ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԲԱՐՁՐԱՎԱՆԴԱԿԻ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐԻ ՈՐՈՆՄԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳ

Լալիսղուր 1 Հուշարձան

Վրաստան (Երկիր) / Կախեթ (Մարզ) / Թելավ (Շրջան) / Լալիսղուր (Գյուղ)

Տեղադրություն

Գտնվում է շրջկենտրոնից շուրջ 18 կմ հյուսիս՝ Ալազան գետի ձախ վտակ Ստորիի աջ կողմում՝ Փշավել գյուղին դեմ հանդիման:

Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երեւան, 2004, էջ 83:

Բնակչություն
1802 թ․

Կարելի է ենթադրել, որ այստեղ հայերը բնակություն են հաստատել առնվազն ԺԸ դարում, բայց նրանց մասին վկայություններ, այն էլ բավականին առատ, պահպանվել են ԺԹ դարի սկզբներից: Մասնավորապես, 1802 թ. գյուղում վրացիներից զատ հիշվում են նաև հայ բնակիչներ:

“Акты собранные Кавказскою археографическою комиссиею”, т. 1, Тифлис, 1866, с. 472.

20 դ․

Վիճակագրական աղյուսակից երևում է, որ Լալիսղուրում նույնպես հայերը միշտ էլ փոքրաթիվ են եղել (մոտ 50-70 շունչ), բայց նրանց թիվը հետագայում ավելի է նվազել և Ի դարի սկզբներին կազմում էր հազիվ 10-20 շունչ:

Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երեւան, 2004, էջ 84:

1914 թ․

1914 թ. գյուղն ուներ 100 բնակիչ, որից հայեր էին, ըստ երևույթին, միայն 10-20-ը, մնացածը՝ վրացիներ:

“Кавказский календарь на 1915 г.”, Тифлис, 1914, с. 151.

1818 թ․

Ուշագրավ է 1818 թ. մի վավերագիր, որտեղ տրված է լալիսղուրաբնակ հայերի անվանացուցակը. «Փարսադանի որդի Բէժան, կինն՝ Էլէնէ, որդիք՝ Յարութիւն, Թէվդօրէ, Պապիայ և Իսակ: Տէր Մարտիրոսի այրի կինն՝ Աննա, որդիք՝ Աղալօ և Գրիգոր և Տէր Մարտիրոսի եղբօր՝ Ստեփանի այրի կինն՝ Նաթէլ, որդի՝ Անանիա, դուստր՝ Թամար: Դաւթի որդի Անտօն, կինն՝ Մարթայ, որդի՝ Գլախա, դստերք՝ Մայի և Սաբէդ: Սաքօյի որդի Գիօրգի, կինն՝ Մարիամ, մայր՝ Աննա: Պապի որդի Շիօ, կինն՝ Մայի, դուստր՝ Մարթայ: Վէդեան Ստեփանի այրի կինն՝ Դարէջան, որդիք՝ Իւանէ և Մուրադ, դստերք՝ Թինա, Քէթէվան, Մարթայ և Մարիամ: Զուրաբի որդիք՝ Դաւիթ, Գիօրգի, Իսակ և Մարտիրոս, դուստր՝ Մարթայ, մայր՝ Եղսում, Դաւթի կինն՝ Մարթայ, դուստր՝ Էլիսաբէդ: Գլախայի որդի Դաւիթ, կինն՝ Անախանում, որդի՝ Յոհաննէս: Մինասի որդիք՝ Թուման և Մկրտում, Թումանի կինն՝ Էլէնէ, որդի՝ Զաքարիա, Մկրտումի կինն՝ Մարթայ, որդիք՝ Անանիա և Ստեփան, դստերք՝ Մարիամ, Սաբէդայ և Հօռօմսիմ»:

Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 2569, թ. 23:

Քահանա

Գյուղին հովվում էին Սանադիրո գյուղի քահանաները:

Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երեւան, 2004, էջ 84:

Ստորև ներկայացնում ենք գյուղի հայ բնակիչների թվաքանակն ըստ հետևյալ տարիների.

Թվական	Հայ տուն	Հայ արական	Հայ իգական	Հայ ընդամենը	Նշումներ	Աղբյուր
1818	9	25	26	51		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 2569, թ. 23: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 83:
1841		32	27	59		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3802, թ. 41-42: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 83:
1842		31	28	59		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3805, թ. 92-93: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 83:
1843		31	28	59		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3805, թ. 46-47: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 83:
1844		32	21	53		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3809, թ. 45-46: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 83:
1845		27	23	50		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3811, թ. 106-107: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 83:
1847		33	29	62		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3814, թ. 67-68: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 83:
1849		45	31	76		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3818, թ. 32-33: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 83:
1852		31	24	55		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3819, թ. 64-65: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 83:
1853		34	33	67		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 2743, թ. 125-126: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 84:
1854		33	31	64		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3825, թ. 7-8: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 84:
1857		23	24	47		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3830, թ. 129-130: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 84:
1858		22	24	46		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3823, թ. 129-130: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 84:
1860		20	22	42		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3833, թ. 5: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 84:
1861		16	19	35		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3839, թ. 5: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 84:
1864		16	19	35		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3846, թ. 13: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 84:
1865	6	15	18	33		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3848, թ. 22-23, 54: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 84:
1867		15	14	29		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3851, թ. 3: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 84:
1870		15	14	29		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3857, թ. 62-63: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 84:
1873		15	10	25		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3862, թ. 51: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 84:
1874		15	12	27		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3864, թ. 35: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 84:
1875		15	13	28		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3866, թ. 7: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 84:
1876		15	12	27		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3868, թ. 6: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 84:
1877		13	13	26		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3869, թ. 3: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 84:
1878		13	14	27		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3870, թ. 57: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 84:
1880		13	16	29		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3872, թ. 2: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 84:
1881		13	16	29		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3873, թ. 2: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 84:
1882		15	14	29		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3874, թ. 2: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 84:
1883		15	15	30		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3875, թ. 22: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 84:
1889		17	13	30		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3884, թ. 5: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 84:
1890		16	13	29		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3887, թ. 139: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 84:
1891		16	12	28		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3889, թ. 138: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 84:
1892		16	13	29		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3891, թ. 110: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 84:
1893		16	13	29		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3895, թ. 27: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 84:
1894		15	14	29		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3896, թ. 163-164: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 84:
1897		9	10	19		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3899, թ. 136-137: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 84:
1898		10	11	21		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3897, թ. 158: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 84:
1899		10	12	22		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3903: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 84:
1901		10	12	22		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3906, թ. 2: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 84:
1902		11	12	23		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3907, թ. 12-13: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 84:
1906		9	5	14		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3916, թ. 6: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 84:
1908	2	7	2	9		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 35, ց. 1, գ. 559, թ. 21: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 84:
1910		8	3	11		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3917, թ. 5: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 84:
1912		11	8	19		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3919, թ. 51-52: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 84:
1990		11	13	24		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3905, թ. 8: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 84: