ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԲԱՐՁՐԱՎԱՆԴԱԿԻ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐԻ ՈՐՈՆՄԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳ

Գյուլաբլի 1 Հուշարձան

ԼՂՀ (Երկիր) / Աղդամ (Շրջան) / Գյուլաբլի (Գյուղ)

Տեղադրություն

Աղդամի շրջանի Գյուլաբլի եւ Աբդալ միմյանց հարեւան գյուղերը, որոնք իրենց պատկանող հողատարածքով փռված են պատմական Վարանդա գավառի բարեբեր հովիտներից մեկի տարածքում, գտնվում են սեպաձեւ երկարած մի նեղ ձորակում։

Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 228:

Բնակչություն
19 դ․

XIX դարի ընթացքում այդտեղ նստակեցության անցած թրքական ցեղերն, առհասարակ, հայտնի են եղել իրենց ավազակաբարո վարքով։ Նրանց չարագործությունները չէին դադարել մինչեւ իսկ XX դարի սկզբներին։ Ահա թե ինչ է գրել ժամանակի մամուլն այդ առթիվ. «Եթե Ղարաբաղում կան թրքական յայտնի գիւղեր, որոնց արտադրած աւազակների գործունէութիւնն առասպելական բնաւորութիւն է ստացել եւ պատմտւմ է հայ գիւղերում բերնէ բերան, եթէ կան թրքական յայտնի գիւղեր, որոնց մօտով հայը առանց երեսը խաչակնքելու չի անցնում, այդպիսի գիւղերից մէկն էլ Գիւլափլու գիւղն է, որը գերազանցում է միլս բոլոր աւազակաբարոյ գիւղերին, որպիսիք են օրինակ՝ Սէյդլար, Շելլու, Ղաջար, Զարգեար, Դիլաղարդա եւ այն»։

«Նոր-Դար», 1903, N 52, էջ 3։
Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 228-229:

Ըստ ամենայնի մինչեւ XVIII դարի կեսերը հայաբնակ, բայց այնուհետեւ եկվոր խաշնարած ցեղերից գրավված Գյուլաբլու գյուղում դեռեւս XIX դարի վերջերին նկատելի էին երբեմնի բնիկների թողած մշակութային արժեքների հետքերը։ Ըստ ականատեսի վկայության. «Վարանդ գաւառակի հայ գիւղերի շարքում կայ մի թուրքի գիւղ «Գիւլափլու» անունով, որ ունի 700 ծուխ.34 այդ գիւղում երեւում են հայի գերեզմանների յիշատակներ եւ ինչպէս պատմում են, թուրքերը նկատելով այդ գիւղի դիրքը՝ լաւ եւ ընտիր տեղը հետզհետէ հալածել են հայերին, որոնք այժմ նրա մօտակայ լեռներում գիւղեր շինած ապրում են, իսկ թուրքերը բուն դրած այն տեղերը փառաւորապես ապրում են։ Տեղի համար խօսք չկայ ասելու, ահագին մեծութեամբ այգիներ, ծառաստաններ, որքան ջրաղացներ եւ այդ ամենով լիանում է թուրք ազգը... »։

Ակնհայտ չափազանցության է, քանի որ 1886 թ. գյուղն ուներ 250 տուն (876 ար., 536 իգ. թուրք բնակիչ)։ Տես՝ “Елисаветопольская губерния. свод статистических данных, извлеченных из посемейных списков населения Кавказа”, Тифлис, 1888, էջ 176-177։
«Նոր-Դար», 1887, N 109, էջ 2։
Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 229:

Հուշարձաններ

Գյուլաբլու գյուղի մերձակայքում պահպանվել են մեծաթիվ հնագիտական հուշարձաններ։