Արքունի (պետական, ռուսական, կառավարչական) Դպրոց :: ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Արքունի (պետական, ռուսական, կառավարչական) Դպրոց

ԼՂՀ / Շահումյան / Ղարաչինար

Պատմություն

Հիմնվել է 1885 թ. և գործել նախ Ղզարանց, ապա Մրյանանց տանը: Նույն թվականին դպրոցի տեսուչ է հիշվում Ղազար Ղազարյանը:

Кавказский календарь на 1895 г., Tифлис, 1894, с. 266.
Տե՛ս նաև Ղահրամանյան Կ., Օջախի գիրք, հ. Բ, էջ 349:
«Արձագանք», 1886, N 42, 16 նոյեմբերի, էջ 550:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 147:

Առաջին ուսուցիչն էր հայազգի Լեոնիդ Կովալյովը (Լևոն Ղավալյան` Չիբո մականվամբ), որը դասավանդել է «...մոտ 17 տարի, 1885 թվից մինչև 1902-1903 թթ.` թողնելով բարի համբավ ժողովրդի հիշողության մեջ»:

Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 1159, ց. 10, գ. 60, թ. 9-10:
Տե՛ս նաև Ղահրամանյան Կ., Օջախի գիրք, հ. Բ, էջ 349:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 147:

1888 թ. տեսուչն էր Լեոնիդ Կովալյովը, կրոնուսույցները՝ Հակոբ քահանա Տեր-Խաչատուրյանը և մոլլա Ախունդ Ջաբբար Հասան-օղլին, ուսուցիչը՝ Աղաբաբ Աղաբաբյանը:

Кавказский календарь на 1889 г., Tифлис, 1888, отд. II, с. 79.
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 147:

1889 թ. Ն. Շավրովի ղեկավարությամբ դպրոցում մետաքսագործություն էր ուսանում 15 աշակերտ, իսկ շերամապահատունը զետեղված էր վարձակալված տներից մեկում:

Занятие шелководствомъ при народныхъ училищахъ Елисаветпольской губернии въ 1889 году, Сборник материалов для описания местностей и племен Кавказа, вып. 11, отд. II, Тифлис, 1891, с. 229.
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 147:

1889 թ. տեսուչը և կրոնուսույցները շարունակում էին պաշտոնավարել, իսկ ուսուցիչն էր Ահմեդ աղա Մուստաֆաևը:

Кавказский календарь на 1890 г., Tифлис, 1889, отд. II, с. 79.
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 147:

1890 թ. դրությամբ կրթօջախը գործում էր:

Բարխուտարեանց Մ., Արցախ, Բագու, 1895, էջ 245:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 147:

1891 թ. պատվավոր խնամակալն էր Սարգիս Ավագյան Մելիք-Ստեփանյանցը, իսկ տեսչական ու ուսուցչական անձնակազմը նույնն էր:

Кавказский календарь на 1892 г., Tифлис, 1891, отд. II, с. 235-236.
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 147:

1892-1894 թթ. հիշվում են վերոնշյալ պատվավոր խնամակալը, տեսուչն ու կրոնուսույցները, իսկ ուսուցիչն էր Մահմեդ բեկ Թայիրովը: Ի դեպ, 1893 թ. ուներ 65 աշակերտ:

Кавказский календарь на 1893 г., Tифлис, 1892, отд. II, с. 241-242.
Кавказский календарь на 1894 г., Tифлис, 1893, отд. II, с. 264-265.
Кавказский календарь на 1895 г., Tифлис, 1894, отд. II, с. 266.
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 147:

1894 թ. Ժողովրդական լուսավորության գյուղական երկդասյա դպրոցն ուներ 64 աշակերտ: Դպրոցի պատվավոր խնամակալն էր Սարգիս Ավագյան Մելիք-Ստեփանյանցը, տեսուչը՝ Լեոնիդ Կովալյովը, կրոնուսույցները՝ Հակոբ քահանա Տեր-Խաչատուրյանը և մոլլա Ախունդ Ջաբբար Հասան-օղլին, ուսուցիչը՝ Մանուկ Հովհաննիսյանը:

Кавказский календарь на 1896 г., Tифлис, 1895, с. 284.
Այլ տեղեկության համաձայն (Кавказский календарь на 1895 г., с. 266)՝ 63 սան:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 147:

1895 թ. դպրոցն ուներ 60 աշակերտ: Խնամակալական և ուսուցչական անձնակազմը նույնն էր: Երկու տարի անց՝ 1897 թ., աշակերտության թիվը դարձյալ 60 էր:

Кавказский календарь на 1897 г., Tифлис, 1896, с. 296-297.
Кавказский календарь на 1898 г., Tифлис, 1897, с. 312.
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 147:

1898 թ. գործում էր 70 աշակերտով. պատվավոր խնամակալը, տեսուչն ու կրոնուսույցները շարունակում էին պաշտոնավարել, իսկ ուսուցիչներն էին Գեղամ Ադամյանը և Խաչատրյանը:

Кавказский календарь на 1899 г., Tифлис, 1898, отд. II, с. 326.
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 147:

1899-1900 ուստարում ուներ 75 աշակերտ և վերոնշյալ նույն խնամակալական և ուսուցչական անձնակազմը: Հիշվում է նաև ուսուցիչ Սահակ Տեր-Հարությունյանը:

Кавказский календарь на 1900 г., Tифлис, 1899, адрес-календарь, с. 347.
Кавказский календарь на 1901 г., Tифлис, 1900, адрес-календарь, с. 354.
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 147:

1901-1902 ուստարում սովորում էր 71 աշակերտ, պատվավոր խնամակալն ու տեսուչը շարունակում էին պաշտոնավարել:

Кавказский календарь на 1902 г., Tифлис, 1901, адрес-календарь, с. 404.
Кавказский календарь на 1903 г., Tифлис, 1902, адрес-календарь, с. 415.
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 148:

1904 թ. Առստամ բեկից գնած հողի վրա հասարակության հավաքած 500 ռուբլով 1905 թ. սկսվում է դպրոցական շենքի կառուցումը, որն ամբողջանում է 1912 թ. և նպատակին ծառայում մինչև 1979 թ. (բաղկացած էր 10 սենյակից):

Ղահրամանյան Կ., Օջախի գիրք. հողը կանչում է, հ. Բ, Երևան, 2005, էջ 349:
Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 1159, ց. 10, գ. 60, թ. 10:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 148:

1908 թ. դպրոցի տեսուչն էր Հմայակ Սահակյան Կախանյանը, կրոնուսույցը՝ Սահակ Հայրապետյան Տեր-Հարությունյանցը, ուսուցիչը՝ Արշակ Հարությունյան Ղուլյանցը:

Кавказский календарь на 1910 г., часть II, с. 401.
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 148:

1912 թ. օգոստոսի դրությամբ Ղարաչինար, Վերին և Ներքին Շեն գյուղերում գործում էին պետական ժողովրդական դպրոցներ:

Միևնույն տարիներին գյուղի դպրոցում դասավանդում էին տեղացիներ Արշակ Հարությունյան (մինչև 1921 թ. տնօրենն էր) և Պավլի Ղուլյանցները:

Պետ, Ղարաբաղի դպրոցների շուրջը, «Մշակ», 1912, N 187, 25 օգոստոսի, էջ 3:
Ղահրամանյան Կ., Օջախի գիրք. հողը կանչում է, հ. Բ, Երևան, 2005, էջ 349:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 148: