ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԲԱՐՁՐԱՎԱՆԴԱԿԻ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐԻ ՈՐՈՆՄԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳ

Աղդամ 20 Հուշարձան

ԼՂՀ (Երկիր) / Աղդամ (Շրջան)

Աշխարհագրական միջավայր

Կարկառ եւ Խաչեն գետերի միջին եւ ստորին ավազանների շրջանում, 1094 քկմ մակերես զբաղեցնող Աղդամի շրջանը կազմավորվել է 1930 թ.։ Սահմանակից է ԼՂ Հանրապետության Մարտակերտի, Ասկերանի եւ Մարտունու շրջաններին, իսկ Ադրբեջանից՝ Թարթառի, Պարտավի եւ Աղջաբեդու վարչական շրջաններին։ Ունի 1 քաղաք (Աղդամ շրջկենտրոնը) եւ 119 զյուղ։

«Ադրբեջանական խորհրդային հանրագիտարան» (ադրբեջաներեն), հ. 1, Բաքու, 1976, Էջ 105։
Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 222:

Նկարագրություն

Շրջանի ներկայիս տարածքը միջնադարում մտնում էր Մեծ Հայքի Ուտիք նահանգի Ուտի-Առանձնակ գավառի կազմի մեջ (վերջինիս հարավային մասն էր), որտեղ, առանձնապես, հայտնի էր Տիգրանակերտ ավանը։ Առնվազն վաղ միջնադարից գոյություն ունեցած մի քանի հնավայրեր ներկայում հայտնի են սոսկ XIX-XX դարերում դրանց տրված օտարոտի անվանումներով, իսկ պատմական անվանումները մոռացության են մատնվել։

Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 222:

Առհասարակ, Աղդամի շրջանի տարածքում պահպանված հայ մշակույթի հուշարձանների մեծագույն մասը վերաբերում է միջնադարի վաղ շրջանին։ Միայն սակավաթիվ հուշարձաններ են թվագրվում XIII-XIV դարերով։ Ասել կուզի՝ ներկայիս Աղդամի շրջանի տարածքի մեծ մասը, հարթավայրային բնաշխարհ ունեցող այլ վայրերի նմանությամբ, համեմատաբար ավելի վաղ շրջանից է հայազրկվել ու բնակեցվել զանազան խաշնարած ցեղերով։