Սբ. Գևորգ Եկեղեցի :: ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Սբ. Գևորգ Եկեղեցի

Վրաստան / Կախեթ / Սղնախ / Անագա

Պատմություն
1839 թ․

1839 թ. մի վավերագրում հիշվում է Սբ. Գևորգ փայտաշեն եկեղեցին:

Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 457, թ. 26-27:

1840 թ․

1840 թ. մի փաստաթղթից տեղեկանում ենք, որ Անագա և Վաքիր գյուղերի միջև ընկած ազատ հողակտորը, որը պատկանում էր վրաց քահանա Ստեփան Բալինովին, անագացիներն իրենց եկեղեցու գումարներով (500 ռ.) գնել էին, որպեսզի տեղում ավելի ընդարձակ նոր եկեղեցի կառուցեին: Հայտնի է, որ «ըստ ժամանակին բերման չկարելով շինել վասն իւրեանց զքարեայ և զընդարձակ եկեղեցի, ունին շինեալ ի վաղուց հետէ զտախտակապատ եկեղեցի, որ որպէս գիտեն անվայելուչ է բնակութեան տեառն, այժմ պատուելի երեցփոխ եկեղեցւոյ նոցա գնել զշրջակայ վայրս նոյն եկեղեցւոյ շնորհեաց նովին գնով եկեղեցւոյն յընդարձակութիւն նորա»:

Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 56, ց. 1, գ. 810, թ. 1:

1841 թ․

Կառուցվելիք եկեղեցու ճակատների և հատակագծի գծագրերը պատրաստ են եղել 1841 թ. մայիսին: 1842 թ. օգոստոսին եկեղեցին կառուցման ընթացքում էր և հասել էր մինչև «ցվերջին կարնիզ կամարակապ տեղին...»: Աշխատանքները գլխավորել էին անագացիներ Զաքարիա Խաչատրյանը և Մովսես Դավթյանը: Շինարարությունն ընթացել է ընդհատումներով:

Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 56, ց. 1, գ. 810, թ. 8, 15, 46:

1845 թ․

1845 թ. Զ. Խաչատրյանը և Մ. Դավթյանը հայտնել էին, որ «սույն եկեղեցի ունի պարտս 706 րուբլի ի վերա շինութեան եկեղեցւոյն»:

Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3825, թ. 60-61:

1849 թ․

1849 թ. մոտակա Վաքիր գյուղի հայերի մասնակցությամբ արդեն կառուցված էր նոր եկեղեցին. «Երկոքին այս գիւղքն ի նորումս շինեցին զմի հոյակապ և երևելի եկեղեցի»: Այն կրում էր նախորդ եկեղեցու՝ Սբ. Գևորգ անունը: Այդ անվամբ եկեղեցի է հիշվում նաև Ի դարի սկզբներին:

«Բազմավէպ», 1851, № 20, էջ 317:

1923 թ․

Հայտնի է, որ 1923 թ., խորհրդային իշխանությունների ներկայացուցիչները նախատեսել էին եկեղեցին վերածել թատրոնի շենքի: Այդ մասին տեղեկանում ենք Սղնախի գործակալ Հարություն քահանա Տեր-Նիկողոսյանի՝ Սղնախի հոգևոր իշխանություններին հղած գրությունից. «...ջրօրհնեաց օրը Անագա գիւղի հասարակութիւնը հաւաքուելով նոյն գիւղի հայոց Սուրբ Գէորգ եկեղեցւոյ գաւիթը, վայր են ձգել զանգակատան խաչն ու զանգերը և եկեղեցին փեչատել, յայտնելով թէ ուզում են այդ եկեղեցին դարձնել գիւղի թատրօն»: Նույնն է վկայել նաև Սղնախի Սբ. Գևորգ եկեղեցու միաբան Հովսեփ քահանան. «...եկեղեցին գրաւում են իրենք որպես թատրոնական շէնք»: 1924 թ. հունվարի 11-ին եկեղեցին արդեն ամբողջովին վերանորոգված էր և հարմարեցված թատերական ներկայացումներին:

Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 57, ց. 3, գ. 463, թ. 5, 9, գ. 525, թ. 105:

Սբ. Գևորգ եկեղեցին ցայսօր գոյություն ունի: Անագա գյուղի հետ միավորված են եղել մոտակա Կարդանախ, Բակուրցիխե (հյուսիս-արևմուտքում) և Վաքիր (հարավ-արևելքում) գյուղերի սակավաթիվ հայերը: Թվարկված գյուղերում երբևէ հայոց եկեղեցի չի եղել, և դրանց հայ բնակիչները օգտվել են եկեղեցուց:

Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երեւան, 2004, էջ 160:

Ճարտարապետություն

Այն կառուցված է սրբատաշ քարով, աղյուսով, կղմինդրածածկ է: Արտաքին չափերն են՝ 26 x 11,95 մ: 1989 թ. օգտագործվում էր որպես կինոթատրոնի շենք:

Սամվել Կարապետյան, Հայերը Կախեթում, Երեւան, 2004, էջ 160:

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Ուղղությունը ⇙ Հարավ-արևմուտքից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 1988 — 1992 թթ․

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Ուղղությունը ⇘ Հարավ-արևելքից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 1988 — 1992 թթ․

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Ուղղությունը ⇘ Հարավ-արևելքից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1988 — 1992 թթ․