ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԲԱՐՁՐԱՎԱՆԴԱԿԻ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐԻ ՈՐՈՆՄԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳ

Սանադիրո 5 Հուշարձան

Վրաստան (Երկիր) / Կախեթ (Մարզ) / Ախմետա (Շրջան) / Սանադիրո (Գյուղ)

Բնակչություն
1818 թ․

Ուշագրավ է 1818 թ. կազմված բնակիչների հետևյալ անվանացուցակը. «Տէր Բարսեղ քահանայի կինն՝ Թամար և միւս աշխարհական որդիք՝ Աբրահամ և Յոհաննէս և տիրացու Յակոբի կինն՝ Մայէ, որդի՝ Պետրոս, դստերք՝ Անաստաս և Հեղինէ, Աբրահամի կինն՝ Հեղիսաբէդ, որդի՝ Գալուստ, այլևս Անդրանիկ որդին Իսակ, կինն՝ Աննա. սա բնակեալ է ի Թէլավ: Տէր Գրիգոր քահանայի որդի՝ Մարտիրոս, դստերք՝ Մայի և Կատարինէ և սորա եղբայրք՝ Յովակիմ և Յոհաննէս Մէլիքեանք. Յովակիմայ կինն՝ Անախանում, դստերք՝ Հեղինէ և Եղիսաբէդ, Յոհաննէսի կինն՝ Թամար, որդիք՝ Զազ և Թովմաս: Մէճուլճլէ Սարգսի որդի՝ Գլախա, մայր՝ Անախանում և հօրեղբօր՝ Յովսէփի որդի՝ Գիօրգի, մայր՝ Մայեա, քույր Աննա և Սարգսի մայր՝ Նաթալ: Այվազի որդիք՝ Յարութիւն, Գիգօլ և Պէտրէ, մայր՝ Անախանում, Յարութիւնի կինն՝ Աննա, որդիք՝ Թօմայ, Նօնիա, Նիկողոս և Պավլէ, Գիգօլի կինն՝ Մայեա, որդի՝ Գէվօ, դուստր՝ Սաբէդ, Պէտրի կինն՝ Մարթայ, որդիք՝ Աբուջ և Իւանէ, դստերք՝ Թինան և Մարիամ. այլևս որդւոյ՝ Դաւութի այրի կինն՝ Դարէջան, որդիք՝ Ստեփան և Վարդան, դստերք՝ Լալի և Մարիամ: Սարգսի որդիք՝ Յակոբ և Յարութիւն, Յակոբի կինն՝ Մարթայ, որդիք՝ Գլախա և Գիօրգի, դուստր՝ Սաբէդ, Յարութիւնի կինն՝ Մարիամ: Մէլիքի որդիք՝ Վարդան և Մարգար, Վարդանի կինն՝ Խօրիշահ, որդիք՝ Գալուստ, Մէլքո, Աբրամ և Գասպար, դուստր՝ Սուսի, Մարգարի կինն՝ Թինաթին, որդի՝ Կօնի, դստերք՝ Մարիամ, Բարբարէ, Նինօ և սոցա եղբօր՝ Յարութիւնի որդիք՝ Յակոբ և Բաղդասար, Յակոբի կինն՝ Աննա: Ռամազի այրի կինն՝ Մարգարիտ, որդիք՝ Յակոբ, Մովսէս և Գիօրգի և հօրամայր՝ Շամի: Յարութի որդի՝ Գիգօ, կինն՝ Անանէ, որդիք՝ Թաթուլ և Պէտրէ: Յարութի որդի՝ Դահիո, կինն՝ Խօրիշահ, որդիք՝ Խօսրով, Գիգօ և Յովսէփ: Առաքելի որդիք՝ Ղազար և Գօգի, Ղազարի կինն՝ Մարմար, որդիք՝ Պէտրէ և Յարութիւնի դստերք՝ Մայէ, Թինա, Էլէնէ և Աննա, Գօգինի կինն՝ Բարբարէ, որդիք՝ Անդրեաս և Գիօրգիի դստերք՝ Մարթայ և Սալօմէ: Առաքելի որդի՝ Սաքօ, կինն՝ Նաթէլ, որդիք՝ Ստեփան, Գիգօլ և Զաքարիա, ևս Գէվօ, դստերք՝ Մարիամ և Սաբէդ, Պէպանի կինն՝ Թամար, որդի՝ Եօւանէ, Գիգօլի կինն՝ Մարթայ: Մարտիրոսի որդի՝ Զուրաբ, կինն՝ Խորիշահ: Գիօյի որդի՝ Սարգիս, կինն՝ Էլիսաբէդ, որդիք՝ Գլախա, Թէոդորէ, Իսակ և Յարութիւն, Գլախայի կինն՝ Թինա, որդի՝ Գիօրգի, դուստր՝ Սօփիօ: Յարութի որդի՝ Նօնի, կինն՝ Մարթայ, որդիք՝ Գիօրգի, Լէօ, Սօսի, դուստր՝ Սաբէդ: Պապայի որդիք՝ Յարութիւն, Մօսի և Զաքարիա, Յարութիւնի կինն՝ Մանիժաւ, որդիք՝ Գլախա Գիօրգի և Յակոբ, դուստր՝ Լալիա, Մօսինի կինն՝ Մայեա, Զաքարի կինն՝ Մաթյա: Յարութիւնի որդիք՝ Պէպան և Գլախա, Պէպանի կինն՝ Թինաթին, որդիք՝ Դաւիթ և Յարութիւն, դստերք՝ Սօփիօ և Մարթայ, Գլախայի կինն՝ Մայեա: Գաբրիէլի այրի կինն՝ Մարթայ, որդիք՝ Լազարէ, Գիօրգի և Գլախա, դուստր՝ Սաբէդ: Շալվարի որդի՝ Աւէտիք, կինն՝ Նաթէլ, որդիք՝ Պէտրէ, Գիօրգի, Գիգօլի, Յարութիւն, Մատի, դուստր՝ Մարթայ, Պէտրի, կինն՝ Խանփէրի, դուստր՝ Էլէնէ, Գիօրգայ կինն՝ Թամար, դուստր՝ Հօռօմսիմ: Աթօյի որդիք՝ Կեկօ և Դաւիթ, Կեկօյի կինն՝ Խանփէրվան, որդի՝ Ղազար, դուստր՝ Մայեա, Դաւթի կինն՝ Բարբարէ, որդի՝ Իւանէ և Մկրտիչ, դուստր՝ Սաբէդ: Մարտիրոսի որդի՝ Դաւիթ, կինն՝ Աննա, որդիք՝ Աւետիք, Թաթօ, Աղայ և Մատի, Աւէտիքի կինն՝ Քէթէվան, որդի՝ Դաւիթ, դուստր՝ Բարբարէ, Թաթօյի կինն՝ Ռուսուդան, Աղայի կինն՝ Սաբէդ, դուստր՝ Մարիամ: Գանջէլ Յակոբ, կինն՝ Մարիամ, որդիք՝ Յոհաննէս և Սօսի, դուստր՝ Սաբէդ»:

Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 2569, թ. 22-23:

Նկարագրություն
1818 թ․

Գտնվելու վայրը կամ այժմ ինչ անվամբ կոչվելը (եթե, իհարկե, գոյություն ունի) պարզել չի հաջողվել: Չաբինաուրի նման այս գյուղը ևս հիշատակվում է միայն 1818 թ. կազմված փաստաթղթում: Ի տարբերություն Չաբինաուրի՝ այստեղ համեմատաբար մեծ թվով հայեր էին բնակվում՝ 21 ծուխ, 191 շունչ (104 ար. և 87 իգ.), և այդ թվին արդեն ունեին եկեղեցի ու երկու քահանա:

Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 2569, թ. 22:

1840 թ․

1840-ական թվականներից առկա վավերագրերում Սանադիրո անվամբ գյուղ գավառում այլևս չի հիշվում: Մոտ 200 շունչ հայ բնակիչ ունեցող համայնքն այդքան արագ դժվար թե ցրված ու այլ վայրեր գաղթած լիներ: Ավելի հավանական է, որ Սանադիրոն այլ անվամբ է կոչվել: Բայց թե ինչպես՝ մեզ չի հաջողվել պարզել: