ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԲԱՐՁՐԱՎԱՆԴԱԿԻ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐԻ ՈՐՈՆՄԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳ

Օլավեր 9 Հուշարձան

Վրաստան (Երկիր) / Ջավախք (Գավառ) / Ախալքալաք (Շրջան) / Օլավեր (Գյուղ)

Տեղադրություն

Գտնվում է Ախալքալաքից ուղիղ գծով 8 կմ հյուսիս-արևելք, ծ. մ. 1910-1940 մ բարձրության վրա:

Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 542:

Պատմություն
1595 թ․

Հայտնի է, որ 1595 թ. Օլավերդ անվանաձևով հիշված գյուղն ունեցել է 27 տուն բնակիչ, հարկվել է 11.000 ակչե:

”გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი”, էջ 223: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 542:

1721 — 1722 թթ․

Բնակչության բռնի մահմեդականացումից հետո` 1721-1722 թթ.` տանուտեր Ահմեդ Սուլեյմանի օրոք, գյուղը հարկվել է 11.000 ակչե:

”ჩილდირის ეიალეთის ჯაბა დავთარი 1694-1732 წწ.”, էջ 171: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 542:

Բնակչություն
19 դ․

Բնակչությունից դատարկվել է ԺԹ դարասկզբին և կրկին բնակեցվել նույն դարի կեսին:

Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 542:

1829 — 1852 թթ․

Օլավերցիների նախնիները սերում են Կարնո գավառի Երկան Մանսուր գյուղից: 1829-30 թթ. նրանք հաստատվել են նախ՝ Ջավախքի Կորխ գյուղում, ապա փոխադրվել Ծաղկա և հիմնել Նոր Կորխը, որից հետո` 1852 թ., լքել են նաև վերջինս և տեղափոխվել Ջավախքի Օլավեր ավերակ գյուղատեղին և շենացրել:

Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 56, ց. 1, գ. 3436, թ. 8: Karapetian. Samvel, Javakhk, Yerevan, 2011, p. 542.

Երկրորդ աշխարհամարտին մասնակցած 196 օլավերցիներից 82-ը զոհվել է:

Դավթյան Ա., Ջավախք, Երևան, 1994, էջ 102: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 544:

Երկրաշարժ
1899 թ․

1899 թ. դեկտեմբերի 19-ի երկրաշարժի հետևանքով գյուղի 80 տներից 8-ը քանդվել են, 3 մարդ զոհվել է:

«Մշակ», 1900, N 43, էջ 2: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 542:

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը ընդհանուր
Ուղղությունը ⇑ Հյուսիսից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 1998 թ․

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 1988 թ․

Աբուլ լեռան տեսքը գյուղից:

Անվանում	Հիշ. ժամանակը	Ստուգաբանություն
Օլավերդ	1595 թ․

Սկսած 1853 թ-ից` դիվանական վավերագրերում առկա են Օլավերի բնակչության թվաքանակը ներկայացնող տվյալներ, որոնց համաձայն, ԺԹ-Ի դարերի ընթացքում գյուղի բնակչության թվաքանակն անընդմեջ աճել է.

Թվական	Հայ տուն	Հայ արական	Հայ իգական	Հայ ընդամենը	Նշումներ	Աղբյուր
1853		158	139	297		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 2743 թ. 37-38: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 542:
1857		130	125	255		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3830, թ. 53-54: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 542:
1860	28	150	139	289		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3833, թ. 65-66: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 542:
1861		163	144	307		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3839, թ. 25: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 542:
1862	33	164	147	311		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3836, թ. 21-22: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 542:
1863		172	151	323		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3843, թ. 20-21: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 542:
1864		181	158	339		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3846, թ. 9-10: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 542:
1865		184	162	346		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3848, թ. 11-12: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 542:
1866	33	184	162	346		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3848, թ. 74: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 543:
1867		192	177	369		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3851, թ. 20-21: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 543:
1868		196	179	375		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3853, թ. 27: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 543:
1869		198	183	381		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3856, թ. 9: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 543:
1870		213	197	410		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3857, թ. 23: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 543:
1871		218	198	416		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3858, թ. 10-11: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 543:
1872		229	215	444		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3859, թ. 57-58: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 543:
1873		236	222	458		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3862, թ. 71-72: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 543:
1874				485		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3864, թ. 27-286: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 543:
1875	40			491		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3866, թ. 20-21: Տե՛ս նաև՝ «Մեղու Հայաստանի», 1875, N 44, էջ 2: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 543:
1876		230	251	481		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3868, թ. 29: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 543:
1877		249	265	514		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3869, թ. 29-30: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 543:
1878		257	278	535		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3850, թ. 218-219: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 543:
1880		270	277	547		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3872, թ. 87-88: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 543:
1881		269	276	545		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3873, թ. 97-98: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 543:
1882		272	281	553		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3874, թ. 43-44: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 543:
1883		275	285	560		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3875, թ. 48-49: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 543:
1884	50					«Արձագանք», 1885, N 3, էջ 43: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 543:
1885		281	293	574		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3877, թ. 10: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 543:
1887		305	331	636		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3880, թ. 40-41: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 543:
1889		313	341	654		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3884, թ. 65-66: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 543:
1890		320	353	673		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3887, թ. 146: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 543:
1891		323	368	691		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3889, թ. 145: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 543:
1892		328	374	702		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3891, թ. 117: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 543:
1893		326	361	687		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3895, թ. 42-43: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 543:
1894		336	376	712		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3896, թ. 169-170: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 543:
1897		371	373	744		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3899, թ. 143-144: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 544:
1898		395	390	785		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3897, թ. 165: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 544:
1899	80	371	332	703		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3903, թ. 101-102: Տե՛ս նաև՝ «Մշակ», 1900, N 43, էջ 2: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 544:
1900		391	353	744		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3905, թ. 52: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 544:
1901		408	360	768		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3906, թ. 68: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 544:
1902		402	366	768		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3907, թ. 19-20: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 544:
1905		432	393	825		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3912, թ. 262-263: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 544:
1908	109	451	410	861		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 35, ց. 1, գ. 559, թ. 43: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 544:
1910		497	441	938		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 35, ց. 1, գ. 3917, թ. 135-136: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 544:
1912		539	460	999		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 35, ց. 1, գ. 3920, թ. 18-19: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 544:
1914		557	482	1039	Ի դեպ, նույն թվականի հունվարի 1-ին անցկացված մեկ այլ մարդահամարի տվյալների համաձայն՝ 833 բնակիչ (“Кавказский календарь на 1915 г.”, Тифлис, 1914, էջ 168).	Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 56, ց. 6, գ. 1020, թ. 173-174: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 544:
1916		579	495	1074		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 196, ց. 1, գ. 43, թ. 20-21: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 544:
1918	170	695	610	1305		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 469, ց. 3, գ. 2, թ. 1-4: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 544:
1921		150	110	260		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 355, ց. 1, գ. 895, թ. 1: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 544:
1987	222			997		Ըստ գյուղխորհրդի տվյալների: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 544: