ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԲԱՐՁՐԱՎԱՆԴԱԿԻ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐԻ ՈՐՈՆՄԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳ

Բաշարաթ 1 Հուշարձան

ԼՂՀ (Երկիր) / Քաշունիք (Շրջան) / Բաշարաթ (Գյուղ)

Տեղադրություն

Գյուղը գտնվում է Ամուտեղ լեռան արեւելյան կողմում՝ լեռնալանջի հարավ-արեւելահայաց թեքության վրա, իսկ ծովի մակերեւույթից՝ 1030-1160 մ բարձրության վրա:

Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 200:

Պատմություն
18 դ․

Անշուշտ Բաշարաթը տվյալ բնակավայրի պատմական անունը չէ, բայց թվում է, որ այն այդպես է կոչվել առնվազն XVIII դարի սկզբներից:

Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 200:

Վերաբնակեցում

ԺԸ դ. 1-ին կեսին գյուղից հեռացած հայերի մի մասը հաստատվել է պատմական Կապաղակի Ճալեթ գյուղում, որտեղ նրանք կրել էին Բաշարաթյաններ (Պաշարաթյաններ) ազգանունը (հանդիպում է տեղի բազմաթիվ տապանագրերում):

Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 200:

Հուշարձաններ

Դեռեւս XIX դարի վերջին գյուղում ավերակ դրության մեջ է եղել եկեղեցին: Ներկայում դրա հետքն իսկ չկա:

Բարխուտարեանց Մ., Արցախ, Բագու, 1895, էջ 401-402։
Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 200:

Բնակչություն

Հայաթափ գյուղատեղիում հաստատված թուրք խաշնարածների թիվը Բաշարաթում միշտ էլ աննշան է եղել: Այսպես, 1914 թ. այդտեղ ընդամենը 43 թուրք է եղել, իսկ 1976-ին՝ 256:

"Кавказский Календарь на 1915 г.", Тифлис , 1914, էջ 97։
«Ադրբեջանական խորհրդային հանրագիտարան», (ադրբեջաներեն), հատոր II, Բաքու, 1978, էջ 48։
Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 200:

1905-1906 թթ. հայ-թուրքական ընդհարումներ
1905 թ․

1905-06 թթ. Բաշարաթը, չնայած իր սակավաբնակ լինելուն, գավառի առավել անհանգիստ գյուղերից էր: Այդ տարիներին Բաշարաթի ավազակաբարո թուրքերը մինչեւ իսկ ընդդիմացել էին կառավարական զորքերին, որի համար պատժվել են. «Ամսիս 16-ին, երբ կօզակների զօրաբաժինը մտնում էր թուրքական Բաշարաթ գիւղը (Զանգեզուրի գաւառռւմ), Կօզակների վրա յամառ կրակ բաց արին: Կօզակները ստիպված էին պատասխանել թնդանօթաձգութեամբ: Կան քանդված տներ եւ սպանված թուրքեր»:

«Մշակ», 1906, N 39, 22 փետրվարի, էջ 1։
Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 200: