ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԲԱՐՁՐԱՎԱՆԴԱԿԻ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐԻ ՈՐՈՆՄԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳ

Հասանղայա 1 Հուշարձան

Ադրբեջան (Երկիր) / Պարտավ (Շրջան) / Հասանղայա (Գյուղ)

Տեղադրություն

Պարտավի դաշտավայրում գտնվող եւ մինչեւ XX դարի սկզբները հայաբնակ մնացած գյուղերից ամենաարեւելյանը ներկայիս Բարդայի շրջանում գտնվող (Բարդա շրջկենտրոնից 7 կմ հյուսիս-արեւմուտք) Հասանղայան է։ Այն տարածվում է ծովի մակերետւյթից 77-85 մ բարձրության վրա (ի դեպ, ամենացածրը Կուր գետի ստորին ավազանի երբեմնի հայաբնակ գյուղերից)։

Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 221:

Կառուցապատում

Ուներ նոսր կառուցապատված ընդարձակ ու այգեւետ թաղամասեր։

Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 221:

Բնակչություն
1880 թ․

Հայտնի է, որ տեղի հայերը, «...զզուելով իւր պարսիկ բէկի անկարգ արարմունքներից՝ 1880 թուին տեղափոխուում են Փիրումեանց Նիկալայ-բէկի կալուածն, որ գտնոտւմ է Մարաղայ գիւղից վերեւ եւ բնակութիւն հաստատում նոյն կալուածի մէջ։ Սակայն 1883-ին՝ որպէս թէ անհամաձայնութեան պատճառաւ վերստին վերադառնում են իւրեանց նախկին գիւղն Հասան Ղայա...»։

Բարխուտարեանց Մ., Արցախ, Բագու, 1895, Էջ 32։
Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 221:

Անվանում	Հիշ. ժամանակը	Ստուգաբանություն
Հասանիրզ

Այստեղի բնիկ հայերի թվաքանակը՝ ըստ տարիների, հետեւյալ պատկերն է ներկայացնում.

Թվական	Հայ տուն	Հայ արական	Հայ իգական	Հայ ընդամենը	Նշումներ	Աղբյուր
1841	22	45	42	87		Հայաստանի Հանրապետության Պատմության պետական կենտրոնական արխիվ, ֆ. 56, ց. 1 գ. 305, թ. 47։ Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 221:
1851	18	77	74	151		Հայաստանի Հանրապետության Պատմության պետական կենտրոնական արխիվ, ֆ. 56, ց. 1, 2596, թ. 93։ Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 221:
1876				248		Հայաստանի Հանրապետության Պատմության պետական կենտրոնական արխիվ, ֆ. 56, ց. 1, 6775, թ. 115-116։ Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 221:
1889		142	88	230		Հայաստանի Հանրապետության Պատմության պետական կենտրոնական արխիվ, ֆ. 56, ց. 1, գ. 8583, թ. 45-46։ Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 221:
1891	46	158	160	318		Բարխուտարեանց Մ., Արցախ, Բագու, 1895, Էջ 32։ Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 221:
1901		220	168	338		Հայաստանի Հանրապետության Պատմության պետական կենտրոնական արխիվ, ֆ. 56, ց. 14, գ. 205, թ. 241-242։ Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 221:
1908				459		"Кавказский Календарь на 1910 г.", Тифлис, 1909, Էջ. 219։ Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 221: