ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԲԱՐՁՐԱՎԱՆԴԱԿԻ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐԻ ՈՐՈՆՄԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳ

Վարդաշեն 96 Հուշարձան

Ադրբեջան (ոչ Արցախ) (Երկիր) / Վարդաշեն (Շրջան)

Պատմություն
1989 թ․

1989-ին վերանվանվել է Օղուզ։

Սամվել Կարապետյան, Բուն Աղվանքի հայերեն վիմագրերը, Երևան, 1997, էջ 85:

Աշխարհագրական միջավայր

Վարդաշենի շրջանը կազմավորվել է 1930 թ. օգոստոսի 8-ին։ Այն զբաղեցնում է 1077 քառ. կմ մակերես։ Սահմանակից է Շաքիի, Կուտաշենի և Դաղստանի՝ Ախտիի շրջաններին։

Սամվել Կարապետյան, Բուն Աղվանքի հայերեն վիմագրերը, Երևան, 1997, էջ 85:

Բնակչություն
1976 թ․

Շրջանում գյուղական բնակչությունը կազմում է 82 տոկոս (1976, 1 հունվար)։

Սամվել Կարապետյան, Բուն Աղվանքի հայերեն վիմագրերը, Երևան, 1997, էջ 85:

1988 թ․

Մինչեւ 1988-ի բռնագաղթը հայ բնակչություն ունեին շրջկենտրոն Վարդեշենը, Ճալեթ և Մեծ Սոկութլու գյուղերը:

Սամվել Կարապետյան, Բուն Աղվանքի հայերեն վիմագրերը, Երևան, 1997, էջ 85:

Նկարագրություն

Ունի մեկ քաղաք (շրջկենտրոն՝ Վարդաշենը) 36 գյուղ։

Սամվել Կարապետյան, Բուն Աղվանքի հայերեն վիմագրերը, Երևան, 1997, էջ 85:

1918 թ․

Մինչեւ 1918 թ. շրջանի ներկայիս տարածքում հայաբնակ էին 13 գյուղեր (3-ը՝ խառը ազգային կազմով). Վարդեշեն, Ճալեթ, Նորաշեն Ջովլան, Օթմանլը, Թոփեր, Յաղուբլու (Հակոբի գյուղ), Խոշկաշեն, Մեծ Սոկութլու, Փոքր Սոկութլու, Վարդանլի, Փատառ։ Մնացած բնակավայրերի մեծ մասը XVIII դարի առաջին կեսին դավանափոխության գնով բնաջնջումից փրկված, մահմեդականացված հայերի գյուղերն են, որոնք հետագա տասնամյակներում կորցնելով մայրենի լեզուն, ազգային նկարագիրը՝ իսպառ թուրքացան (ներկայում համարվում են ադրբեջանցիներ)։

Սամվել Կարապետյան, Բուն Աղվանքի հայերեն վիմագրերը, Երևան, 1997, էջ 85:

Հայկական դպրոց գործում էր միայն ճալեթ գյուղում (միջնակարգ)։

Սամվել Կարապետյան, Բուն Աղվանքի հայերեն վիմագրերը, Երևան, 1997, էջ 85:

Հայկական պատմական հուշարձաններով շրջանում հարուստ են ինչպես մինչեւ 1918 թ. հայաբնակ, այնպես էլ այն ադրբեջանական գյուղերը, որոնց նախնիները մահմեդականացված հայեր էին։

Սամվել Կարապետյան, Բուն Աղվանքի հայերեն վիմագրերը, Երևան, 1997, էջ 85:

Մի շարք հնավայրեր հարուստ են նաեւ հայերեն վիմագիր արձանագրություններով։ Դրանց ընդօրինակման ու հրատարակման գործով նախկինում զբաղվել են Հ. Շահխաթունյանցն ու Մ. Բարխուտարյանցը, (միասին՝ 23 արձանգրություն)։ Տեղերում կատարած աշխատանքների ընթացքում մեր կողմից վերագտնվեցին նախկինում հրատարակված արձանագրություններից միայն 4-ը։ Վերստուգելով դրանք, ինչպես նաեւ հավելելով նորահայտ 45 արձանագրություններ (ընդամենը կազմեց 68 միավոր):

Սամվել Կարապետյան, Բուն Աղվանքի հայերեն վիմագրերը, Երևան, 1997, էջ 85:

Անվանում	Հիշ. ժամանակը	Ստուգաբանություն
Օղուզ	1989 թ․