Բերդ :: ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Բերդ 1712 — 1724 թթ․

Ադրբեջան / Հյուսիսային Արցախ / Գանձակ / Գանձակ / Բաղմանլար

Տեղադրություն
1712 — 1724 թթ․

Գտնվում էր Գանձակ գետի ձախակողմում՝ թուրքական և Նորաշեն թաղամասերի միջև. «...շինուած է 1712-1724 թուերի մէջ և գտանվում է վաճառանոցիցը մօտիկ արևմտեան կողմումը. սրա հիմնարկութիւնը ընծայում են Տաճիկների երեսնամեայ տիրապետութեանը...»:

«Կռունկ Հայոց աշխարհին», 1861, էջ 360:
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 61:

Նկարագրություն

Ավելի հանգամանալից է հետևյալ նկարագրությունը. «...գտանվում է Թուրքաց և Նորաշէնցոց թաղերի միջնավայրումը և ունի անուղիղ քառանկիւնի ձև. շինուած է աղիւսից, կրից և գաջից, շրջապատն է 700 սաժէն. անկիւններումը շինուած կան մարտկոցներ հանդերձ պատուհաններով հրազենների համար: Մէկ ժամանակ հիւսիսային և հարաւային կողմերումը կանգնած են էլել մէկ մէկ բուրգեր: Ուղիղ դասաւորութիւնը, հմուտ բանուածքը և նիւթերի ամրութիւնը ցոյց են տալիս, որ բերդի շինութեան մէջ մասնակից են էլել եւրոպացի ճարտարագործներ: Բերդի չորս կողմը փորուած է հինգ սաժէն խորութիւնով և հինգ սաժէն լայնութիւնով. այս փոսը լցնվելիս է էլել կռիւների ժամանակը ջրով և ունեցել է վեր առնովի կամուրջ»: Ընդգրկել է 1 քառ. վերստ տարածք: Ունեցել է 6 աշտարակ:

Ջալալեանց Ս., Ճանապարհորդութիւն ի Մեծն Հայաստան, մասն Ա, Տփղիս, 1842, էջ 172:
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 61:

1869 թ․

1869 թ. ապրիլին «Կովկասի» թղթակիցը, շրջագայելով Գանձակով, ամրոցը տեսել է արդեն ավերակ վիճակում. «Այս ամրոցը ինչպես արտաքուստ, այնպես էլ ներքուստ ներկայացնում է ավերակ պատկեր: Այստեղի բոլոր շինությունները կարծես անդրջրհեղեղյան են, խարխուլ»:

Семеновъ И., Елисаветполъ, “Кавказ”, 1869, 7 (19) ноября, N 131, с. 2 (բնագրում՝ “Крепость эта как снаружи, так и внутри представляет картину разрушения. Постройки тут все какия-то допотопныя, ветхия”).
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 61:

1903 թ․

1903 թ. դրությամբ արդեն «Գանջայի ինչ-որ ժամանակ ահարկու ամրոցի տեղում մնացել է միայն ոչ մեծ հողաթմբի կտոր, իսկ մնացած ողջ հրապարակը զբաղեցված է մասամբ քաղաքային շինություններով, մասամբ էլ այստեղ բնակվող ասլանդուզյան պահեստային գումարտակի զորանոցներով»:

А. П., День въ Елисаветполе, “Кавказ”, 1903, N 121, էջ 2 (բնագրում՝ “На месте же когда-то грозной крeпости Ганжинской остался лишь небольшой обрывокъ землянаго вала, а вся остальная площадь занята частью городскими постройками, а частью казармами квартирующаго здъсь асландузскаго резервнаго батальона”):
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 61:

Տեսակը Չափագրություն
Տեսքը արտաքին
Հեղինակը Արխիվային
Աղբյուրը Գծագիր
Տարեթիվ 1804 թ․

Բերդի հատակագիծը (1804 թ.)