ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԲԱՐՁՐԱՎԱՆԴԱԿԻ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐԻ ՈՐՈՆՄԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳ

Գոմ 8 Հուշարձան

Վրաստան (Երկիր) / Ջավախք (Գավառ) / Ախալքալաք (Շրջան) / Գոմ (Գյուղ)

Տեղադրություն

Գտնվում է Ախալքալաքից ուղիղ գծով 10 կմ հյուսիս-արևելք, ծ. մ. 1770-1800 մ բարձրության վրա, հյուսիսարևմտահայաց մեղմաթեք հարթավայրում:

Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 145:

Պատմություն
1595 թ․

Համաձայն 1595 թ. օսմանյան պետության կազմած հարկացուցակի՝ բնակավայրն ունեցել է 25 տուն, հարկվել է 6.000 ակչե:

“გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი”, էջ 222-223: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 145:

1704 — 1705 թթ․

Հայտնի է նաև, որ 1704-1705 թթ., տանուտեր Ալիի օրոք Գոմ գյուղը պետական գանձարան է մուծել 8000 ակչե:

“ჩილდირის ეიალეთის ჯაბა დავთარი 1694-1732 წწ.”, էջ 109-110: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 145:

Բնակչություն
1830 — 1834 թթ․

Ներկայիս բնակիչների նախնիները փոխադրվել են 1830 թ. Կարնո գավառի Բըրդոնք, Ջինիս (Ճինիս), Տերծան գյուղերից և Կարսից: 1834 թ. այստեղ հանգրվանել են նաև Արակովայից փոխադրված ևս մի քանի ընտանիքներ:

Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 145:

Հայրենական մեծ պատերազմին Գոմի 210 մասնակցից 75-ը զոհվել է:

Դավթյան Ա., Ջավախք, Երևան, 1994, էջ 101: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 146.

Երկրաշարժ
1899 թ․

1899 թ. դեկտեմբերի 19-ի երկրաշարժից Գոմը համեմատաբար քիչ կորուստներ ունեցած գյուղերից էր. 110 տնից քանդվել է միայն 4-ը, ունեցել է 3 զոհ, կոտորվել են 30 գլուխ անասուն:

«Մշակ», 1900, N 43, էջ 2: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 145:

Գյուղում հաստատվելուց ի վեր բնակչության թվաքանակն անընդմեջ աճել է: Դա հստակ երևում է ստորև ներկայացվող աղյուսակից.

Թվական	Հայ տուն	Հայ արական	Հայ իգական	Հայ ընդամենը	Նշումներ	Աղբյուր
1847		104	110	214		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3814, թ. 35: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 145:
1849		105	110	215		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3818, թ. 41: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 145:
1851	30	110	97	207		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 56, ց. 1, գ. 2596, թ. 27: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 145:
1853		199	173	372		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 2743, թ. 37-38: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 145:
1857		220	189	409		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3830, թ. 53-54: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 145:
1860		236	188	424		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3833, թ. 66: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 145:
1861		261	213	474		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3839, թ. 25: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 145:
1862		272	214	486		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3836, թ. 22: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 145:
1863		272	228	500		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3843, թ. 20-21: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 145:
1864		277	233	510		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3846, թ. 10: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 145:
1866	43	284	235	519		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3848, թ. 74: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 145:
1867		299	248	547		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3851, թ. 20-21: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 145:
1868		301	255	556		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3853, թ. 28: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 145:
1869		312	266	578		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3856, թ. 9: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 145:
1870		315	277	592		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3857, թ. 23: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 145:
1873		330	293	623		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3862, թ. 71-72: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 145:
1875	60					«Մեղու Հայաստանի», 1875, N 44, էջ 2: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 145:
1878		378	332	710		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3850, թ. 218-219: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 145:
1884	61					«Արձագանք», 1885, N 3, էջ 43: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 145:
1887		485	416	901		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3880, թ. 40-41: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 145:
1889		497	443	940		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3884, թ. 65-66: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 145:
1890		517	443	1060		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3887, թ. 146: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 145:
1891		537	460	997		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3889, թ. 145: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 145:
1892		531	458	989		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3891, թ. 117: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 145:
1893	105	537	474	1011		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3895, թ. 42-43: Տե՛ս նաև՝ «Մուրճ», 1894, N 5, էջ 793: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 145:
1894		532	478	1010		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3896, թ. 170-171: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 145:
1897		570	515	1085		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3899, թ. 143-144: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 145:
1898		598	539	1137		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3897, թ. 165: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 145:
1899	110	573	516	1089		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3903, թ. 101-102: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 145:
1900		587	593	1180		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3905, թ. 52: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 145:
1901		608	605	1213		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3906, թ. 68: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 145:
1902		614	618	1232		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3907, թ. 19-20: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 146:
1905		661	646	1307		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3912, թ. 262-263: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 146:
1908	131	675	658	1333		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 35, ց. 1, գ. 559, թ. 43: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 146:
1910		619	589	1208		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3917, թ. 135-136: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 146:
1912		654	592	1246		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3920, թ. 18-19: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 146:
1914		683	603	1286	Ի դեպ, նույն թվականի հունվարի 1-ին անցկացված մեկ այլ մարդահամարի տվյալների համաձայն, 1331 բնակիչ (“Кавказский календарь на 1915 г.”, Тифлис, 1914, էջ 111):	Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 56, ց. 6, գ. 1020, թ. 173-174: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 146:
1916		722	613	1335		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 196, ց. 1, գ. 43, թ. 20-21: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 146:
1918	177	780	768	1548		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 469, ց. 3, գ. 2, թ. 1-4: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 146:
1921		250	150	400		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 355, ց. 1, գ. 895, թ. 1: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 146:
1987	352			1576		Ըստ գյուղխորհրդի տվյալների:Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 146: