ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԲԱՐՁՐԱՎԱՆԴԱԿԻ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐԻ ՈՐՈՆՄԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳ

Գյուրջևան 14 Հուշարձան

Ադրբեջան (ոչ Արցախ) (Երկիր) / Աղսու (Շրջան) / Գյուրջևան (Գյուղ)

Բնակչություն
1988 թ․

Շրջանի հայաբնակ գյուղերից ամենից մարդաշատն էր։ Բռնագաղթվել են 1988 թ.։

Սամվել Կարապետյան, Բուն Աղվանքի հայերեն վիմագրերը, Երևան, 1997, էջ 7:

Զբաղմունք

Բրուտագործությունը այն արհեստներից մեկն էր, որի լավորակ արտադրանքով Գյուրջևանը հայտնի էր ողջ երկրամասում։ Ժամանակակիցը նշել է. «Բրտութեան արուեստն այնքան ծաղկած է, որ կարասներ եւ խեցեղեն անօթներ է մատակարարում ամբողջ Բագուայ նահանգին»:

Բարխուտարեանց Մ., Աղուանից երկիր և դրացիք, Թիֆլիս, 1863, էջ 180-181։

19 դ․

Հետաքրքրական է Քաջբերունու վկայաթյունը. «Մի զբաղմունք եւս ունին Գիւրջեւանցիք, որ խիստ ջոկում է նրանց ՝ ուրիշ հայ գիւղերից։ Այդ կատարելագործուած բրուտագործութիւնն է։ Գիւրջեւանցիք ունեն կաւե ամաններ շինելու համար մինչև 15 փուռ եւ աւելի։ Բոլոր բազմաթիվ հայ գիւղերի այգիների համար միայն նրանք էին պատրաստում գինու միանման կարասներ, որ ծախւում է ամբողջ գաւառում։ Գիւրջեւանի կաւէ ամանները այնքան ամուր են եւ բարակ, որ զանգի պէս ձայն են հանում։ Իրենց կաւը վերցնում են եկեղեցուց քիչ ցած Իշկուն անունով տեղից: Ինչևէ, տապանագրի շնորհիվ նախ իմացվում է Գյուրջևանի հռչակված բրուտագործ վարպետներից մեկի անունը (Աբրահամ), ապա նաև, որ այդ արհեստով գյուղում զբաղվում էին աոնվազն XIX դարի սկզբնեբից։

Սամվել Կարապետյան, Բուն Աղվանքի հայերեն վիմագրերը, Երևան, 1997, էջ 8:

Նկարագրություն

Գյուղի տարածքում հին արձանագրություններ հայտնաբերվել են երկու տեղ. Գյուղամիջի Սբ. Գրիգորիս եկեղեցում և գերեզմանոցում։

Սամվել Կարապետյան, Բուն Աղվանքի հայերեն վիմագրերը, Երևան, 1997, էջ 7:

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը ընդհանուր
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1984 — 1987 թթ․

Բնակչություն.

Թվական	Հայ տուն	Հայ արական	Հայ իգական	Հայ ընդամենը	Նշումներ	Աղբյուր
1861	120					Սամվել Կարապետյան, Բուն Աղվանքի հայերեն վիմագրերը, Երևան, 1997, էջ 7:
1890	242			1225		Սամվել Կարապետյան, Բուն Աղվանքի հայերեն վիմագրերը, Երևան, 1997, էջ 7:
1904	312			1864	Հունվարի 1-ի դրությամբ:	“Кавказский Календарь на 1907 г.”, Тифлис, 1906, отдел 2, с. 163.
1981				726		«Ադրբեջանական Սովետական Հանրագիտարան» (ադրբեջաներեն), Բաքու, 1982, հատոր 6, էջ 127։
1986				546	Հունվարի 1-ի դրությամբ:	Սամվել Կարապետյան, Բուն Աղվանքի հայերեն վիմագրերը, Երևան, 1997, էջ 7: Ըստ գյուղխորհրդի մատյանների։