ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԲԱՐՁՐԱՎԱՆԴԱԿԻ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐԻ ՈՐՈՆՄԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳ

Ներքիշեն 29 Հուշարձան

ԼՂՀ (Երկիր) / Շահումյան (Շրջան) / Ներքիշեն (Գյուղ)

Տեղադրություն

Գտնվում է Սևջուր գետի աջ և ձախ ափերին (առավելապես՝ ձախակողմում)՝ ծովի մակերևույթից 865-980 մ բարձրության վրա: Երբեմնի գավառի («Արցախի Կիւլեստան գաւառի մէջ Ներքին Շէն գիւղ...») կամ ներկայիս վարչական շրջանի կենտրոնական բնակավայրն է՝ շրջապատված Վերիշեն, Հայ Պարիս և Խրխափոր գյուղերով:

Էփրիկեան Ս., Պատկերազարդ բնաշխարհիկ բառարան, հ. Ա, Վենետիկ, 1903-905, էջ 106:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 162:

Այլ անվանումներ

Անտեսելով զուտ հայաբնակ գյուղի հնավանդ և բնիկ հայկական Ներքիշեն անվանումը՝ դեռևս ԺԹ դարի սկզբներից ռուսական կառավարությունը պաշտոնական բոլոր փաստաթղթերում (նաև քարտեզագրության մեջ) նախապատվությունը տվել է բնակավայրին օտարների կողմից Աղջաքենդ անվանված տարբերակին: Ցարական այս մոտեցումները հարազատորեն որդեգրել են նաև խորհրդային իշխանությունները:

Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 162:

1938 թվականից պաշտոնապես վերանվանվել է Շահումյան (ադրբեջանա-ռուսական տարբերակով՝ Շահումյանովսկ):

Административно-территориальное деление. Азербайджанская ССР, Баку, 1979, с. 211.
Ղահրամանյան Կ., Օջախի գիրք. նշխարներ, հ. Ա, Երևան, 2002, էջ 21:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 162:

Վարչական կարգավիճակ

Արդեն ուշ միջնադարում Գյուլիստան գավառի նշանավոր բնակավայրերից էր, բայց գավառանիստ չէր:

Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 162:

1924 թ. դարձել է համանուն շրջանի կենտրոնը: 1961 թ. սեպտեմբերի 4-ից ստացել է քաղաքատիպ ավանի կարգավիճակ:

Ղահրամանյան Կ., Օջախի գիրք. նշխարներ, հ. Ա, Երևան, 2002, էջ 21:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 163:

Միջավայր

Գյուղի սարերը և բարձունքներն էին՝ Բալասանին գյունին, Լինջը, Էրգան կաճը, Ճգնավորի յալը, դաշտերը՝ Զարդահողը, Չիբիլդարի հողը, Պրսի առվի հողը, Մեծ հողը, Բալունց թեղին հողը, Քյումբազի հողը, Թռածի տափը, Հայրունց տափը, Ճոխտակ հոռին տափը, Չափած տափերը, Խոտհարքը, Կրակ տվածը, Քյահրիզին բողազը, Կյուլուծակերը, բացատները՝ Փիշիկանց ղորողը, Չատունց ղորողը, Մթովանց ղորողը, Շեգմոսոնց ղորողը, Ծտուրանց ղորողը, Բալունց թալան, Նալբանդանց հարթը, ճանապարհները՝ Սպիտակ հղին, Սև հղին, Կռմռոտը, ձորերն ու ձորակները՝ Բալունց ղոբին, Լիտրի ձորը, Խաչին ձորը (Վանքի ձոր), Աղաջանանց ձորը, Հյունի ձորը, Նազին ձորը, Նահատակի ձորը, Բխրքերծի (եղնիկի) ձորը, Աբրահամանց ձորը, Ճիրին ձորը, Ներսեսանց ղուզին, Սեյրանին դոշը, անտառները՝ Փակի քոլը (անտառ), Թխկոտը, Տանձուտը, Սզնոտը, Սանդի փոսը, շրջադարձը՝ Հեքյալ թոլիլածը, քարանձավը՝ Քշկատոնը, այգիներից՝ Բխճենին և այլն:

Ղահրամանյան Կ., Օջախի գիրք. նշխարներ, հ. Ա, Երևան, 2002, էջ 52-56:
Ղահրամանյան Կ., Օջախի գիրք. կարոտի հասցեներ, հ. Գ, Երևան, 2011, էջ 58:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 163:

Ճաղար Իրիցանց թալա անվամբ հայտնի բացատն էլ գտնվում էր Ներքիշենի և Հայ Պարիսի միջև՝ Չիբիլդարի աղբյուրից վեր: Տեղամասն իր անունը ստացել էր ԺԹ դարասկզբին Բոլնիսից վերադարձած Հովհաննես Հովհաննիսյանի՝ Ճաղար երեց մականունից:

Պետրոսյան Վ., Չմոռանանք մեր հարազատ վայրերը, «Մռավի ղողանջներ», 1998, N 4, էջ 4: Ի դեպ, Ճաղար երեցի որդու՝ Պետրոսի սերունդները կրում են Պետրոսյան ազգանունը:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 163:

Պատմություն

Գավառի գլխավոր բնակավայրերից էր: Ավանում և շրջակայքում պահպանված պատմական հուշարձանների քննությունը ցույց է տալիս, որ ամբողջ ԺԷ դարում այն եղել է ծաղկուն, բարգավաճ ու խիստ մարդաշատ բնակավայր:

Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 163:

ԺԷ դարի վերջին Ներքիշենը հիշվում է Մելիք Բեգլար Ա-ի տիրույթներին միացված գյուղերի թվում:

Լալայեան Ե., Գանձակի գաւառ, «Ազգագրական հանդէս», 1899, գիրք Ե, էջ 329:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 163:

Հայ-թաթարական լարվածության և ընդհարումների ժամանակ՝ 1905 թ. սեպտեմբերի 20-ին, «...ներքինշէնցի մի երիտասարդ մի չնչին առիթով սպանվում է թուրքաբնակ Մօլլավալաթ գիւղում: Այնուհետև մարդասպանը ձի հեծած՝ չափչփում է շրջակայ թուրք գիւղերը «հաւարի» կանչելով թուրքերին, իբր թէ հայերը յարձակվել են իրանց գիւղի վրա: Երեք ժամ անցած Գեօրանի մօտ գտնվող թուրք գիւղերից հաւաքվում են մի քանի հարիւր ձիաւոր, սակայն նկատելով, որ իրանք խաբված են, ցրվում են իրանց գիւղերը: Այս դէպքը բացայայտ ցոյց տուեց, թէ որքան շարժուն է թուրքական մասսան և թէ թուրքերի մէջ որպիսի արագութեամբ ու հեշտութեամբ է «մօբիլիզացիա» կատարվում»:
Հայտնի էին նաև մարդասպանի անունն ու սպանության հանգամանքը. Մոլլա-Վալադլի գյուղում մզկիթի վրա աշխատելիս նույն գյուղացի Ահմեդ բեկը սպանում է ներքիշենցի որմնադիր 35-ամյա Ղարախան Շատվերյանցին:

Մխիթար, Դրութիւնը Ջիւանշիրի գաւառում, «Մշակ», 1905, N 205, 8 հոկտեմբերի, էջ 2:
Սահակեան Աւ., Գանձակի գաւառի նորութիւններից, «Արշալոյս», 1905, N 26, 30 սեպտեմբերի, էջ 2: Հմմտ. Ա-Դօ, Հայ-թուրքական ընդհարումը Կովկասում (1905-1906 թթ.), Երևան, 1907, էջ 327:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 163:

1906 թ. օգոստոսի 23-ին իշխանությունները «...էկզէկուցիա դրին Ներքիշէն գիւղում 2 օրով և առան 300 ր., ճանապարհին մէկ թուրք հովւի էշը թալանելու համար»:

Նոր., թղթակցություն, «Զանգ», 1906, N 21, 6 սեպտեմբերի, էջ 3:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 163:

1918 թ. վերջին Դավիթ Տեր-Դանիելյանը, լինելով Արցախում, նշել է. «Գանձակի հայ գաւառամասը անարիւն հպատակութիւն էր ցոյց տուել թիւրքաց հրամանատարութեանը և Ադրբէյջանին, յանձնելով բոլոր գիւղերից որոշ քանակի զէնքեր և պարտաւորվելով վարչական, դատաստանի և հարկային գործերով ընդունել Ադրբէյջանի կարգած իշխանութիւնները: Հայերը ընդհանուր առմամբ չէին դրժել իրանց հպատակութեան խոստումը: Մի դէպք միայն անցանկալի բարդութիւններ էր առաջացրել իշխողների և հպատակների միջև: Վերջիններս՝ յանձին Ներքին-Շէնի գիւղացիների՝ կողոպտել էին թուրք քոչւորներին: Թիւրքաց հրամանատարութիւնը զօրք է ուղարկում շրջանը էկզեկուցիայի համար, և հայ գիւղացիները ստիպված են լինում մեծ քանակութեամբ պաշար սպառել պատժախմբի սնունդի վրա»:

Դ. Անանուն (Դավիթ Տեր-Դանիելյան), Ղարաբաղ, «Մշակ», 1919, N 35, 14 փետրվարի, էջ 1:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 163:

Ըստ ներքիշենցի Մովսես Շատվերյանի` 1918 թ. աշնանը գյուղի բնակիչները երեք օր դիմադրելուց հետո փախչում են նախ Վերիշեն, ապա Գյուլիստան, Թալիշ և Մեծ Շեն: Մեծ Շենում մնում են 2,5 ամիս և վերադառնում հայրենի գյուղ. «Երբ մտանք գյուղը, ի՞նչ տեսանք, ամբողջ գյուղը ծածկվել է տաք մոխիրով, երբեմն էլ այստեղ-այնտեղ բարձրանում են ծուխ առ ծուխ: Գյուղը այդ դրության մատնողները եղել են թշնամի թյուրքերը, գլխավորապես հարուստները»:

Մանրամասն տե՛ս Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 1159, ց. 10, գ. 52, թ. 3-10; թ. 10 շրջ.:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 163:

1920 թ. մարտ-ապրիլ ամիսների ընթացքում Ներքիշենը ևս գավառի մյուս գյուղերի նման ամբողջությամբ ավերվում է թաթարների կողմից: Բնակիչներն էլ փրկվում են միայն փախուստի շնորհիվ:

Нагорный Карабах в 1918-1923 гг., с. 436.
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 164:

1992 թ. հունիսի 13-ին ադրբեջանցիներին հաջողվում է շրջանի բնակավայրերի մեծագույն մասի հետ մեկտեղ զավթել նաև Ներքիշենը:

Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 164:

Բնակչություն

Շնչագրական առաջին տեղեկագրերից մեկի համաձայն՝ 1831-1832 թթ. գյուղի բնակիչներն էին 58-ամյա Խաչատուր Գրիգորյան Չիրքինյանցը, կինը` 56-ամյա Անան, 30-ամյա որդին` Ռուստամ, կինը` 24-ամյա Թագուհին, 6-ամյա որդին` Եսային; 50-ամյա Հարություն Գրիգորյան Չիրքինյանցը, կինը` 34-ամյա Զանին, որդին` 10-ամյա Հաթամը, դուստրերը` 6-ամյա Հուրիփաշան, 4-ամյա Եղիսաբեթը; 36-ամյա Ռուշան Առաքելյան Տերփունյանցը, կինը` 25-ամյա Շամամը, որդիները` 9-ամյա Ալեքսանդրը, 3-ամյա Ավանեսը, դուստրը` 5-ամյա Անան; 43-ամյա Ավագ Պողոսյան Բաբայանցը, կինը` 36-ամյա Անան, որդին` 6-ամյա Հարությունը, դուստրերը` 12-ամյա Մարիամը, 2-ամյա Սոնան, Ավագի եղբայրը` 37-ամյա Ամիրը, կինը` 28-ամյա Սիրուննան, որդին` 6-ամյա Ղահրամանը; 59-ամյա Մովսես Մուսայելյան Վելյանցը, կինը` 51-ամյա Անան, որդիները` 25-ամյա Ռուստամը, 17-ամյա Հաթամը, 6-ամյա դուստրը` Հուրիփաշան, Ռուստամի կինը` 19-ամյա Նազլուն; 38-ամյա Դանիել Գրիգորյան Յոլչյանցը, կինը` 27-ամյա Անան, որդին` 3-ամյա Կարապետը, Դանիելի եղբայրը` 29-ամյա Օհանը, կինը` 34-ամյա Սիրուննան, և որդին` 8-ամյա Պետրոսը; 35-ամյա Սաֆար Հակոբյան Սևյանցը, կինը` 26-ամյա Ջավահիրը, որդին` 6-ամյա Բեհբուդը, դուստրը` 4-ամյա Խաթունը; 25-ամյա Հայրապետ Դանիելյան ..., կինը` 23-ամյա Հերիքնազը, որդին` 4-ամյա Ստեփանը, դուստրը` 1-ամյա Եղիսաբեթը; Սարգիս Օհանյանի այրին` 52-ամյա Հուրիփաշան, որդիները` 29-ամյա Հակոբը, 25-ամյա Սիմեոնը, Հակոբի կինը` 23-ամյա Սահարը, դուստրը` 2-ամյա Մեղրին, և Սիմեոնի կինը` 16-ամյա Սառան; 60-ամյա Ավանես Պետրոսյան Խիդիրյանցը, կինը` 54-ամյա Անան, որդիները` 26-ամյա Առաքելը, 15-ամյա Ղահրամանը, Առաքելի կինը` 21-ամյա Սոնան, նրանց որդին` 3-ամյա Մկրտիչը; 70-ամյա Հարություն Հովսեփյան Հովսեփյանցը, կինը` 59-ամյա Սիրուննան, որդին` 25-ամյա Սանթրոսը, կինը` 23-ամյա Ռեհանը, որդիները` 6-ամյա Հարությունը, 1-ամյա Կարապետը; 40-ամյա Մուսայել Խաչատուրյան Ալլահվերդյանցը, կինը` 26-ամյա Անան, որդին` 8-ամյա Խաչատուրը, Մուսայելի եղբայրը` 33-ամյա Ռուստամը, կինը` 25-ամյա Սիրուննան, և որդիները` 7-ամյա Մեհրաբը, 4-ամյա Հակոբը; 35-ամյա Բաղդասար Հովսեփյան Ղազիյանցը, կինը` 28-ամյա Խանումը, որդին` 7-ամյա Մակարը, դուստրը` 4-ամյա Գյուլին; Գրիգոր Ղաբուլյանի այրին` 59-ամյա Հերիքնազը, որդիները` 30-ամյա Աղաբեկը, 22-ամյա Առաքելը, Աղաբեկի կինը` 25-ամյա Շուղին, որդիները` 8-ամյա Մինասը, 5-ամյա Կարապետը, դուստրը` 2-ամյա Հուրիփաշան, Առաքելի կինը` 15-ամյա Նազիյանը; 59-ամյա Ավագ Մանուչարյան Ավագյանցը, կինը` 47-ամյա Մարիամը, որդիները` 23-ամյա Անդրեասը, 12-ամյա Հովակիմը; 50-ամյա Դանիել Օհանյան Փաշիկյանցը, կինը` 38-ամյա Մարգարիտը, Դանիելի եղբայրը՝ 45-ամյա Բաբան, կինը` 33-ամյա Անան, որդիները` 12-ամյա Ռուշանը, 4-ամյա Հարությունը, դուստրը` 2-ամյա Եղիսաբեթը; Հարություն Ավանեսյան Ծատուրյանցը, կինը` 32-ամյա Եզգյուլը, որդիները` 13-ամյա Հակոբը, 6-ամյա Նազարը, դուստրերը` 11-ամյա Մարիամը, 2-ամյա Եղիսաբեթը; Ավետիս Չիրքինյանի այրին` 56-ամյա Մարիամը, որդիները` 30-ամյա Սարգիսը, 24-ամյա Խաչատուրը, Սարգսի կինը` 25-ամյա Անթառամն ու դուստրը` 2-ամյա Եղիսաբեթը; 52-ամյա Ղահրաման Ալլահվերդյան Այդինյանցը, կինը` 49-ամյա Սահարը, որդիները` 15-ամյա Խաչատուրը, 13-ամյա Այդինը, 11-ամյա Հարությունը, դուստրը` 7-ամյա Սառան; Հարություն Հովսեփյանի այրին` 50-ամյա Հուրիփաշան, որդին` 25-ամյա Բաբալը, կինը` 19-ամյա Սոնան; 67-ամյա Սարգիս Վերդյան Նալբանդյանցը, կինը` 58-ամյա Եղիսաբեթը, որդիները` 19-ամյա Բաբան, 8-ամյա Դուրունը; Ավանես Հարությունյանի այրին` 49-ամյա Սիրուննան, որդին` 30-ամյա Ծատուրը, կինը` 24-ամյա Զանին, և որդին` 1-ամյա Ավագը; 45-ամյա Սարգիս Մկրտչյան Ղլչյանցը, կինը` 34-ամյա Թամամը, որդին` 17-ամյա Մկրտիչը; Պետրոս Հայթյանի այրին` 36-ամյա Մարիամը, որդին` 5-ամյա Խաչատուրը, դուստրը` 7-ամյա Եղիսաբեթը; 40-ամյա Օհան Օհանյան Սուվարյանցը, կինը` 34-ամյա Քալին, որդիները` 12-ամյա Անդրեասը և 8-ամյա Ավետիսը; 51-ամյա Հարություն Ավանեսյան Շահնազարյանցը, կինը` 39-ամյա Թամամը, որդիները` 18-ամյա Օհանը, 12-ամյա Վահրիզանը, 8-ամյա Մովսեսը; 24-ամյա Հովսեփ Հարությունյան Էրմանի Գովանյանցը; Մովսես Հերթիյանի այրին` 50-ամյա Զանին, որդիները` 12-ամյա Ղազարը, 8-ամյա Աթան, դուստրերը` 7-ամյա Աչիկը, 5-ամյա Հերիքնազը; Մկրտում Խաչատուրյանի այրին` 33-ամյա Խանումը, որդին` 3-ամյա Ներսեսը, դուստրերը` 8-ամյա Շուղին, 6-ամյա Հուրիփաշան; Գրիգոր Հակոբյանի այրին` 35-ամյա Վարին, որդին` 9-ամյա Խաչատուրը, դուստրը` 6-ամյա Եղիսաբեթը; Ռուստամ Հակոբյանի այրին` 44-ամյա Փարունանը, որդին` 16-ամյա Հովակիմը; 49-ամյա Մովսես Արզումանյան Հակոբյանցը, կինը` 48-ամյա Թավարան, որդիները` 15-ամյա Արզումանը, 4-ամյա Խաչատուրը, դուստրը` 12-ամյա Հուրիփաշան; 33-ամյա Վերդի Առաքելյան Ալլահվերդյանցը, կինը` 26-ամյա Խանումը, որդիները` 10-ամյա Ղևոնդը, 6-ամյա Ավանեսը, Վերդիի եղբայրը` 24-ամյա Ռուստամը, կինը` 21-ամյա Սահարը, և որդին` 1-ամյա Կարապետը; 60-ամյա Հարություն Օհանյան Ծաղկյանցը, կինը` 55-ամյա Նազլուն, որդիները` 29-ամյա Աղաջանը, 11-ամյա Եղիան, Աղաջանի կինը` 22-ամյա Սոնան, և որդիները` 5-ամյա Մեհրաբը, 3-ամյա Ստեփանը, Պետրոս Բաբանյանի այրին` 46-ամյա Խանփարը, և որդին` 19-ամյա Ալլահվերդին; 50-ամյա Հակոբ Գրիգորյան Դավթյանցը, կինը` 38-ամյա Հուրիփաշան, որդիները` 12-ամյա Պողոսը, 8-ամյա Սամուելը, դուստրը` 3-ամյա Եղիսաբեթը, Հակոբի եղբայրները` 34-ամյա Ավանեսը, 25-ամյա Պետրոսը, 22-ամյա Սարգիսը, Ավանեսի կինը` 26-ամյա Մարիանան, որդին` 5-ամյա Մովսեսը, և 7-ամյա դուստրը` Հուրիփաշան, Պետրոսի կինը` 20-ամյա Հուրիփաշան, որդին` 4-ամյա Ստեփանը, դուստրը` 2-ամյա Նախշունը, Սարգսի կինը` 20-ամյա Գյուլջհանը:

Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 93, ց. 1, գ. 50, թ. 381 շրջ.-389:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 164:

Դարից դար մշտապես և առավելապես բնիկներով բնակեցված Ներքիշենի կալվածատերերից 1874 թ. հայտնի էին 45-ամյա Օհանես Հարություն-Բեկյան Ասիլյանցը (որդիներն էին Արսեն, Նիկոլայ, Ալեքսանդր, Միքայել և Իսահակ բեկերը), նրա եղբայրները՝ Սարգիսը և Հակոբը (որդին էր Բագրատ բեկը):

Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 93, ց. 1, գ. 384, թ. 109:
Ղահրամանյան Կ., Օջախի գիրք. հողը կանչում է, հ. Բ, Երևան, 2005, էջ 86:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 164:

Մեծ եղեռնից հետո բնակավայրը որոշ չափով համալրվել էր նաև Արևմտյան Հայաստանի զանազան գավառներից մազապուրծ փախստականներով: Օրինակ՝ 1915 թ. Ներքիշենում էր հաստատվել Մեծ եղեռնը վերապրած գաղթական Ալմաստը Վանի Դիմ գյուղից:

Անտոնյան Լ., Ալմաստ Ազին, «Մռավի ղողանջներ», 2003, N 5, էջ 2:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 164-165:

Այստեղ էին հաստատվել նաև. «Գաղթական Վարդանը Ներքին Շենում այնպես էր ճանաչվել որպես բազմահմուտ վարպետ ու բարեխիղճ ու ազնիվ մարդ, որ նրա մասին նույնիսկ երգ էին հորինել, որ նա և՛ հացթուխ է, և՛ կոշկակար, և՛ դհոլչի, և՛ մետաղալարից ցանց է գործում և այլն և այլն (մականունը Դախկաբիդո էր): Ներքինշենացիների հիշողության մեջ անջնջելի են Ալմաստ բիբի ու Մարիամ բիբի, Սաթենիկ բիբի, Կիրակոսի ու Մուշեղի, ուստա Հարությունի ու Համբարձումի, Ավագիմի, բոլոր մյուսների կերպարները: Պատմում են, որ գյուղի տանուտերը և աչքի ընկած մարդիկ հավաքվել են, ամեն թաղամասի կցել մեկ գաղթական ընտանիք և պարտավորեցրել ամեն ինչով օգնել՝ ոտքի կանգնելու: Այդպես էլ նրանք ձուլվել են թաղամասի ու գյուղի հետ, դարձել հրաշալի հարևաններ ու բարեկամներ»:

Ղահրամանյան Կ., Օջախի գիրք. հողը կանչում է, հ. Բ, Երևան, 2005, էջ 369:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 165:

Ըստ Մարո Բաղդասարյանի և Նորա Մուրադյանի՝ Ներքիշենում էին հաստատվել Մեծ եղեռնը վերապրած Ալո Հովհաննիսյանը կնոջ՝ Չիչոյի և դստեր, Աղավնիկ Ավետիսյանը մոր և 2 տղաների, Մարիամը որդու և 2 աղջիկների, Ավագիմ Տոնունցը կնոջ՝ Իսկուհու, Մուշեղը կնոջ՝ Փառփուռի և 4 զավակների, ուստա Հարություն Մինասյանը կնոջ՝ Շուշիի և 2 զավակների, Վանի Կառկառ գավառից Կիրակոս Մուրադյանը կնոջ՝ Սաթենիկի և 5 զավակների, Մուշեղը կնոջ՝ Արշալույսի և 3 զավակների, Շաքրոն կնոջ՝ Մարգուշի և դստեր, Հարություն Հարությունյանը մոր՝ Լուսիկի, կնոջ՝ Թանգիի և 3 տղաների, Ալմաստն ամուսնու՝ Մովսես Ներսիսյանի և 3 զավակների, Համբարձումը կնոջ՝ Մարգարիտի և 2 զավակների, Բիբոն ամուսնու և 4 զավակների հետ, «Կախտական Մայրիկը»:

Ղահրամանյան Կ., Օջախի գիրք. հողը կանչում է, հ. Բ, Երևան, 2005, էջ 369:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 165:

1916 թ. դրությամբ բնակվում էր ավելի քան 150 արևմտահայ գաղթական, «...մեծ մասը վանեցի, մնացածը՝ փրխուսցի են»19: Նույն թվականի հունվարին գյուղում հանգրվանած 51 գաղթականների ընտանիքներին հագուստ էր հատկացվել:

X, Թղթակցություն, «Համբաւաբեր», 1916, N 49, 4 դեկտեմբերի, էջ 1551:
Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 28, ց. 1, գ. 426, թ. 43-46:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 165:

1920 թ. նշվել է, որ Ներքիշենում կար Մեծ եղեռնը վերապրած 40 տուն (146 հայ գաղթական), որից 9 տունը Հայոց ձոր գավառի Քերծ, 6-ը՝ Կարճկանի Խրորտենց, 5-ը՝ Մանազկերտի Կոթալու, 4-ը՝ Խլաթի Կարմունջ, 3-ը՝ Գյավաշի Չաղուն, 3-ը՝ Թիմարի Պողանց և 2-ը Էրերին գյուղերից էին:

Թէրլէմեզեան Ե., Վիճակացոյց Գանձակի շրջանի տաճկահայ գաղթականութեան, «Հայաստանի ձայն», 1920, N 11, 6 փետրուարի, էջ 2: Նշվ. հոդվ., «Հայաստանի ձայն», 1920, N 9, 1 փետրուարի, էջ 2:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 165:

Գավառի, իսկ խորհրդային տարիներին շրջանի առավել մարդաշատ բնակավայրին վերաբերող վիճակագրական տվյալների մեկտեղումը ցույց է տալիս, որ նրա բնակչության թվաքանակն ընդհանուր առմամբ անընդմեջ աճել է և 1992 թ. բռնագաղթի օրերին կազմել շուրջ 6000:

Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 165:

Արցախյան ազատամարտի ընթացքում և հատկապես ավանի անկման օրը՝ 1992 թ. հունիսի 13-ին, ներքիշենցիներից զոհվել կամ անհետ կորել է 105 հոգի: Ահա նրանց անունները՝ դպրոցականներ Վեներա Ռուսլանի Ներսիսյան (զոհվել է 1992 թ. հունվարի 13-ին գրադից տան ճանապարհին) և Դիանա Բորիկի Բաբաջանյան (1992 թ. ապրիլի 8-ին տան բակում՝ գրադից), Գրիգոր Ցականի Աբրահամյան (վախճանվել է 1992 թ. հունիսի 14-ին Գյուլիստանում), Աստղիկ և Զարիկ Բաբաջանյաններ (ավանում՝ պատերազմական գործողությունների ժամանակ), Թամարա Ալեքսանի Աղաջանյան, Սիրանուշ Սահակի Աղաջանյան, Օլյա Հայկազի Աղաջանյան (փախստական Մարտակերտի Լևոնարխ գյուղից), Միսաք Բարսեղի Արզումանյան, Լուսիկ Արշակի Արզումանյան, Մարուսյա Մեխակի Առաքելյան (փախստական Գանձակից), Նուբար Սուղիի Առուստամյան, Սրբուհի Խաչատուրի Առուշանյան, Արամայիս Արզումանի Ամիրյան, Աստղիկ Ամիրյան, Սրբուհի Բաբայան, Գուրգեն Հարությունի Բաբայան, Հովսեփ Գրիգորի Բաբայան, Ժենյա Հայկազի Բաբուրյան, Հարություն Սարգսի և Ռոզա Ավագի Գրիգորյան ամուսիններ, Արփենիկ Սերգեյի Գրիգորյան, Մովսես Մանասի Դանիելյան, Արշալույս Մելիի Դանիելյան, Հուլիս Գրիգորի Դանիելյան, Քնարիկ Այդինի Դանիելյան, Ժենյա Զախարյան (փախստական Գանձակից), Ռաֆիկ Պետրոսի Խիդիրյան, Ժենյա Մարդիի Խիդիրյան, Բենիկ Վերդիի Խիդիրյան, Բենիկ Գերասիմի Խաչատրյան, Արո Արշակի Ծատուրյան, Սուլթան Արզումանի Ծատուրյան, Գուրգեն Հակոբի Կարապետյան, Հարություն Եղիազարի Հարությունյան, Համբարձում Հարությունյան (ծագումով՝ Թալիշից), Շաքար Սարգսի Հակոբյան (1992 թ. հունիսի 14-ին վերադարձել է գյուղ՝ հարազատներին փրկելու), Հայկանուշ (փախստական Մինգեչաուրից), Աշխենիկ Բալաբեկի Ղաբուլյան, Թամարա Շամիրի Ղարագադյան, Մուքել Պողոսի Ղարագադյան, Շաքար Իսակի Ղարագադյան, Գոհարիկ Ալլահվերդիի Ղարագադյան, Շուշի Ավագի Մոսյան, Ղումաշ Ալեքսանի Մովսիսյան, Սիմոն Արզումանի Մովսիսյան, Լենդրուշ Կիրակոսի Մուրադյան, Յուրիկ Կիրակոսի Մուրադյան, Սաթենիկ Մուրադյան (Մեծ եղեռնը վերապրած), Եղիշ Գրիգորի Նալբանդյան, Վոլոդյա Հակոբի Նալբանդյան, Մամուշ Ջավադի, Ավագիմ Մռավի, Սրբուհի Ջումիի, Էռնա Ավագիմի Շատվերյաններ, Սահակ Մեսրոպի Պետրոսյան, Մամուշ Բեգլարի Պետրոսյան, Նախշուն Ցականի Պետրոսյան, Սիրան Պետրոսյան (փախստական Գանձակից), Նորա Անդրանիկի Սանթրոսյան, Հուլիս Կարապետի Սանթրոսյան, Սաքո Արեստի Սիմոնյան, Շուշի Ջավադի Սիմյան, Սոնա բիբի (փախստական Խանլարից), Արարատ Կարապետի Վելյան, Ռաֆիկ Հարությունի Վելյան, Վարդան Խաչատուրի Վելյան, Մարտիրոս Վարդազարի Տոնյան (ծագումով Էրքեջից), Սիրանուշ Տոնյան, Սաթենիկ Համբարձումի Օհանջանյան, Հայկո Չատիի Օրդուխանյան (Բալունց). մնացել են գյուղում, Կարինե Ժորիկի Ղահրամանյան (1992 թ. հունվարի 13-ին տան բակում մեկ տարեկան որդու՝ Դավթի հետ միասին՝ գրադից), Նադյա Հայրյան (Դադյան) և Վեներա Վազգենի Հայրյան (1992 թ. մարտի 3-ին՝ խփված ուղղաթիռի մեջ), Ֆրիդոն Սարգսի Ծատուրյան (1992 թ. մայիսին՝ ռմբակոծությունից), Ռաֆիկ Սերգեյի Օրդուխանյան (1992 թ. մայիսին՝ պատերազմական գործողությունների ժամանակ), Խաչատուր Համբարձումի Հայրյան (1992 թ. մայիսին՝ հիվանդանոցում), Շմավոն Գրիգորի Դիվանյան և Նունիկ Ավագիմի Մակարյան (1992 թ. գարնանը՝ այգում աշխատելիս` գրադից), Հայկանուշ Ղուկասի Առուստամյան, Արթուր Մանվելի Դալլաքյան, Էդիկ Զինավորի Մեժլումյան և Մուրադ Սադըխի Վելյան (մնացել են գաղթի ճանապարհին), Սապետ Վելյան (դիակը գտել են պարտիզանները և թաղել), Արտաշ Մեժլումյան, Գուրգեն Արզումանի Մովսիսյան (մահացել են գաղթի ճանապարհին), Ազիզգյուլ Ավագի Բաբաջանյան, Արշակ Արզումանի Դալլաքյան, Արմաղան Զիլփիի Դալլաքյան, Մագաղաթ Գևորգի Հովսեփյան, 80-ն անց տատիկ (փախստական Չելաբերթի գյուղից), Մեծ եղեռնը վերապրած Ալմաստ Մինասյան (մնացել են Գյուլիստանում), Մարգուշ Արզումանի Բաղմանյան(1992 թ. հունիսի 13-ին՝ Գյուլիստանում), Ցոլակ Ավագիմի Գևորգյան (1992 թ. հունիսին՝ ավիառումբից), Մարտին Հաբեդի Բաղմանյան (մնացել է Հայ Պարիսում՝ աղջկան բերելիս), Աղաբեկ Զիլփիի Մեժլումյան (մնացել է Նապատում), Գանձակից փախստական Սեյրան Խաչիկի Պետրոսյան (ըստ ամենայնի՝ պատանդ է վերցվել 1992 թ. հունիսի 13-ին), Շուշի Վերդիի Խիդիրյան և Հեղուշ Ղահրամանյան (երկուսի ճակատագիրն անհայտ է):

Ղահրամանյան Կ., Օջախի գիրք. հողը կանչում է, հ. Բ, Երևան, 2005, էջ 682-685:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 165, 169:

Խաղաղ բնակիչներից զատ՝ Ներքիշենը կորցրել է նաև 37 ազատամարտիկ՝ 23-ամյա Արսեն Անդրանիկի Հայրյան (զոհվել է 1991 թ. հունվարի 1-ին՝ ծննդյան օրը), Արտուշ Վլադիմիրի Ծատուրյան (1991 թ. սեպտեմբերի 10-ին՝ ականի պայթյունից), Սարգիս Խիտարյան (1991 թ. սեպտեմբերի 28-ին, ծնունդով՝ Երևանից), Ներսես Արարատի Ղարագադյան (1991 թ. հոկտեմբերի 1-ին՝ Բուզլուխի դիրքերում), «Տիգրան Մեծ» զորամիավորման շտաբի պետ Տիգրան Սարգսի Սարգսյան (1991 թ. դեկտեմբերի 9-ին՝ Էրքեջի մոտ, ծնունդով՝ Երևանից), Արարատ Համազասպի Գոլեցյան (ծնունդով՝ Արտաշատից), կապիտան Համլետ Մինասյան (ծնունդով՝ Գորիսից) և Դավիթ Էդուարդի Սարապյան (Դև)՝ արմատներով Էրզրումից և Տողից (զոհվել են 1991 թ. դեկտեմբերին Թոդանում թշնամու կրակակետը ոչնչացնելիս), Աշոտ Յաշայի Մովսիսյան (1992 թ. հունվարի 1-ին՝ Բուզլուխում. հետմահու պարգևատրվել է ՀՀ «Արիության համար» մեդալով)46, Կարո Վլադիմիրի Ծատուրյան (1992 թ. փետրվարի 6-ին՝ հետևակի մարտական մեքենայի մեջ), 25-ամյա Գևորգ Կառլենի Հարությունյան և Ստեփան Գրիգոր Ղաբուլյան (1992 թ. ապրիլի 12-ին՝ Բուզլուխում), Անդրանիկ Լավրենտի Հարությունյան (ծագումով Վերիշենից. անհետ կորել է 1992 թ. հունիսի 29-ին Մարտակերտի Հասանղայա գյուղի մոտ կռվից հետո), Գառնիկ Դանիելյան (1992 թ. սեպտեմբերի 22-ին, ծնունդով՝ Ստեփանակերտից), Մայիս Հրանտի Առուստամյան և Ֆուրման Արկադյայի Գյորգյան (1992 թ. սեպտեմբերի 28-ին՝ խփված ուղղաթիռի մեջ), Գևորգ Հրաչիկի Ղարագադյան (1992 թ. սեպտեմբերի 28-ին՝ Չլդրանում՝ 23 տարեկանը դեռ չէր լրացած), Մաքսիմ Բագանյան (ծնունդով՝ Ստեփանակերտից), Էդվարդ Խաչատրյան և Հրայր Կիրակոսյան (1992 թ. սեպտեմբերի 29-ին), Վարդան Վիտալիի Վարդանյան (Տոնաշենն ազատագրելիս՝ 1993 թ. մարտի 27-ին, ծնունդով՝ Հոռաթաղից), Ռաֆիկ Աշոտի Բադալյան (ծագումով՝ Չայլուից) և Սիփան Վազգենի Սեդրակյան՝ ծնունդով Արմավիրից (1993 թ. ապրիլի 17-ին), Գրիգոր Ֆելիքսի Գրիգորյան (1993 թ. ապրիլի 17-ին՝ խփված ուղղաթիռի մեջ, ծնունդով՝ Սիսիանից), Վահագն Հրաչիկի Տոնյան (1993 թ. ապրիլին՝ Մարտակերտի շրջանում), Սամվել (Ռեմբո-2) Հայրապետի Բաղդասարյան (1993 թ. մայիսի 20-ին՝ ականի պայթյունից), ինժեներ-ծրագրավորող, «Շահումյան-Կենտրոն» կապի կազմակերպիչ Նոդար Մարգարյան (1993 թ. հուլիսի 7-ին), Սուքիաս Սերոբի Աբրահամյան (ծնունդով՝ Ֆանտան գյուղից) և Նորիկ Լյուդվիգի Գևորգյան՝ ծնունդով Երևանից (1993 թ. դեկտեմբերի 27-ին), Լերմենտ Արամայիսի Սարգսյան՝ ծնունդով Գորիսի Քարաշեն գյուղից (պարտիզանական ջոկատում), Միքայել Ալբերտի Հակոբյան (1994 թ. ապրիլի 12-ին՝ Գյուլիստանն ազատագրելիս, ծնունդով՝ Երևանից), Նորայր Սաշիկի Տիգրանյան (1994 թ. հունիսի 7-ին, ծնունդով՝ Գորիսից), Իշխան Բորիկի Բադալյան (1994 թ. հունիսի 16-ին, ծնունդով՝ Մաղավուզից), գանձակեցի Միշա Վարդանյան, Դաշկեսանի Կիրանց գյուղից Գրիգոր (Քոքոր) Օհանյան, բաքվեցի Ջանիկ և շամխորեցի Սուրիկ (անհետ կորել են 1994 թ. ապրիլին Գյուլիստանի կռվում):

Խաչատրյան Մ., Վառ են պահում զոհված ազատամարտիկի հիշատակը, «Մռավի ղողանջներ», 2005, N 2, էջ 2:
Ղահրամանյան Կ., Օջախի գիրք. հողը կանչում է, հ. Բ, Երևան, 2005, էջ 686-688:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 169-170:

Ներքիշեն ավանի տնատերերի և կարևոր շինությունների ցանկը.

1 Վասիլ Մոսունց (Չատունց)
2 Թալիշ Խալափյան
3 Ջումշուդ Մեխակի Նալբանդյան
4 Յուրիկ Մեխակի Նալբանդյան
5 Մեխակ (Ղաշտար) Նալբանդյան
6 Լյովիկ Արշակի Մեժլումյան
7 Արշակ Մեժլումյան
8 Կառլեն Մեժլումյան
9 Ժուլվեր Պետրոսի Շատվերյան
10 Բորիկ Պետրոսի Շատվերյան
11 Թևատրոս Ղաբուլյան
12 Փեդո Ղաբուլյան
13 Վալոդ Ղաբուլյան
14 Շահեն Մակարյան
15 Ղարաչինարցի Սաշա Մովսիսյան
16 Սուրեն Բալասի Հայրյան (տղան՝ Բորիկ)
17 Ավագ Գրիգորյան
18 Լյոնիկ Զավենի Սաֆարյան
Գլխավոր մայրուղու երկայնքով
19 Ռաֆիկ Ղարագադյան
20 Զավեն Ավանեսյան
21 Հրաչիկ Եղիշի Աղաջանյան
22 Գրիգոր Աբրահամյան
23 Արարատ Բախշիի Աբրահամյան
24 Փեդո Մակարյան
25 Կառլեն Լևոնի Աղաջանյան
26 Լևոն Աղաջանյան
27 Վոլոդյա Աղաջանյան
28 Ռուբեն Բալյան
29 Արմիկ Ներսեսյան
30 Ռանտիկ Վելյան
31 Ռաֆիկ (Ռափո) Արշակի Առուշանյան
32 Հայպարիսցի Արշակ Առուշանյան
33 Վոլոդյա Նալբանդյան
34 Նուխի (Տուզի) Աբրահամյան
35 Խորիշ
36 Էդիկ Դանիելյան
37 Էրքեջցի Յաշա
38 Բորիկ Տոնյան
39 Խաչի Խիդիրյան (տղան՝ Ռոբերտ)
40 Աշոտ Հարությունի Մինասյան
41 Մանաշիդցի Ռանտիկ Սերգեյի Հարությունյան
42 Շաքար Մակարյան (տղան՝ Ժորիկ)
43 Հարություն Հայրյան
44 Միշա Տոնյան
45 Ռուսլան Ավետիսի Սառաջյան
46 Նարիման Ղահրամանյան (տղան՝ Իսակ)
47 Սյոմա (Սեյրան) Նարիմանի Ղահրամանյան
48 Եղիշ (մականունը՝ Տխուր) Նալբանդյան
49 Յուրիկ Եղիշի Նալբանդյան
50 Գարիկ Ալբերտի Ղահրամանյան
51 Ալբերտ Հմայակի Ղահրամանյան
52 Վալերիկ Լևոնի Աղաջանյան
53 Համլետ Լևոնի Աղաջանյան
54 Արկադյա Լևոնի Աղաջանյան
55 Մարտին Հաբեդի Բաղմանյան
56 Գուրգեն Արզումանի Մովսեսյան (տղան՝ Հարություն)
57 Մանավազ Բագրատի Մովսեսյան
58 Բախշի Սաֆարյան
59 Գենո Բախշիի Սաֆարյան
60 Ջիվա Սանթրոսյան
61 Լուսիկ Վելյան
62 Վալերիկ Ազատի Բաբալյան
63 Սուլթան Ներսեսյան
64 Արշավիր Սուլթանի Ներսեսյան
65 Արմավիր Սուլթանի Ներսեսյան
66 Սաշիկ Սուլթանի Ներսեսյան
67 Էդիկ Տոնյան
68 Ղումաշ Բաբալյան
69 Լիզա Ղումաշի Բաբալյան
70 Սրապիոն Ղումաշի Բաբալյան
71 Կիրովաբադցի քարգործ Շուրա
72 Արկադյա Սաքիի Սիմյան
73 Լենտոշ Կիրակոսի Մուրադյան
74 Աշոտ Աղաջանյան
75 Հերիք Խիդիրյան
76 Վալոդ Գյորգյան
77 Նիկալ Գյորգյան
78 Հայկազ Բաղմանյան
79 Հրաչիկ Բաղմանյան
80 Թեմո Բաբայան
81 Զամո Գյորգյան (Ղառին տղան)
82 Գետաշենցի Գուրգեն Բաբայան
83 Ժորիկ Ռուբենի Խիդիրյան
84 Սաքի Ամիրյան
85 Բորիկ Ավետիսի Ղևոնդյան
86 Համբարձում Ներսեսյան (տղան՝ Յուրիկ)
87 Ռաֆիկ Բաբայան
88 Յուրիկ Բաղմանյան
89 Ներսես Սաքիի Ամիրյան
90 Պայծառ Խալափյան
91 Ալյոշ Խալափյան
92 Մարտին Ղուկասի Ղահրամանյան (Շուղին Մարտին)
93 Փեդո Աղաջանյան
94 Ռաժդեն Դանիելյան
95 Բահատուր Վելյան
96 Մուխի Դանիելյան
97 Հովիկ Մուխիի Դանիելյան
98 Մելսիկ Մկրտումի Դանիելյան
99 Ռոդիկ Համբարձումի Ներսեսյան
100 Կոստի Շամիրի Ղարագադյան
101 Շամիր Ղարագադյան
102 Կիմիկ Ռուբենի Դանիելյան
103 Զարմիկ Սաքիի Ներսեսյան
104 Պետիկ Նահապետի Մեժլումյան
105 Արարատ Ծատուրյան
106 Մինարև Ծատուրյան
107 Զարմիկ Մովսեսի Մովսեսյան
108 Ժորիկ Արշակի Խաչատրյան
109 Կնյազ Արմենակի Խաչատրյան
110 Արշո Ջումիի Ծատուրյան
111 Առաքել Աղաջանյան
112 Վանո Առաքելի Աղաջանյան
113 Բաղիշ Գյորգյան
114 Բենիկ Բաղիշի Գյորգյան
115 Սահակ Գյորգյան
116 Ալյոշ Դանիելյան
117 Յուրիկ Դանիելյան
118 Գարո Հայրունց
119 Գրիշիկ Արդուխանյան
120 Արմիկ Ղաբուլյան
121 Զարմիկ Ղաբուլյան
122 Ռազմիկ (Ծյապ) Ղաբուլյան
123 Գրիգոր Ղաբուլյան
124 Քրիստափոր Ղաբուլյան
125 Վլադիկ Ղևոնդյան
126 Առաքել Աղաջանյան
127 Կամո Սիմոնի Պետրոսյան
128 Սիրանուշ («Միջրի») Աղաջանյան
129 Օլյա Աղաջանյան
130 Սաշա Գյորգյան
131 Ռոմա Ղարագադյան
132 Արսեն Խոշակի Խիդիրյան
133 Ռոլիկ Կարապետյան
134 Ռոբերտ Սուրենի Կարապետյան
135 Սուրեն Կարապետյան
136 Յուրիկ Մուրադյան (Մասլենկով)
137 Ալբերտ Անանյան
138 Հայկ Ալբերտի Անանյան
139 Վանո Բաբուռյան
140 Ժենիկ Խիդիրյան
141 Բաբկեն Գյորգյան
142 Գաղթական Համբարձում (աղջիկը՝ Ռոզա)
143 Հեղուշ Ղահրամանյան
144 Մովսես Դանիելյան
145 Սահակ Դանիելյան
146 Կատին Ղահրամանյանի հին տունը
147 Վանո Պետրոսի Ղաբուլյան
148 Ալբերտ Պետրոսի Ղաբուլյան
149 Ավետիս Ղևոնդյան
150 Վիտալիկ Ավետիսի Ղևոնդյան
151 Եղիշ Չիրքինյան
152 Կոլի Եղիշի Չիրքինյան
153 Հերիք Չիրքինյան (տղան՝ Մարտին)
154 Ազատ Ղահրամանյան
155 Լյուդվիգ Ղահրամանյան
156 Ժորիկ Սարգսի Ղահրամանյան
157 Վալեյ Սարգսի Ղահրամանյան
158 Հարություն (Թյունի) Ղահրամանյան
159 Սերգի Ղահրամանյան. ի դեպ, Թյունի և Սերգի եղբայրների շենքում հետագայում ապրում էին նրանց զավակները, իսկ բակում՝ Նարիման Հարությունի Ղահրամանյանը, որը 1965 թ. տեղափոխվեց Խաչին ձոր, այնուհետև՝ որդին՝ Սայադը)
160 Ուբիկ Բախշիի Սաֆարյան
161 Ադո Ավագի Մովսիսյան
162 Ռոդիկ Պավլիի Առստամյան
163 Խոշակ Խիդիրյան
164 Վոլոդյա Խիդիրյան
165 Աշոտ Խիդիրյան
166 Զարմիկ Ղաբուլյան
167 Իգիթ Չախմասազյան
168 Իլիաս Չախմասազյան
169 Չատուր Հայրունց
170 Ռաֆիկ Հայրունց
171 Բորիկ Արդուխանյան
172 Միշիկ Առստամյան
173 Ռոմա Առստամյան
174 Մարտին Տոնյան
175 Գրիշիկ Տոնյան
176 Ժորժիկ Բալյան
177 Յուրիկ Համբարձումի Ներսիսյան
178 Բագրատ Ջալալի Վելյան
179 Մանավազ Մեժլումյան
180 Ռոմեն Մեժլումյան
181 Էդիկ Մեժլումյան
182 Ռանտիկ Բաղմանյան
183 Ամլիկ Բաղմանյան
184 Արկադյա Ղուկասի Հայրյան
185 Մարտին Ղուկասի Հայրյան (Պետրոսյան)
186 Մուխի Սաֆարյան
187 Վալոդ Արդուխանյան
188 Բորիկ Արդուխանյան
189 Մուխի Սաֆարյան
190 Բենիկ Խաչատրյան
191 Եղիշ Արդուխանյան
192 Բախշի Արդուխանյան
193 Ասատուր Առստամյան
194 Կարեն Դանիելյան
195 Վալոդ Չիրքինյան
196 Ռազմիկ Բալյան
197 Բորիկ Ղևոնդյան
198 Մառլես Խաչատրյան
199 Վիկտոր Հարությունյան
200 Քամուլ Հ.
201 Շագոր Ստ.
202 Գրիշիկ Ամ.
203 Վելո Հով.
204 Վալոդ Ես.
205 Նարիման Գ.
206 Համո Շել.
207 Սիլբերտ
208 Ռանտիկ Նազարի Չատունց
209 Շահեն Մեղրյան
210 Արթուր Սառաջյան
211 Վովա Անտ.
212 Ջիվան Ամ.
213 Լուսերես Տրունյան
214 Ռաֆո Դ.
215 Մուքել Վ.
216 Բորիկ Ա.
217 Բորիկ Ղևոնդյան
218 Լյուդա Հար.
219 Սյոմա Տ.
220 Շիմշադ Բաբայան
221 Վալերիկ Գրիգորյան
222 Գենո Գրիգորյան
223 Ռոբերտ Բաբայան
224 Արթուր Հ.
225 Սուրիկ Առստամյան
226 Վազգեն Շատվերյան
227 Միշիկ Ս.
228 Նորա Տ.
229 Ծովիկ Խ.
230 Սուրեն Կ.
231 Նիկիտա Զաքարյան
232 Գարեգին Ավագյան
233 Նորա Ղուլյան
234 Կիմիկ Աղաբեկյան
235 Ժորիկ Վելյան
236 Սարգիս (Խալիլ) Խիդիրյան
237 Շամիր Արդուխանյան
238 Հրաչիկ Արդուխանյան
239 Վալոդ Արդուխանյան
240 Մուխի Նալբանդյան
241 Թևոս Մուխիի Նալբանդյան
242 Մանյա Ջուջաբեկանց (հետագայում ապրում է նրա փեսան՝ Յուրիկ Եփրեմի Ղահրամանյանը)
243 Միշիկ Ավանեսյան
244 Ավագ Մակարյան
245 Հովիկ Ավագի Մակարյան
246 Ջանիկ Ավագի Մակարյան
247 Յուրիկ Ղահրամանյան
248 Զավեն Նալբանդյան
249 Նազար Նալբանդյան
250 Բորիկ Նազարի Նալբանդյան
251 Ժորիկ Հայկազի Անտոնյան
252 Ռաֆայել Հայկազի Անտոնյան
253 Ատամնաբույժ Հեյդար
254 Թյունիկ Սաֆարյան
255 Բորիկ Հայկազի Անտոնյան
256 Ցական Առստամյան (Բոյախչունց)
257 Վարժապետ Եղիշ Առստամյան
258 Արծվիկ Ներսիսյան
259 Գյուլիստանցի Գրիշա Հովասափյան
260 Անդրանիկ Բալյան
261 Ռաշիդ Բալյան
262 Վիկտոր (Հովիկ) Մուրադի Պետրոսյան
263 Նազար Առստամյան
264 Կոլի Առստամյան
265 Զավեն Ս.
266 Արկադյա Ավետիսի Ավանեսյան
267 Ռոմեն Ա.
268 Բենիկ Վ.
269 Կոլյա Վելյան
270 Նազար Վելյան
271 Ռաֆիկ Խիդիրյան
272 Աբել Մոսունց
273 Վալերիկ Գրիգորյան (Քյուքյունց)
274 Մեժլում Շատվերյան
275 Ռանտիկ Շատվերյան
276 Բենիկ Խիդիրյան
277 Նորա («Կարմուրին»)
278 Բախշի Վելյան
279 Նազար Բաբաջանյան
280 Բորիկ Բաղմանյան
281 Վալերիկ Ղ.
282 Մուքել Ղ.
283 Արարատ Ղ.
284 Ուբո Ղ.
285 Դորիկ Գ.
286 Յաշա Ս.
287 Արթուր Ս.
288 Բորիս Գզ.
289 Գենո Խ.
290 Կառլեն Մ.
291 Վալերիկ Ն.
292 Գրիշիկ Ղ.
293 Բորիկ Մ.
294 Ռաֆիկ Գրիգորյան (Քյուքյունց)
295 Վաղաշ Գրիգորյան
296 Սպարտակ Գրիգորյան
297 Կամո Գրիգորյան
298 Ջիվա Սանթրոսյան
299 Էդիկ Մովսեսի Գրիգորյան
300 Իսա՝ Մագաղաթ բիբիի տղան
301 Վահան Գրիգորյան
302 Վանո Ղահրամանյան
303 Գենրիխ Վելյան
304 Վալերիկ Վելյան
305 Քրիստափոր Վելյան
306 Անդո Հայրյան
307 Յոնոկ Հայրյան
308 Արարատ Արդուխանյան
309 Արարատ Առստամյան
310 Աբել Առստամյան
311 Երվանդ Արդուխանյան
312 Սողոմոն Չիրքինյան
313 Յուրի Չիրքինյան
314 Սաքո Վելյան
315 Հայկազ Տոնյան
316 Իսլամ Մուխիի Շատվերյան
317 Մակի Բ.
318 Սիմոն Բ.
319 Էդիկ Բ.
320 Շուրա Տոնյան
321 Ռաֆիկ Տոնյան
322 Կոլի Տոնյան
323 Էդիկ Մ.
324 Գրիշիկ Սերգիի Ղահրամանյան
325 Լյուդա Հարությունյան
326 Մարտին Հայկազի Տոնյան
327 Ռոբերտ Բաբուռյան
328 Ղահրման Չիրքինյան
329 Ռուբեն Առստամյան
330 Յուրիկ Եղիշի Չիրքինյան
331 Վագո Մինասյան
332 Օնիկ Ղահրմանի Չիրքինյան
333 Հովիկ Ղահրմանի Չիրքինյան
334 Վալոդ Եղիշի Չիրքինյան
335 Հերիք Չիրքինյան
336 Սաշիկ Արշակի Մարունց (Մեժլումյան)
337 Պատվական Արդուխանյան
338 Ռաֆիկ Արդուխանյան
339 Արկադյա Պատվականի Արդուխանյան
340 Սաշիկ Սաֆարյան
341 Կամո Սանդրոսյան
342 Ֆրունզե Սանդրոսյան
343 Ռանտիկ Բաբուռյան
344 Ջեմո Դանիելյան
345 Սահակ Հակոբյան
346 Պետիկ Սահակի Հակոբյան
347 Անահիտ Տոնյան
348 Վալոդ Տոնյան
349 Թաքան Գրիգորյան
350 Արմո Բաբուռյան (Մթովանց)
351 Հուռի Բաբուռյան
352 Սերոժ Խալափյան
353 Գաղթական Մուշեղ Հակոբյան
354 Վալի Ղարագադյան
355 Գրետա Սաֆարյան
356 Էդիկ Մուխիի Սանդրոսյան
357 Միխայել Բալաբեկի Շատվերյան
358 Զարմիկ Բալաբեկի Շատվերյան
359 Նիկալ
360 Կոլիկ Խաչատրյան
361 Ավետիս Բաբուռյան
362 Գեղեցիկ Հայրյան
363 Հակոբ Իսայի Խիդիրյան
364 Ավագ Ղարագադյան
365 Էդիկ Խիդիրյան
366 Գրիշա Խիդիրյան
367 Իսա Խիդիրյան
368 Գրետա Սաֆարյան
369 Ավետիս Ավանեսյան
370 Ժորիկ Մուխիի Սանդրոսյան
371 Ռանտիկ Գրիգորի Մեժլումյան (Մարունց)
372 Օհանջան Մեժլումյան
373 Բորիկ Առստամյան (Հաթամանց)
374 Կիմիկ Ավետիսի Ավանեսյան (Գուդունց)
375 Արկադյա
376 Մուխի Սանդրոսյան
377 Շախի Մարունց (Մեժլումյան)
378 Գրիգոր Մարունց
379 Օհանջան Մարունց
380 Ռաֆիկ Անանյան
381 Դորիկ Ռաֆիկի Անանյան
382 Քվենտիկ Ռաֆիկի Անանյան
383 Արշակ Լաչինի Չիրքինյան
384 Կարո Արշակի Չիրքինյան
385 Հայրիկ Հարությունի Մինասյան
386 Արտաշ Մեժլումյան
387 Միշիկ Ազատի Բաբաքյոխյան
388 Ռուբեն Շամիրի Ղարագադյան
389 Գարիկ Աղաբեկի Մեժլումյան
390 Աղաբեգ Զիլֆուգարի Մեժլումյան
391 Սարգիս Սանդրոսյան
392 Լյուդվիգ Կոլիի Ղաբուլյան
393 Կիմիկ Խաչիկի Առստամյան
394 Բորիկ Առստամյան
395 Յուրիկ Առստամյան
396 Սլավիկ Էդիկի Առստամյան
397 Էդիկ Առստամյան («Ջհանգիրին Էդիկ»)
398 Ասքանազ (Ասկո) Սերոբի Առստամյան
399 Սերոբ Սանդրոսյան
400 Մադո Առստամյան
401 Գարեգին Սանդրոսյան
402 Ռուբեն Սանդրոսյան
403 Մարգո Պետրոսի Շատվերյան
404 Արշակ Շատվերյան
405 Նազար Շատվերյան
406 Արմենակ Խաչատրյան (Բալաղունց)
407 Վանո Արմենակի Խաչատրյան
408 Արշավիր
409 Էրքեջցի Շմավոն Դիվանյան
410 Արկադյա Հանեսի Ղաբուլյան
411 Հանես Ղաբուլյան («Դովունց»)
412 Միսակ Արզումանյան (Գյուրջունց)
413 Զարմիկ Խիդիրյան
414 Բորիկ Մուքելի Առստամյան
415 Մուքել Առստամյան
416 Կոլի Առստամյան
417 Վագո Կոլիի Առստամյան
418 Հայպարիսցի Սոկրատ Ամիրյան
419 Անաստաս Շմավոնի Դանիելյան
420 Սլավիկ Դանիելյան
421 Հրաչիկ Ներսիսյան
422 Ռանտիկ Ներսիսյան
423 Ժորիկ Ղաբուլյան
424 Փեդո Մովսիսյան
425 Ֆենյա Վելյան
426 Սարգիս Վելյան
427 Բորիկ Առուշանյան (Զիրգարին)
428 Կոլի Ղաբուլյան
429 Վալերիկ Կոլիի Ղաբուլյան
430 Աշխենիկ Ղաբուլյան
431 Բալաբեգ Ղաբուլյան
432 Արարատ Ղաբուլյան
433 Սարգիս Մակարյան
434 Մինաս Ղաբուլյան
435 Պավլի Բաբայան («Թաթ»)
436 Վանցո Մուրադյան
437 Բենիկ Չիրքինյան (Պողոսանց)
438 Միշա Չիրքինյան
439 Միշիկ Աղաջանյան
440 Լյոնիկ Քրիստափորի Չիրքինյան
441 Քրիստափոր Չիրքինյան
442 Առուշան Մեժլումյան (Մարունց)
443 Վալոդ Առուշանի Մեժլումյան
444 Ալբերտ Մեժլումյան
445 Երանի Մեժլումյան
446 Ռաֆիկ Խաչատուրի Առաքելյան
447 Կոլյա Խաչատուրի Առաքելյան
448 Խաչո Կոլյայի Առաքելյան
449 Գերման Վելյան
450 Վալոդ Վելյան
451 Բագրատ Տրունյան
452 Հրաչիկ Բաբայան
453 Ազատ Ավետիսյան
454 Գաղթական Լիզա
455 Հովիկ Բաբայան (Փիշիկանց)
456 Լևոն Բաբայան
457 Ասքանազ Չիրքինյան
458 Մանավազ Չիրքինյան
459 Էռնեստ Չիրքինյան
460 Մակիչ Չիրքինյան
461 Ռուստամ Պապիկի Առստամյան
462 Պապիկ Առստամյան
463 Կոստի Խաչատրյան (Բալաղունց)
464 Խաչո («Նկարիչ») Խաչատրյան (Բալաղունց)
465 Կարեն Խաչատրյան
466 Յաշա Բաբաջանյան
467 Կիմիկ Բաբաջանյան
468 Սաշա Չիրքինյան
469 Ժորիկ Բաղդասարի Հայրյան
470 Բաղդասար Հայրյան
471 Ժորիկ Փեդոյի Հայրյան
472 Մառլես Սերոժի Մովսիսյան
473 Սերոժ Սովսիսյան
474 Ռաֆիկ Մովսիսյան
475 Հայրիկ Դալլաքյան
476 Բորիկ Բաղդասարի Հայրյան
477 Էդիկ Դավիթի Հայրյան
478 Դավիթ Հայրյան
479 Ցոլակ Հայրյան
480 Սրբուհի Հայրյան
481 Արաքսյա Բագրատի Մովսիսյան
482 Մովսես Մովսիսյան
483 Վալերիկ Մովսեսի Մովսիսյան
484 Յաշա Մովսիսյան
485 Կոլի Բաբայան
486 Արմո Բաբայան
487 Կալո Փեդոյի Խաչատրյան
488 Բենիկ Գերասիմի Խաչատրյան
489 Բորիկ Սեդրակի Մարգարյան
490 Ալբերտ Հայրիկի Դալլաքյան
491 Վազգեն Արշակի Դալլաքյան
492 Զորիկ Վազգենի Դալլաքյան
493 Տիգրան Դալլաքյան
494 Մայիս Տրունյան
495 Բենիկ Տրունյան
496 Ռազմիկ Տրունյան
497 Իսա Առաքելի Խիդիրյան
498 Ռանտիկ Սաքիի Ղաբուլյան
499 Աշոտ Բախշիի Աբրահամյան
500 Սարգիս Գրիգորի Ներսիսյան
501 Գենչո Սարգսի Ներսիսյան
502 Վալոդ Գրիգորի Ներսիսյան
503 Գոգո Վալոդի Ներսիսյան
504 Մարգուշ Խաչատրյան
505 Գերման Խաչատրյան
506 Մարտին Բահադուրի Ղարագադյան
507 Վալոդ Խիդիրյան
508 Համլետ Հայկազի Խիդիրյան
509 Էրքեջցի Շամիր
510 Սիմոն Սիմյան
511 Ազատ Խիդիրյան («Բուբուլին»)
512 Խրխափորցի Իշխան
513 Միսակ Խիդիրյան
514 Վանիկ Միսակի Խիդիրյան
515 Մուրադ Վելյան
516 Պետո Վելյան
517 Սոկրատ Վելյան
518 Մարալ Սաֆարյան
519 Ջալալ Վելյան
520 Զարմիկ Ջալալի Վելյան
521 Մուքել Դանիելյան
522 Պապիկ Դանիելյան
523 Սլավիկ Մուխիի Դանիելյան
524 Բահատուր Ղարագադյան
525 Ռոմա Ղարագադյան
526 Նորիկ Արշավիրի Տոնյան
527 Սաթենիկ Օհանջանյան
528 Վալերիկ Ղևոնդյան
529 Ցական Ղևոնդյան
530 Յուրիկ Ղևոնդյան
531 Ժորիկ Ղևոնդյան
532 Սերոժ Ղևոնդյան
533 Վահագն Եղիշի Դալլաքյան
534 Թելման Ժորիկի Ղաբուլյան
535 Վասյա Գրիգորենկո
535 Ավագիմ Տոնյան
536 Հրաչիկ Տոնյան
537 Բագրատ Անանյան
538 Արկադյա Այդինի Դանիելյան
539 Էդիկ Այդինի Դանիելյան
540 Խրխափորցի Իշխան
541 Սաշա Չիրքինյան
542 Քաջիկ Երվանդի Պետրոսյան
543 Արտավազդ Պետրոսյան
544 Վազգեն Չիրքինյան
545 Արարատ Պետրոսյան
546 Սիմոն Պետրոսյան
547 Հարություն Սարգսի Գրիգորյան
548 Սաշիկ Մարյանյան
549 Սեդրակ Դանիելյան
550 Ժորիկ Նազարի Նալբանդյան
551 Ծաղիկ Ստեփանյան
552 Իսրայել Անանյան
553 Ազատ Բախշիի Բաբալյան
554 Սլավիկ Ազատի Բաբալյան
555 Վալոդ Գյորգյան
556 Փարո Աշոտի Ծատուրյան
557 Բորիկ Աշոտի Ծատուրյան
558 Ժորիկ Աշոտի Ծատուրյան
559 Կառլեն Ծատուրյան
560 Արկադյա Ծատուրյան
561 Ալբերտ Ծատուրյան
562 Գուրգեն Բաբաքյոխյան
563 Շիրին Մկրտումյան
564 Մամիկոն Պետրոսյան
565 Սրբուհի Հայրյան
566 Բորիկ Սեդրակի Մարգարյան
567 Վալոդ Նազարի Ներսիսյան
568 Վանի Բախշիի Ներսիսյան
569 Փեդո Բաբայան
570 Միշա Տոնյան
571 Ռազմիկ Տրունյան
572 Կոլի Խաչատրյան (Չատունց)
573 Էդիսոն Բաբալյան
574 Հարություն (Թյունի) Սիմյան
575 Մելսիկ Սիմյան
576 Բորիկ Սիմյան
577 Գրիգոր Ղարագադյան
578 Ռանտիկ Հայկազի Մակարյան
579 Ռոդիկ Հայկազի Մակարյան
580 Ռաֆիկ Վելյան
581 Ռուբեն Տրունյան
582 Շամոն Տրունյան
583 Պավլիկ Ռանտիկի Տրունյան
584 Հայպարիսցի Արշակ Համբարձումյան
585 Գանո Վելյան
586 Քոքոր Տրունյան
587 Բժշկուհի Թամարա
588 Մանյա Դալլաքյան
589 Անահիտ Սանդրոսյան
590 Մելսիկ Մեժլումյան
591 Շուղի Մակարյան
592 Ղումաշ Մակարյան
593 Արտո Դանիելյան
594 Անագյուլ Դալլաքյան
595 Եղիշ Դալլաքյան
596 Մովսես Մեժլումյան
597 Ներսես Անանյան
598 Լյուդվիգ Արտոյի Դանիելյան
599 Դուխան Դալլաքյան
600 Արմիկ Դուխանի Դալլաքյան
601 Մամիկ Սանդրիի Դալլաքյան
602 Սանդրի Դալլաքյան
603 Դինա Դանիելյան
604 Ռաֆիկ Ներսիսյան
605 Սեդրակ Մարգարյան
606 Արարատ Խիդիրյան
607 Հուռի Անանյան
608 Վալոդ Խիդիրյան
609 Դայո Թյունիի Սիմյան
610 Էդիկ Սիմոնի Պետրոսյան
611 Ջիվա Ղարագադյան
612 Գառնիկ Սերոժի Մովսիսյան
613 Ֆելիքս Սերոժի Մովսիսյան
614 Խաչո Ավագիմի Տոնյան
615 Ջեմո Նիկալի Գրիգորյան
616 Գրիշա Սիմյան
617 Յաշա Սիմյան
618 Էդիկ Անդրանիկի Վելյան
619 Վեսկան Ներսեսի Անանյան
620 Մանվել Դուխանի Դալլաքյան
621 Յուրիկ Խիդիրյան
622 «Փուձի»
623 Վագրիկ Սերոժի Ղևոնդյան
624 Վալոդ Արդուխանյան
625 Ռանտիկ Շամոնի Տրունյան
626 Գյուլիստանցի Ասատուր
627 Անիշկա Բալյան
628 Արեստ Սիմյան
629 Նորա
630 Դաթիկո Վելյան
631 Սյոմա Անդրանիկի Վելյան
632 Անդրանիկ Վելյան
633 Հրաչիկ («Աժդար») Վելյան
634 Արարատ Վելյան
635 Ռոբերտ Ղահրամանյան
636 Սյոմա Արեստի Սիմյան
637 Ժորիկ Խալափյան
638 Իսա Տրունյան
639 Չատուր Եփրեմի Ղահրամանյան
640 Ժորիկ Եփրեմի Ղահրամանյան
641 Մարգուշ Ամիրյան
642 Իգիթ Ամիրյան
643 Թևոս Դանիելյան
644 Էռնեստ Դանիելյան
645 Փեդո Բաղմանյան
646 Արկադյա Բաղմանյան
647 Էռնեստ Բալյան
648 Ափո Բալյան
649 Վալոդ Տ.
650 Այդին Դանիելյան
651 Կամո Վալոդի Խիդիրյան
652 Յաշա Գյորգյան
653 Յուրիկ Մուխիի Բաղդասարյան
654 Արկադյա Պետրոսի Ղահրամանյան
655 Արտո Բալյան
656 Յուրիկ Արդուխանյան
657 Վանո Սաֆարյան
658 Սերոժ Խալափյան
659 Մայիս Ամիրյան
660 Բորիկ Մովսիսյան
661 Էդիսոն Մովսիսյան
662 Ռաֆիկ Ղարագադյան
663 Յուրիկ Տոնյան
664 Կոլիկ Տոնյան (հետագայում նրա տունը գնել է մի կիրովաբադցի)
665 Սաշիկ Բաբայան
666 Շիրին Մկրտումյան
667 Գագիկ Վելյան
668 Մովսես Գրիգորյան
669 Ամալյա Հայրյան
670 Տոնի Սաֆարյան
671 Արևիկ Սաֆարյան
672 Արշակ Ա.
673 Խաչի Հ.
674 Մանավազ Պետրոսի Ղահրամանյան
675 Արշակ Պետրոսի Ղահրամանյան
676 Ստեփան Տրունյան
677 Միշիկ Սաշայի Մովսիսյան
678 Լևոն Վալոդի
679 Ժորիկ Արդուխանյան
680 Դիմո Խաչատրյան
681 Մուրադ Բաղմանյան
682 Բորիկ Բաղմանյան
683 Մամիկոն Վելյան
684 Ռոմա Դանիելյան
685 Շագոր Բ.
686 Մռավ («Չովուշ») Չիրքինյան
687 Վարդի
688 Ռաֆիկ Ս.
689 Վաղաշ Ս.
690 Հովիկ Պետրոսի Ղահրամանյան
691 Հեղուշ Ղահրամանյան
692 Բյալիի Բալունց
693 Ուբիկ Իսայի Խիդիրյան
694 Զիրոյի Մարգուշ
695 Խաչո Բաղմանյան
696 Սաշիկ Բաղմանյան
697 Բորիկ Ռուբենի Խիդիրյան
698 Ռուբեն Խիդիրյան
699 Իվան Աղաջանյան
700 Երվանդ Պետրոսյան
701 Անիշկա Ավետիսի Պետրոսյան (Ղևոնդյան)
702 Էդիկ Զինավորի Մեժլումյան
703 Հրաչիկ Զինավորի Մեժլումյան
704 Ռուսլան (Լյովիկ) Գուրգենի Մկրտումյան
705 Էրքեջցի Գուրգեն Բաղյան և մայրը՝ Հայկանուշը
706 Պողոս Նալբանդյան և մայրը՝ Ժենիշկան
707 Արմաղան Գրիգորյան
708 Թյունիկ Սաֆարյան
709 Արտաշ
710 Գյուլիստանցի Էդգար Արզումանյան
711 Անուշ Սերգիի Ղահրամանյան և որդին՝ Լյովան
712 Գյուլիստանցի Ասատուր Սողոմոնի Արզումանյան
713 Յուրիկ Նազարի Նալբանդյան
714 Ալբերտ Գրիգորյան
715 Վազգեն Գրիգորյան
716 Կարո Մեժլումյան
717 Ռոդիկ Հմայակի Ղահրամանյան
718 Հմայակ Ղահրամանյան
719 Սամսոն Տրունյան
720 Կիմիկ Ռուբենի Դանիելյան
721 Բորիկ (Բուկո) Գարեգինի Դանիելյան
722 Գարեգին Դանիելյան
723 Վալոդ Հայկազի Խաչատրյան (Բալաղունց)
724 Էդիկ Խաչատրյան
725 Գաղթական Հարություն Հարությունյան
726 Կառլեն Հարությունի Հարությունյան
727 Ժորի Հարությունի Հարությունյան
728 Մուխի Աբրահամյան
729 Վալոդ Աբրահամյան (Սքանանց)
730 Մելի Դանիելյան
731 Գագիկ Դանիելյան
732 Կոլի Բաբուռյան (Մթովանց)
733 Վանո Կոլիի Բաբուռյան
734 Կիմիկ Յաշայի Բաբաջանյան
735 Կուսշրջկոմի առաջին քարտուղարի տունը
736 Ժորիկ Վելյան
737 Սարգիս Խիդիրյան
738 Շամիր Արդուխանյան
739 Հրաչիկ Արդուխանյան
740 Մուխի Նալբանդյան
741 Թևոս Մուխիի Նալբանդյան
742 Ավագիմ
743 Ռաֆիկ՝ գաղթական Մարիամի որդին
744 Սարգիս Մինասյան
745 Սողոմոն Վելյան
746 Բորիկ Բաբաջանյան
747 Ազատ Խիդիրյան
748 Անդրանիկ Սիմյան
749 Մուրադ Մուրադյան
750 Սիմոն Սիմյան
751 Էդիսոն Արզումանյան
752 Ժորիկ Նազարի Առստամյան
753 Միշիկ Բաղմանյան
754 Մեխակ Աղաջանյան, տղան՝ Բորիկ
755 Մարտիրոս Տոնյան
756 Կոլյա Խաչատրյան
757 Հովիկ (Մամուշկա) Պետրոսյան
758 Մինաս Անանյան
759 Սարգիս Անանյան
760 Եղիշ Անանյան
761 Արտակ Անանյան
762 Անո Անանյան
763 Արեստ Անանյան
764 Ռուբիկ Անանյան
765 Բենիկ
766 Արկադյա Ավանեսյան
767 Անուշավան
768 Ռանտիկ Առստամյան
769 Արշակ Դալլաքյան և տղաները
770 Սաթենիկ
771 Ռաշիդ Բաղմանյան
772 Ալբերտ Տ.
773 Մոսես Բ.
774 Ռաշիդ Բ.
775 Գուրգեն Բ.
776 Կոլիկ Ն.
777 Յուրիկ Ծ.
778 Քոքոր Բ.
779 Զինավուր Վ.
780 Սերգո Գ.
781 Արզիկ Ամիրյան
782 Ռազմիկ դ.
783 Սերգո Բ.
784 Կոլի Բ. և այլք

Ղահրամանյան Կ., Օջախի գիրք. կարոտի հասցեներ, հ. Գ, Երևան, 2011, էջ 40-58:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 166-169:

Ներքիշենցիներն այլուր. հայտնի է, որ Բաքու քաղաքի Առուշանովկա թաղամասն իր անունը ստացել է ներքիշենցի Շամիր Մկրտչյան Առուշանյանցի անունից: Նրա մասին հայտնի է. «...ծնվել էր Ղարաբաղի մելիքության Ներքին Շեն գյուղում, հայտնի դարբին Տյափրունց Մկրտչի ընտանիքում: 19-րդ դարի վերջին, հոր մահից հետո նա իր եղբոր՝ Սերգիի հետ տեղափոխվում է Բաքու: Աշխատում էր մի հայ առևտրականի խանութում, և կարճ ժամանակում ձեռք բերելով որոշակի գումար՝ բացում է մի փոքր սեփական արհեստանոց: Շամիրը կաղնու փայտից պատրաստում էր տակառներ գինու, օղու և գարեջրի համար: Հետագայում իր արհեստանոցի շրջակայքում սկսում է կառուցել բնակելի շենքեր և մի բազմահարկ հյուրանոց: Շենքերի մի մասը վաճառում է Բաքու քաղաքում աշխատող հայերին, մի մասն էլ՝ տալիս վարձով: Կասպից ծովում Շամիրը գնել էր երկու բեռնատար նավ...: 1918 թ. սեպտեմբերի կեսերին, երբ թուրքական զորքերը հարձակվում են Բաքվի վրա, նա իր նավերով շատ հայրենակիցների տեղափոխում է Իրանի Էնզելի քաղաքը և դրանով փրկում նրանց կյանքը...: Շամիրը կապեր էր պահպանում Բաքվում բնակվող իր համագյուղացի խոշոր առևտրականներ Գաբրիել Հայրյանի, Շամիր Սանդրոսյանի (Մարկոսանց), Մոսունց (Նալբանդյան) Բեգլարի հետ...: Շամիրը հաճախակի այցելել է իր հայրենի գյուղը, սերտ կապեր է ունեցել իր ազգակիցներ Տյափրունց Միրզայի և Զարգյար Հովսեփի հետ: Շատ ազդվել էր, երբ քանդել են գյուղի պատմական եկեղեցին...: Շամիր պապն ապրել է 104 տարի և մահացել Բաքվում»:

Պետրոսյան Վ., Մեկ նամակի հետքերով, «Մռավի ղողանջներ», 2017, N 4, ապրիլ, էջ 4:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 170:

Ներքիշենցիներն այլուր. 1906 թ. Գանձակի հին գերեզմանոցում է ամփոփվել ներքիշենցի Սողոմոն Ղազարյանցի կինը՝ Սաբեթը:

Еремянц-Гандзакеци С., Гандзак: армянские кладбища и церкви, Ереван, 2009, с. 62.
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 170:

Կառուցապատում

Բնակավայրը փռված է Սևջուր գետի ձախափնյա հարավարևմտահայաց սարափեշերին: Այստեղ 1912 թ. դրությամբ կային զանազան նշանակության 390 շինություններ, այդ թվում՝ 1 եկեղեցի, 180 բնակելի տուն, 195 տնտեսական կառույց, 8 խանութ և 6 ջրաղաց:

Памятная книга Елисаветпольской губернии на 1914 год, с. 53.
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 170:

1916 թ. մի նկարագրությունից պարզ է դառնում, որ բնակելի կառույցներում գլխատուն հորինվածքով տներն արդեն փոքր թիվ էին կազմում. «Գիւղի շէնքերից մի քանիսը կոնաձև են, մի քանիսը մի յարկանի և երբեմն երկյարկանի, սենեակները փոքր են...»:

X, Թղթակցություն, «Համբաւաբեր», 1916, N 49, 4 դեկտեմբերի, էջ 1551:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 170:

Ուշագրավ է Կիմ Ղահրամանյանի վկայությունն իրենց պապենական տան մասին. «...պապենական քարե բարձր ու լուսավոր տունն իր ընդարձակ բակով, որը գտնվում էր Ներքին Շենի կենտրոնական մասում, «Միջին արխի» բարձրադիր մասում («Բալունց դիքի» մոտ), ...դարձավ նոր ստեղծված շրջկենտրոնի խորհրդային մարմինների առաջին նստավայրը, հետագայում վերածվեց հրշեջ կազմակերպության շենքի, որից հետո՝ ավտոտեխսպասարկման կենտրոնի»:

Ղահրամանյան Կ., Օջախի գիրք. հողը կանչում է, հ. Բ, Երևան, 2005, էջ 269:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 170:

Տնտեսություն

Ներքիշենցիները հիմնականում զբաղվում էին զանազան արհեստներով՝ դարբնությամբ (Մելի Դանիելյան, Մարտիրոս Գյորգյան, Զավեն Նալբանդյան), բրուտագործությամբ (հայտնի էր Չախկալ Թյունի Դանիելյանը), տակառագործությամբ (Խաչատուր և Մակիչ Բաբայաններ), զինագործությամբ (Ջաբառ Օսեփ Դանիելյան), ոսկերչությամբ և արծաթագործությամբ, հյուսնությամբ, կոշկակարությամբ և այլն:

Ղահրամանյան Կ., Օջախի գիրք. հողը կանչում է, հ. Բ, Երևան, 2005, էջ 358-361:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 170:

Արհեստավորների թվում հայտնի էին նաև «սայլ կապողները» (Արզուման Մովսիսյան, Մկրտում Դանիելյան, Սարգիս Վելյան). «Հետաքրքիր է նույնիսկ այդ անվանումը՝ սայլ կապել, որովհետև համարյա ոչ մի մեխ չէր օգտագործվում, փայտե մասերն այնպես էին ագուցվում իրար, որ մեխի կարիք չէր լինում: Ամենաբարդ մասը թերևս անիվն էր. կաղնու փայտից առանցքի վրա համաչափ բաշխվում էին ճաղերը, ամրացվում փայտե կլոր շրջանակով, որի վրա հագցնում էին մետաղե շիկացած շրջանակ ու գցում ջրի մեջ, մետաղը պարզապես կպչում էր փայտին, և անիվը պատրաստ էր»:

Ղահրամանյան Կ., Օջախի գիրք. հողը կանչում է, հ. Բ, Երևան, 2005, էջ 358-359:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 170:

1912 թ. ներքիշենցիներն ունեին 24 ձի, 400 խոշոր և 500 մանր եղջերավոր անասուն, 50 խոզ, իսկ 1915 թ.՝ 111 եզ, 237 գոմշակով և կով, 20 ձի, 500 ոչխար, 200 էշ, 400 դեսյատին հող (որից 150-ը՝ ջրովի, 250-ը` անջրդի):

Памятная книга Елисаветпольской губернии на 1914 год, с. 53.
Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 28, ց. 1, գ. 408, թ. 25 շրջ.:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 170:

Տնտեսության կարևոր ոլորտներից էին նաև երկրագործությունն ու այգեգործությունը, սակայն տակավին 1916 թ. նկատվել է, որ «Երկրագործութիւնը վերին աստիճանի յետ է մնացել, որովհետև դեռ մինչև օրս գործ են ածում նախահայրերից մնացած կոպիտ ձևով շինուած գործիքներ...»:

X, Թղթակցություն, «Համբաւաբեր», 1916, N 49, 4 դեկտեմբերի, էջ 1551:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 171:

Ներքիշենի տնտեսության համար կարևոր նշանակություն ունեին նաև ջրաղացները, սակայն սրանց մասին հենց առաջին վկայություններից մեկը տխրալից էր. 1911 թ. զուտ չարակամության զոհ էին դարձել գյուղի երեք ջրաղացները. «...կրակեցին ու մոխիր դարձրին ներքին-շէնացիների 3 հատ ջրաղացները՝ բոլոր ջրաղացաքարերը կոտրտելուց յետոյ: Ջրաղացաքարեր մեր կողմերում չեն ճարվում, այլ նրանց ձեռք են բերում Ղարաբաղի Խաչէնի հովտից ու հասցնում են այստեղ մեծ նեղութիւններով ու մեծ ծախսերով: Սակայն մի՞թէ այդ ի նկատի են ունենում անբուժելի ու անգութ խաւարամիտները»:

Զաքարեանց Բ., Կեանքը Ղարաչայում, «Մշակ», 1911, N 42, 1 մարտի, էջ 3:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 171:

Հայտնի է նաև, որ Մեծ եղեռնը վերապրած արդահանցի Անտոն Տեր-Հովհաննիսյան-Անտոնյանը Ներքիշենում կառուցել էր Ղահրամանանց ջրաղացը:

Տեր-Հովհաննիսյաններ Բենիկ և Լենա, Հայկազ ապան, «Մռավի ղողանջներ», 2003, N 12, էջ 3:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 171:

Գյուղում գործել են Հայկազի, Եփրեմի, Շահրամանանց Ապրեսի, Ղաշտարի և Մոխքիսանց ջրաղացները:

Ղահրամանյան Կ., Օջախի գիրք. կարոտի հասցեներ, հ. Գ, Երևան, 2011, ներդիր:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 171:

Վերը հիշատակվածներից 1987 թ. դրությամբ Ներքիշենի կենտրոնական մասում՝ հին կամրջի մնացորդից ոչ հեռու՝ Սևջուր գետի ձախ կողմում, դեռևս նկատելի էին հիմնավեր ջրաղացի մնացորդները (բաղնիքի շենքից փոքր-ինչ վերև):

Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 171:

Ուշագրավ է, որ, օրինակ, 1870 թ. ներքիշենցիների տնտեսական հնարավորությունները թույլ էին տվել նյութապես աջակցել Սբ. Էջմիածնում ընթացող շինարարական աշխատանքներին (գյուղի հասարակությունը հատկացրել էր 50 ռուբլի, իսկ Շահում Առաքելյանը` 70 կոպեկ):

«Արարատ», 1870, Դ, էջ 138:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 171:

Քահանա

Հիշվում են՝ Հովհաննես Տեր-Անանյան Տեր-Հովհաննիսյանց. Ներքիշենի համար քահանա է ձեռնադրվել 1811 թ. Գանձասարի վանքում և պաշտոնավարել առնվազն մինչև 1851 թ. (նշվել է, որ ծերության պատճառով այլևս անկարող էր քահանայագործել):

Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 56, ց. 12, գ. 531-533, 538:
Վաւերագրեր հայ եկեղեցու պատմութեան, գիրք Թ, էջ 201, 210:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 173:

Կարապետ Աղաբեկյան (ծնվ. 1825 թ.). հիշվում է 1874 թ.: Վախճանվել է 1901 թ. մարտի 16-ին:

Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 93, ց. 1, գ. 384, թ. 125: Տե՛ս նաև Ղահրամանյան Կ., Օջախի գիրք, հ. Բ, էջ 87: 1874 թ. ուներ 5 որդի (Բեգլար, Սողոմոն, Սահակ, Մեխակ և Արշակ):
Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 56, ց. 1, գ. 9907, թ. 3:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 173:

Կարապետ, Հարություն և Պետրոս քահանաները հովվում էին 1871-1888 թթ. («Արարատ»-ի բաժանորդներից էին):

«Արարատ», 1871, Ը, էջ 484: Տե՛ս նաև «Արարատ», 1871, Ը, էջ 484: 1873, ԺԲ, էջ 486, նաև՝ 1888, ԺԲ, էջ 807:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 173:

Հարություն Տեր-Հովհաննիսյան Տեր-Անանյանց (ծնվ. 1828 թ., քհն. ձեռն. 1858 թ.). գյուղի երկրորդ քահանան էր: Քահանայագործում էր 1874 թ.: 1893 թ. 65-ամյա տեր Հարությունն ուներ 1 որդի` Հովհաննես:

Ղահրամանյան Կ., Օջախի գիրք, հ. Բ, էջ 87: Տե՛ս նաև Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 93, ց. 1, գ. 384, թ. 125:
Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 56, ց. 1, գ. 8889, թ. 192:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 173:

Պետրոս Տեր-Հովհաննիսյանց (ծնվ. 1829 թ., ձեռն. 1858 թ. սեպտեմբերի 7-ին). երրորդ քահանան էր: Հիշվում է 1874 և 1909-1910 թթ.: Նրա մասին 1902 թ. նշվել էր, որ 74 տարեկան էր և «...ըստ վկայութեան բժշկին անկարող գտանի Պետրոս քահանայն առնել զքահանայութիւն»:

Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 56, ց. 1, գ. 8889, թ. 192:
1874 թ. դրությամբ ուներ 2 որդի (Սողոմոն և Մովսես): Տե՛ս նաև Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 56, ց. 18, գ. 764, թ. 260-261; ֆ. 93, ց. 1, գ. 384, թ. 126; ֆ. 56, ց. 1, գ. 8889, թ. 192:
Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 56, ց. 1, գ. 9907, թ. 3:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 173:

1902 թ. հունիսի 26-ին Սբ. Էջմիածնի սինոդը, նկատի ունենալով Պետրոս քահանայի ծերությունը և նշյալ թվականի ապրիլին նրա տված հրաժարականը, հրամայում է Ղարաբաղի վիճակային կոնսիստորիային՝ Մովսես Տեր-Պետրոսյան Հովհաննիսյանցին և Հակոբ Տեր-Կարապետյան Աղաբեկյանցին քահանաներ ձեռնադրել Ներքիշենի համար:

Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 56, ց. 1, գ. 9907, թ. 5:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 173:

ԺԹ դարի 80-90-ական թվականներին Ներքիշենն ուներ երեք քահանա:

Բարխուտարեանց Մ., Արցախ, Բագու, 1895, էջ 245:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 173:

1909-1910 թթ. ծխատեր քահանաներից հիշվում են Պետրոս Տեր-Հովհաննիսյանցը, Հակոբ Խաչատրյանցը (ծնվ. 1842 թ., քհն. ձեռն. 1883 թ. մարտի 20-ին) և Հակոբ Տեր-Կարապետյանցը (ծնվ. 1872 թ., քհն. ձեռն. 1902 թ. օգոստոսի 25-ին):

Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 56, ց. 18, գ. 764, թ. 260-261: Տե՛ս նաև ֆ. 56, ց. 1, գ. 11139, թ. 227; ֆ. 57, ց. 3, գ. 48, թ. 3-6: Ի դեպ, 1922 թ. Գանձակի թեմի կառավարիչ Լևոն ծ. վարդապետի կողմից առաջարկվել էր քահանայական լանջախաչ շնորհել Հակոբ Խաչատրյանցին. «...80-ից աւելի ամեայ ծերունազարդ Յակովբ քահանայ դպիր Խաչատրեանցին, որը մօտ քառասնամեայ օրինակելի քահանայութեան զուգընթաց եղել է կրօնի և հայոց լեզուի ուսուցիչ պետական դպրոցներում» (Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 57, ց. 3, գ. 375, թ. 3):
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 173:

1912 թ. հովվում էին Պետրոս Տեր-Հովհաննիսյանցը, Հակոբ Խաչատրյանցը և Հակոբ Կարապետյանցը:

Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 56, ց. 1, գ. 11608, թ. 361 շրջ.:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 173:

1916 թ. օգոստոսին գյուղն ուներ երեք քահանա:

Վաւերագրեր հայ եկեղեցու պատմութեան, գիրք Թ, էջ 622:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 173:

Ի դեպ, 1893 թ. դպիրներն էին Առստամ Աղաբեկյանը և Խաչատուր Ղահրամանյան Վերդիյանցը:

Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 56, ց. 1, գ. 8889, թ. 193:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 173:

Անվանի մարդիկ

Անվանի ներքիշենցի. հայրենի շրջանի բնակավայրերի և պատմական հուշարձանների ուսումնասիրության, իսկ բռնագաղթից հետո ցիրուցան եղած հայրենակիցների ճակատագրերին հետամուտ՝ անգնահատելի աշխատանք է ծավալել Կիմ Ղահրամանյանը (1942-2014 թթ.):

Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 180:

Հեղինակը ՀՃՈՒ արխիվ

Տեսարան բնակելի թաղամասերից

Հեղինակը ՀՃՈՒ արխիվ

Տեսարան բնակելի թաղամասերից

Հեղինակը Կառլեն Ղահրամանյան

Գյուղի հատակագիծն ըստ Կառլեն Ղահրամանյանի (արտատպված Կ. Ղահրամանյանի՝ Օջախի գիրք. կարոտի հասցեներ, հ. Գ, Երևան, 2011 գրքից)

Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Տարեթիվ 1987 թ․

Ջաղացաքար Սևջուր գետի ձախ ափի ավերակներում

Հեղինակը Սամվել Կարապետյան

Ջաղացաքար Սևջուր գետի ձախ ափի ավերակներում

Անվանում	Հիշ. ժամանակը	Ստուգաբանություն
Շահումյանովսկ
Աղջաքենդ

Տվյալների ժամանակագրական համադրումը ներկայացնում է հետևյալ պատկերը.

Թվական	Հայ տուն	Հայ արական	Հայ իգական	Հայ ընդամենը	Նշումներ	Աղբյուր
1832		104	81	185		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 93, ց. 1, գ. 50, թ. 382-388: Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 165:
1841	35	90	68	158		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 56, ց. 1, գ. 305, թ. 47: Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 165:
1851	46	191	140	331		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 56, ց. 1, գ. 2596, թ. 92: Տե՛ս նաև Վաւերագրեր հայ եկեղեցու պատմութեան, գիրք Թ, էջ 210: Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 165:
1876				820		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 56, ց. 1, գ. 6775, թ. 115-116: Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 165:
1886	117	502	440	942		Свод статистических данных извлеченных из посемейных списков населения Кавказа. Елисаветопольская губерния, Тифлис, 1888, с. 76-77. Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 165:
1889	105	481	372	853	Ի դեպ, ըստ արխիվային մի վավերագրի (Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 56, ց. 1, գ. 8583, թ. 45-46)՝ գյուղն ուներ 871 (484-ը՝ ար., 387-ը՝ իգ.) բնակիչ:	Բարխուտարեանց Մ., Արցախ, Բագու, 1895, էջ 246: Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 165:
1893	117	457	362	819		Վավերագրեր հայ եկեղեցու պատմության, գիրք ԺԹ, էջ 335: Տե՛ս նաև Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 56, ց. 1, գ. 8889, թ. 192: Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 165:
1901		513	431	944		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 56, ց. 1, գ. 205, թ. 241-242: Տե՛ս նաև Վաւերագրեր հայ եկեղեցու պատմութեան, գիրք Թ, էջ 409: Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 165:
1902	117	530	434	964		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 56, ց. 1, գ. 10044, թ. 118-119: Տե՛ս նաև Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 56, ց. 1, գ. 9907, թ. 1: Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 165:
1905	130	554	463	1017		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 56, ց. 1, գ. 10403, թ. 140-141: Տե՛ս նաև Ա-Դօ, Հայ-թուրքական ընդհարումը Կովկասում (1905-1906 թթ.), Երևան, 1907, էջ 325, սակայն ըստ մատաղատների՝ 270 տուն հայ: Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 165:
1908		600	485	1085	Այլ տվյալի համաձայն (Памятная книга Елисаветпольской губернии на 1910 год, с. 22; Кавказский календарь на 1910 г., с. 173) նույն թվականին գյուղն ուներ 152 տուն՝ 1267 (689-ը՝ ար., 578-ը՝ իգ.) բնակիչ:	Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 56, ց. 1, գ. 10837, թ. 223-224: Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 165:
1909		618	496	1114		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 56, ց. 18, գ. 764, թ. 242-243: Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 165:
1910		631	513	1144		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 56, ց. 1, գ. 11139, թ. 189: Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 165:
1912	153	540	590	1130	Այլ տեղեկագրի (Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 56, ց. 1, գ. 11608, թ. 330) համաձայն՝ նույն թվականին ուներ 1192 (651-ը՝ ար., 541-ը՝ իգ.) բնակիչ:	Памятная книга Елисаветпольской губернии на 1914 год, с. 52. Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 165:
1914				1165		Кавказский календарь на 1915 г., Тифлис, 1914, с. 83. Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 165:
1915		735	631	1366		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 28, ց. 1, գ. 408, թ. 25 շրջ.: Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 165:
1916	200					X, Թղթակցություն, «Համբաւաբեր», 1916, N 49, 4 դեկտեմբերի, էջ 1551: Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 165:
1918	210	842	690	1532		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 150, ց. 1, գ. 59, թ. 4: Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 165:
1925				1350		Խաչատրյան Կ., Սուքիասյան Հ., Բադալյան Գ., Խորհրդային Հայաստանի և ԼՂԻՄ-ի տարածքային կորուստները 1920-1930-ական թվականներին, Երևան, 2015, էջ 139: Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 165:
1928				1790		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 1159, ց. 10, գ. 52, թ. 21 շրջ.: Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 165:
1970	397	1704	1714	3418		Ղահրամանյան Կ., Օջախի գիրք. նշխարներ, հ. Ա, Երևան, 2002, էջ 26: Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 165:
1992				4250		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 1159, ց. 10, գ. 63, թ. 2: Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 165: