ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԲԱՐՁՐԱՎԱՆԴԱԿԻ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐԻ ՈՐՈՆՄԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳ

Թախչա 3 Հուշարձան

Վրաստան (Երկիր) / Ջավախք (Գավառ) / Ախալքալաք (Շրջան) / Թախչա (Գյուղ)

Տեղադրություն

Գտնվում է Ախալքալաքից ուղիղ գծով 8 կմ հարավ-արևելք, ծ. մ. 1920-1960 մ բարձրության վրա:

Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 189:

Բնակչություն

Ներկայիս բնակիչների նախնիները փոխադրվել են 1829-30 թթ. Բայազետի գավառից: Թախչան երկրամասի համեմատաբար ուշ բնակեցված գյուղատեղիներից էր: 1918 թ. թուրք հրոսակները գյուղում սրախողխող են արել բնակիչներին, փրկվել են միայն 7-ը: Վերջիններս Ծաղկայի Նարդևան գյուղի հայերի հետ 1922 թ. վերահաստատվել են հայրենի գյուղում և շենացրել այն:

Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան, հ. 2, Երևան, 1988, էջ 398: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 189:

1933 թ․

1933 թ. գյուղ այցելած Ն. Բերձենիշվիլին իր օրագրում նշել է, թե մինչև 1918 թ. գյուղն իբր մահմեդաբնակ էր, այնինչ բազմաթիվ դիվանական վավերագրեր հակառակն են փաստում:

ბერძენიშვილი ნ., նշվ. աշխ., էջ 109: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 189:

1988 թ․

1988-ին` մեր այցելության ժամանակ, գյուղն ուներ 38 տուն և ընդամենը 9 աշակերտով տարրական դպրոց:

Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 189:

Երկրորդ աշխարհամարտին մասնակցած 28 թախչացիներից 14-ը զոհվել է:

Դավթյան Ա., Ջավախք, Երևան, 1994, էջ 101: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 190:

Նկարագրություն
1946 թ․

1946 թ. դպրոցի տնօրեն Վարդգես Տիտիզյանը Թախչայի տարածքից գտել է Տիգրան Մեծի դրամներից և փոխանցել Հայաստանի պատմության պետական թանգարանին:

Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 191:

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը ընդհանուր
Ուղղությունը ⇙ Հարավ-արևմուտքից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 1988 — 1989 թթ․

ԺԹ -Ի դդ. Թախչայի բնակչության աճը, ըստ վիճակագրական տվյալների, ներկայացրել է հետևյալ պատկերը.

Թվական	Հայ տուն	Հայ արական	Հայ իգական	Հայ ընդամենը	Նշումներ	Աղբյուր
1880		80	74	154		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3872, թ. 90: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 189:
1881		75	74	149		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3873, թ. 99: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 189:
1882		76	78	154		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3874, թ. 44: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 189:
1883		74	80	154		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3875, թ. 48-49: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 189:
1884	14					«Արձագանք», 1885, N 3, էջ 43: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 189:
1885		76	80	156		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3877, թ. 10: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 189:
1886		76	80	156		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3878, թ. 12: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 189:
1887		91	93	184		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3880, թ. 40-41: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 189:
1890		92	92	184		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3887, թ. 184: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 189:
1891		95	97	192		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3889, թ. 192: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 189:
1892		96	105	201		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3891, թ. 116: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 189:
1893		97	103	200		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3895, թ. 120-121: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 189:
1894		102	112	214		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 22, ց. 1, գ. 298, թ. 21-22: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 189:
1897		108	112	220		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3899, թ. 142-143: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 189:
1898		109	107	216		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3897, թ. 167: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 190:
1899		110	110	220		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3903, թ. 93-94: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 190:
1900		108	117	225		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3905, թ. 55: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 190:
1901		116	120	236		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3906, թ. 68: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 190:
1902		116	120	236		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3907, թ. 19-20: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 190:
1905		119	122	241		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3912, թ. 262-263: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 190:
1907				238		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 56, ց. 1, գ. 95, թ. 93: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 190:
1908	24	130	125	255		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 35, ց. 1, գ. 559, թ. 43: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 190:
1910		143	135	278		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3917, թ. 135-136: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 190:
1912		146	134	280		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3920, թ. 18-19: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 190:
1914		155	131	286	Ի դեպ, նույն թվականի հունվարի 1-ին անցկացված մեկ այլ մարդահամարի տվյալների համաձայն, Թախչան ունեցել է 305 բնակիչ (”Кавказский календарь на 1915 г.”, Тифлис, 1914, էջ 187).	Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 56, ց. 6, գ. 1020, թ. 173-174: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 190:
1916		156	141	297		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 196, ց. 1, գ. 43, թ. 20-21: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 190:
1918	55	240	255	495		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 469, ց. 3, գ. 2, թ. 1-4: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 190:
1921		50	45	95		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 355, ց. 1, գ. 895, թ. 2: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 190:
1987	40			138		Ըստ գյուղխորհրդի տվյալների: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 190: