ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԲԱՐՁՐԱՎԱՆԴԱԿԻ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐԻ ՈՐՈՆՄԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳ

Ղաջար 1 Հուշարձան

ԼՂՀ (Երկիր) / Ֆիզուլի (Շրջան) / Ղաջար (Գյուղ)

Պատմություն

Հայտնի է, որ թուրքաբնակ գյուղերից, առհասարակ, թալանի նպատակով պարբերաբար ավազակային հարձակումներ էին գործում հայաբնակ գյուղերի վրա։ Այդ գյուղերի մեջ հատկապես առանձնանում էին ներկայիս Ֆիզուլու շրջանի տարածքում գտնվող՝ Դիլագարդա, Վեյսալու եւ Ղաջար գյուղերը։

Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 239:

Նախախորհրդային տարիներին դրանց գործած բազում չարիքների մասին վկայություններով լեցուն է հատկապես ժամանակի մամուլը։ Ղաջարցիների հիմնական զբաղմունքը ճանապարհներին դարանակալելն ու խեղճ գյուղացիներին թալանելն ու սպանելն էր։ Այդ ավազակաբարո հարձակումներն ուղղակի անտանելի էին դարձել 1906թ. հայ-թուրքական ընդհարումների ժամանակ՝ համատարած անպատժելիության պայմաններում։

«Նոր-Դար», 1896, N 142, էջ 3:
«Մշակ», 1900, N 204, էջ 2:
Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 239:

1905-1906 թթ. հայ-թուրքական ընդհարումներ
1906 թ․

Ի պատասխան դրա, ինչպես վկայում է ժամանակի մամուլը, 1906 թ. հունվարի 11-ը դարձավ ավազակաորջի կործանման օրը. «...Վերջապէս...։ ...քանդվեց աւազակների որջը։ Տասնեակ տարիների ընթացքում կրած տառապանքների վրէժը վերջապէս այսօր լուծեց Տիզակի եւ Վարանդայի հայ ժողովուրդը՛ Ղաջարը քարուքանդ եղաւ այդ բառի կատարեալ իմաստով...»։

«Մշակ», 1906, N14, 21 յունվարի, էջ 1։
Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 239:

Նկարագրություն
1993 թ․

Հետագայում այն կրկին վերաբնակեցվեց թուրքերով։ 1993 թ. ապրիլին հայ ազատամարտիկները ազատագրեցին ադրբեջանական թուրքերի կողմից ռազմական հենակետերի վերածված եւ Արցախի հայաբնակ գյուղերը հրետակոծող Ղաջար գյուղը։