ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԲԱՐՁՐԱՎԱՆԴԱԿԻ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐԻ ՈՐՈՆՄԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳ

Ակարում 1 Հուշարձան

ԼՂՀ (Երկիր) / Ֆիզուլի (Շրջան) / Ակարում (Գյուղ)

Տեղադրություն
19 դ․

Գտնվում է Ֆիզուլի շրջկենտրոնից 5 կմ հարավ-արեւմուտք, ԼՂՀ Հադրութի շրջանի սահմանից հազիվ 1 կմ հեռավորության վրա, ծովի մակերեւույթից 500-650 մ բարձրությամբ, արեւելահայաց ձորալանջին։

Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 238:

Բնակչություն
19 դ․

Բնակավայրը, մինչեւ XIX դարի վերջերը նույնպես ուներ հայ բնակչություն:

Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 238:

1886 թ․

Ցավոք, Ակարումցի հայերի պատմությունը լուսաբանող արխիվային վկայագրերը խիստ սուղ են։ Հայտնի է միայն, որ այդտեղ 1886 թ. բնակվում էին 8 տուն՝ հայեր 58 շունչ (32 ար., 26 իգ)։ Ի դեպ, նույն աղբյուրի համաձայն, գյուղն արդեն ուներ նաեւ ավելի մեծաթիվ թուրք բնակչություն (33 տուն, 110 արակ., 95 իգ.)։

"Свод статистических данных, извлеченных из посемейных списков населения Кавказа. Елисаветопольская губерния." Тифлис, 1888, էջ 104-105։ Ղարղաբազարի գյուղական հասարակության մեջ. բացի հայ եւ թուրք բնակչություն ունեցող Ակարում-ԽաԼաֆշայից, միավորված էին նաեւ զատ թրքաբնակ եւս 6 գյուղեր (Դադալի, Ջուվարլի, Իշխչի, ՔոչԱհմեդլի, Յալ-Փիր-Ահմեդլի եւ Մանդիլու)։
Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 238:

1889 թ․

1889 թ. մեկ այլ վիճակագրական վավերագիր Ակարում գյուղում հայ բնակիչների թիվը ցույց է տվել 122 շունչ (59 ար., 63 իգ.): Թրքախառն գյուղում ու նաեւ այլ թրքաբնակ գյուղերով շրջապատված ակարումցի հայերը ըստ ամենայնի դժվար թե երկար դիմանային եւ, իրոք, XIX դարի վերջին եւ XX դարի սկզբներին ստեղծված մի շարք վավերագրերում այլեւս Ակարում գյուղում հայերի գոյությունը չի արձանագրվում։

Հայաստանի Հանրապետության Պատմության պետական կենտրոնական արխիվ, ֆ. 56, ց. 1, գ. 8583, թ. 42-43։
Հայաստանի Հանրապետության Պատմության պետական կենտրոնական արխիվ, ֆ. 56, ց. 14, գ. 205, թ. 238-239։
Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 238:

1914 թ․

1914 թ. զուտ թրքաբնակ Խալաֆշան (գյուղի այս անվանումը գործածում էին հատկապես թուրքերը) ուներ 255 բնակիչ։

"Кавказский Календарь на 1915 г.", Тифлис, 1914, էջ 194։
Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 238:

Անվանում	Հիշ. ժամանակը	Ստուգաբանություն
Խալաֆշա