Դպրոց :: ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Դպրոց

Վրաստան / Կախեթ / Սղնախ / Ներքին Մաճխան

Պատմություն
1909 թ․

1909 թ. տեղում հայոց դպրոց բացելու միտք էր հղացել. նախատեսվում էր հաջորդ ուստարվանից բաքվաբնակ սղնախցի ինժեներ-տեխնիկ Լ. Ե. Մելիք-Նուբարյանցի տրամադրելիք տարեկան 250 ռ. օժանդակությամբ հիմք դնել երկսեռ սկզբնական ծխական դպրոցի:

“Тифлисский листок”, 1909, № 129.

1912 թ․

1912 թ. լրատվական մի աղբյուրից տեղեկանում ենք, որ դպրոցը դեռևս չէր բացվել, իսկ աշխատանքները շարունակվում էին: Մասնավորապես. «...Յակոբ քահանայ Գրիգորեանը Ջրօրհնէքին օրհնելով Մաչխաանի շրջանի տները, յորդորեց գիւղացիներին օգտվել Մելիք-Նուբարեանի բարերարութիւնից և դպրոց բաց անել Մաչխանում, որի համար առաջարկեց թոշակ տարեկան 3 ր.: Գիւղացիները պատասխանեցին, որ կարող են տալ նոյն իսկ 6 ր....»: Թե որքան էական էր Մաճխանի նման վայրում հայոց դպրոցի բացումը, երևում է հետևյալ հաղորդումից. «Մաչխաանի և հարևան գիւղերում ցիր ու ցան բնակվում են մօտ 60 տուն վրացախօս հայեր: Սրանք մի բառ չեն իմանում հայերէն, չունեն ոչ սեփական քահանայ և ոչ եկեղեցի, իսկ վերջերս սկսել են ամուսնանալ այլազգիների հետ»: Ի դեպ, Լ. Ե. Մելիք-Նուբարյանցն էլ, ըստ երևույթին, դժգոհ դպրոցի բացման ձգձգումից, հայտարարել էր, որ եթե մինչև 1913 թ. ուստարին հաստատությունը չբացվի, ինքը կհրաժարվի խոստացած նպաստը տրամադրելուց: Մի հաղորդումից էլ պարզվում է, որ դպրոցի չբացվելու պատճառը թեմի գործակալ Եղիշե քահանա Տեր-Աստվածատրյանն էր՝ իր անտարբեր վարքագծով:

«Մշակ», 1912, № 27, էջ 3, 1912, № 164, 1913, № 184, էջ 3:

1914 թ․

Ինչևէ, Մաճխանում հայոց դպրոց ունենալու գաղափարն այդպես էլ կյանքի չի կոչվել. 1914 թ. էլ դեռևս շոշափվում էին նյութական միջոցների սղության հարցերը: