ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԲԱՐՁՐԱՎԱՆԴԱԿԻ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐԻ ՈՐՈՆՄԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳ

Խորխել Հուշարձան

Վրաստան (Երկիր) / Կախեթ (Մարզ) / Ախմետա (Շրջան) / Խորխել (Գյուղ)

Տեղադրություն

Գտնվում է շրջկենտրոնից 18 կմ հարավ-արևելք: Միավորված է Օժիո գյուղխորհրդի հետ:

Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երեւան, 2004, էջ 19:

Բնակչություն
18 դ․

Ըստ ամենայնի՝ առնվազն ԺԸ դարի վերջերից Խորխելում հայեր են բնակվել: 1802 թ. մի փաստաթղթում նշված է, որ գյուղի բնակիչները վրացիներ և հայեր էին: Ամենայն հավանականությամբ, խորխելաբնակ հայերը եղել են արցախցի գաղթականներ:

“Акты собранные Кавказскою археографическою комиссиею”, т. 1, Тифлис, 1866, с. 471.

Վիճակագրական աղյուսակից երևում է, որ խորխելաբնակ հայերի թիվը մշտապես եղել է 30-50 շունչ:

Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երեւան, 2004, էջ 20:

1914 թ․

1914 թ. գյուղն ուներ 443 բնակիչ, որոնց մի չնչին մասը, հավանաբար, հայեր են եղել (աղյուսակի տվյալներ):

“Кавказский календарь на 1915 г.”, Тифлис, 1914, с. 199.

1818 թ․

Ուշագրավ է 1818 թ. կազմված խորխելաբնակ հայերի հետևյալ անվանացուցակը. «Յովսէփի որդիք՝ Թաթուլ և Գիգօլ, Թաթուլի կինն՝ Աննա և եղբօր՝ Գօգինի այրի կինն՝ Մարգարիտ, որդիք՝ Լուարսաբ և Գիօրգի, դստերք՝ Էլիսաբէդ և Մարթայ: Ջամալի որդի՝ Ղազար, կինն՝ Մայեա, որդիք՝ Գիօրգի և Աւէտիք, դստերք՝ Մարթայ, Մարիամ և Թինաթին: Ասատուրի որդիք՝ Յակոբ և Ռէվազ, մայր՝ Թինաթին, Յակոբի կինն՝ Մագդաղին, որդիք՝ Իսակ և Աստուածատուր և Սև Գլախա: Ջուլհակ Յոհաննէսի այրի կինն՝ Խանփէրվան, որդի՝ Գիօրգի, դուստր՝ Թինաթին: Խօզ Բէրոյի որդիք՝ Բէժան և Դաւիթ, Բէժանի կինն՝ Էլիսաբէդ, որդիք՝ Սօսի և Գլախա և Դաւթի կինն՝ Մայեա»:

Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 2569, թ. 21:

Քահանա
1908 — 1910 թթ․

1908-1910 թթ. Խորխելում քահանայագործում էր Մատանի քահանան՝ Հովսեփ Տերտերյանցը:

Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 35, ց. 1, գ. 559, թ. 21, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3917, թ. 14:

Նկարագրություն

Եկեղեցի երբևէ չեն ունեցել: Քահանաներն էլ գալիս էին այլ վայրերից, գլխավորապես Թելավ քաղաքից:

Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երեւան, 2004, էջ 20:

Խորխելաբնակ հայերի թվաքանակի փոփոխություններին վերաբերող վիճակագրական տվյալների պատկերը հետևյալն է.

Թվական	Հայ տուն	Հայ արական	Հայ իգական	Հայ ընդամենը	Նշումներ	Աղբյուր
1818	5	17	14	31		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 2569, թ. 21: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 20:
1857		23	20	43		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3830, թ. 129-130: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 20:
1858		23	18	41		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3823, թ. 129-130: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 20:
1860		26	19	45		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3833, թ. 5: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 20:
1861		27	17	44		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3839, թ. 5: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 20:
1862		26	16	42		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3836, թ. 6: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 20:
1863		26	17	43		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3843, թ. 45-46: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 20:
1864		25	18	43		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3846, թ. 13: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 20:
1865	4	25	18	43		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3848, թ. 22-23, 54: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 20:
1867		28	16	44		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3851, թ. 3: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 20:
1870		19	17	36		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3857, թթ. 62-63: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 20:
1873		23	21	44		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3862, թ. 51: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 20:
1874		23	20	43		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3864, թ. 35: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 20:
1875		24	20	44		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3866, թ. 7: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 20:
1876		24	23	47		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3868, թ. 6: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 20:
1877		24	22	46		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3869, թ. 3: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 20:
1878		25	22	47		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3870, թ. 57: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 20:
1880		26	23	49		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3872, թ. 2: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 20:
1881		26	26	52		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3873, թ. 2: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 20:
1882		26	27	53		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3874, թ. 2: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 20:
1883		26	29	55		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3875, թ. 22: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 20:
1899		13	13	26		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3903: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 20:
1900		15	14	29		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3905, թ. 8: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 20:
1901		17	15	32		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3906, թ. 2: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 20:
1906		19	23	42		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3915, թ. 6: Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երևան, 2004, էջ 20: