Սբ. Աստվածածին Եկեղեցի :: ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Սբ. Աստվածածին Եկեղեցի 18 դ․

Վրաստան / Կախեթ / Ղվարել / Խաչմիան

Պատմություն
1818 թ․

Առաջին հիշատակություններից մեկը վերաբերում է 1818 թ. (փայտաշեն՝ կառուցված հասարակության ծախսով):

Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 2569, թ. 29:

Կարծում ենք, որ եկեղեցին կառուցվել է ոչ ուշ, քան ԺԸ դարի կեսերին, քանի որ 1836 թ. գյուղի տարեցները դրա ժամանակի մասին ոչինչ չէին հիշում. «...ասացին հայ բնակիչք գեղջն այն, թէ ի հնոց նախնեաց անդ լեալ է եկեղեցին այն, չկայ ոք այժմ, որ զերբ շինել նոյն եկեղեցւոյն պատմեսցէ ի մէջ մեզ, որոյ հնութեան վկայօղք գոն և ծեր քահանայք բաց յօկանէ այժմ կենդանիք...»: Նույն թվականին թարմացրել-տաշել էին հին, սևացած տախտակները, նորոգել էին տանիքը:

Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3315, թ. 3:

Ի դեպ, հայոց եկեղեցին, որ բազմաթիվ վավերագրերում հիշվում է Սբ. Աստվածածին անվամբ, խիստ մոտ էր գտնվում վրաց եկեղեցուն. այս հանգամանքը հարուցել էր վրացիների դժգոհությունը:

Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երեւան, 2004, էջ 129:

1864 թ․

1864 թ. եկեղեցին հիշվում է անհայտ ավազակների կողմից կողոպտվելու կապակցությամբ:

Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 56, ց. 1, գ. 4610, թ. 3:

1885 թ․

Սբ. Աստվածածին եկեղեցին վավերագրերում վերջին անգամ հիշվում է 1885 թ.:

Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3877, թ. 33:

Հայտնի է, որ Սբ. Աստվածածինը անվանափոխվել է՝ օծվելով Սբ. Պողոս-Պետրոս անվամբ և գործել որպես հայ կաթոլիկ եկեղեցի:

Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 316, ց. 1, գ. 26, թ. 10:

Նկարագրություն
1818 թ․

1818 թ. եկեղեցուն պատկանող շուրջ 38 անուն իրերի մի մասը կրում էր հակիրճ արձանագրություններ:

Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 2569, թ. 29:

Անվանում	Հիշ. ժամանակը	Ստուգաբանություն
Սբ. Պողոս-Պետրոս