտնի է նաև, որ 1707-1708 թթ.` տանուտեր Օմերի օրոք, Ջգրաշեն գյուղից հարկվել է 6.830, իսկ 1709-1710 թթ.` Դերվիշ Մեհմեդի օրոք՝ 6.830 ակչե:

”ჩილდირის ეიალეთის ჯაბა დავთარი 1694-1732 წწ.”, էջ 127-128, 134: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 425:

1899 — 1900 թթ․

1899-1900 թթ. հացի բզեզի և հոտենտոտյան մլուկի հասցրած վնասների հետևանքով Ջգրաշենի գյուղատնտեսությունը հայտնվել է համեմատաբար ծանր վիճակում՝ կառավարական հատուկ կոմիտեի կողմից դասվելով աղետից տուժած երրորդ կարգի բնակավայրերի շարքում:

Սալլիւմեան, Անբերրիութիւնը Ախալքալաքի գաւառում եւ նրա հետեւանքները, «Մուրճ», 1901, N 6, էջ 248: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 425:

Բնակչություն

Երկրորդ աշխարհամարտին մասնակցած 184 ջգրաշենցիներից 89-ը զոհվել է:

Դավթյան Ա., Ջավախք, Երևան, 1994, էջ 102: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 425:

1829 — 1830 թթ․

Ջգրաշենցիների նախնիները 1829-1830 թթ. Կարնո գավառի մի քանի գյուղերից փոխադրված ընտանիքներ են։

Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 425:

Երկրաշարժ
1899 թ․

Չնայած Ջգրաշենը գրեթե չէր տուժել 1899 թ. դեկտեմբերի 19-ի երկրաշարժից, այնուամենայնիվ, տեղ էր գտել Ջավախքի կարիքավոր գյուղերի ցուցակում:

«Մշակ», 1901, N 40, էջ 1: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 425:

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Ուղղությունը ⇘ Հարավ-արևելքից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1988 — 1989 թթ․

ԺԹ-Ի դարերի վիճակագրական տվյալների համադրումը ցույց է տալիս, որ Ջգրաշենին հատկանշական է բնակչության անընդմեջ աճը.

Թվական	Հայ արական	Հայ տուն	Հայ իգական	Հայ ընդամենը	Նշումներ	Աղբյուր
1840	200		167	367		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3800, թ. 4: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 425:
1841	182		157	339		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3802, թ. 63-64: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 425:
1842	185		160	345		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3805, թ. 77-78: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1844	197		179	376		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3809, թ. 16: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1845	200		191	391		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3811, թ. 72-73: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1847		215	205	420		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3814, թ. 34-35: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1849	230		220	450		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3818, թ. 39-40: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1853	256		234	480		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 2743 թ. 38-39: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1854		253	245	498		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3825, թ. 48-49: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1857		275	256	531		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3830, թ. 52-53: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1860	298	67	276	574		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3833, թ. 66-67: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1861	65	301	286	587		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3839, թ. 23-24: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1862	65	303	289	592		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3836, թ. 20-21: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1863	313		308	621		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3843, թ. 21-22: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1864		326	319	645		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3846, թ. 10-11: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1865		332	315	647		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3848, թ. 11-12: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1866	332	65	315	647		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3848, թ. 74: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1867		342	327	669		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3851, թ. 21-22: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1868		353	346	699		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3853, թ. 27: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1869		357	356	713		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3856, թ. 9: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1870		371	372	743		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3857, թ. 23: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1871		376	374	750		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3858, թ. 9-10: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1872		387	380	767		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3859, թ. 56-57: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1873		396	386	782		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3862, թ. 70-71: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1874				798		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3864, թ. 26-27: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1875		80		793		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3866, թ. 19-20: Տե՛ս նաև՝ «Մեղու Հայաստանի», 1875, N 44, էջ 2: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1876		416	407	823		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3868, թ. 29-30: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1877		436	393	829		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3869, թ. 28-29: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1878		454	414	868		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3850, թ. 217-218: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1880		472	426	898		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3872, թ. 87-88: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1881		478	437	915		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3873, թ. 96-97: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1882		484	435	914		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3874, թ. 42-43: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1883		473	437	910		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3875, թ. 47-48: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1884	88					«Արձագանք», 1885, N 3, էջ 41: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1885		489	452	941		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3877, թ. 10: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1887		519	481	1000		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3880, թ. 39-40: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1889		522	489	1011		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3884, թ. 64-65: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1890		532	504	1036		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3887, թ. 144: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1891		548	508	1056		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3889, թ. 143: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1892		538	495	1033		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3891, թ. 115: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1893		532	496	1028		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3895, թ. 41-42: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1894		539	520	1059		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3896, թ. 168-169: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1897		578	546	1124		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3899, թ. 141-142: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1898		601	566	1167		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3897, թ. 163: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1899		610	579	1189		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3903, թ. 93-94: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1900		617	588	1205		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3905, թ. 55: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1901		630	600	1230		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3906, թ. 67: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1902		641	610	1251		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3907, թ. 17-18: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1905		678	631	1309		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3912, թ. 260-261: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1908	171	722	665	1387		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 35, ց. 1, գ. 559, թ. 42: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1910		760	703	1463		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 35, ց. 1, գ. 3917, թ. 134-135: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1912		806	731	1537		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 35, ց. 1, գ. 3920, թ. 17-18: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1914		822	768	1590	Ի դեպ, նույն թվականի համար մեկ այլ աղբյուրում նշված է 1438 բնակիչ (“Кавказский календарь на 1915 г.”, Тифлис, 1914, էջ 119):	Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 56, ց. 6, գ. 1020, թ. 171-172: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1916		824	762	1586		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 196, ց. 1, գ. 43, թ. 18-19: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1918	260	965	952	1817		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 469, ց. 3, գ. 2, թ. 1-4: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1921		162	158	320		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 355, ց. 1, գ. 895, թ. 1: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1926	200			971		Արոյան Ս., Բեկորներ Մշո ջոջ քարի, Երևան, 1997, էջ 125: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426:
1987	405			1665		Ըստ գյուղխորհրդի տվյալների։ Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 426: