Սբ. Աստվածածին Եկեղեցի :: ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Սբ. Աստվածածին Եկեղեցի

Վրաստան / Կախեթ / Ախմետա / Քիսթաուր

Պատմություն
1818 թ․

Լինելով հայաշատ բնակավայր, Քիսթաուրն ուներ իր եկեղեցին, որի կառուցման ստույգ ժամանակը հայտնի չէ: Եկեղեցու մասին առաջին հիշատակություններից մեկը 1818 թվականից է: Այդ վավերագրում նշված է, որ շենքը փայտաշեն էր՝ կառուցված հասարակության միջոցներով:

Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 2569, թ. 20:

1836 թ․

1836 թ. եկեղեցին հիշված է Սբ. Աստվածածին անվամբ, դարձյալ՝ փայտաշեն: Հետագա բոլոր վավերագրերում բազմիցս հիշվում է միևնույն անվամբ:

Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 457, թ. 64:

1905 թ․

1905 թ. մայիսի 2-ին ավազակները եկեղեցու բոլոր իրերը կողոպտում են: Դրա հետևանքով ծագում են անցանկալի բարդություններ, մասնավորապես՝ «Յուսահատված տիրող անելանելի դրութիւնից ժողովուրդը, որ շատ ցաւալի է՝ ննջեցեալներին տանում է վրաց եկեղեցի, որովհետև միջոց չունի նորերը ձեռք բերել՝ պատարագ մատուցանելու»:

Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 1260, թ. 18:

1912 թ․

1912 թ. Թելավի հայոց Սբ. Գևորգ եկեղեցու երեցփոխին և միաբանությանը կարգադրվում է Քիսթաուրի հայոց եկեղեցուն տրամադրել մեկ սկիհ և այլ իրեր, որոնք նախատեսված էին եկեղեցական արարողությունների համար:

Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 1260, թ. 18:

1923 թ․

Եկեղեցին գործել է մինչև 1923 թ., ապա փակվել: Սբ. Աստվածածին եկեղեցին ցայսօր կանգուն է:

Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 57, ց. 3, գ. 525, թ. 120-121: Եկեղեցու մոտ է գտնվում Արությունով (Հարությունյան) Ալեքսիի տունը: Շնորհակալություն ենք հայտնում տան- տիրոջը՝ մեզ ցույց տված աջակցության համար:

Ճարտարապետություն

Եկեղեցին միանավ թաղածածկ հորինվածքով, արևելյան կողմում կիսաշրջանաձև եզրագծով բարձր բեմ-խորանով ու կից երկու ավանդատներով, երկու մուտքով (հարավից ու արևմուտքից), ինը լուսամուտներով (3-ական՝ արևելյան ու հյուսիսային, 2-ը՝ հարավային, մեկը՝ արևմտյան ճակատներում), գլխավորապես աղյուսից ու գետաքարից, կրաշաղախով կառուցված շենք է: Երկթեք ծածկի տակ առնված կղմինդրապատ տանիքը ներքուստ պահում են երկու զույգ որմնասյուների վրա հենված թաղակիր կամարները: Հյուսիսային պատի մեջ իր ավանդական տեղում պահպանվել է մկրտարանի ավազանը: Եկեղեցու արտաքին չափերն են՝ 12,85 x 7,51 մ:

Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երեւան, 2004, էջ 28-29:

Նորոգություն
1852 թ․

1852-53 թթ. եկեղեցին վերանորոգման կարիք ուներ: Այդ աշխատանքները նախատեսել էին իրականացնել թեմական գործակալի և տեղական իշխանների ուժերով:

Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 56, ց. 1, գ. 2207, թ. 6: Տե՛ս նաև՝ գ. 3166, թ. 4:

Քահանա
1789 — 1818 թթ․

Տեր Խաչատուր Մելիքսեթյան (1789-1818 թթ.). ծնվել է 1762 թ., քահանա ձեռնադրվել 1789-ին՝ Ղոշավանքի Հովհաննես արքեպիսկոպոսի կողմից: Տեր Խաչատուրի որդին էր Առաքելը:

Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 2569, թ. 20:

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը հատված
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1988 — 1992 թթ․

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը ներքին
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1988 — 1992 թթ․