Քարհանի (Քարխանի) Վանք :: ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Քարհանի (Քարխանի) Վանք 16 — 17 դդ․

Ադրբեջան / Հյուսիսային Արցախ / Խանլար / Միրզիկ

Տեղադրություն

«Ընապատ» գյուղատեղիում է գտնվում Քարհանի կամ Աստվածամոր վանքը. «Այս եկեղեցին կոչւում է Միրզիկի անապատ, գիւղին մօտ լինելու պատճառով, և Քեարխանի վանք` իւր մօտակայ պղնձահանքի անունով...»:

«Արձագանք», 1886, N 20, էջ 295:
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երեւան, 2004, էջ 398:

Հիմնադրում
16 — 17 դդ․

Վանքի հիմնադրումը տեղի է ունեցել ԺԶ-ԺԷ դարերում:

Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երեւան, 2004, էջ 398:

Պատմություն
19 դ․

Ունեցել է բազմանդամ միաբանություն: Գործել է մինչև 1870-ական թվականները: Ունեցել է կալվածքներ, որոնցից հիմնականում զրկվել է ԺԹ դարի կեսերից հետո:

Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երեւան, 2004, էջ 398:

1853 թ․

Վանքի պատմության ուսումնասիրության առումով բացառիկ հետաքրքրություն է ներկայացնում 1853 թ. կազմված սույն տեղեկագիրը. «Անապատս այս յառաջին ժամանակս լեալ է շքեղաշուք և նշանաւոր վանք ունելով բաւականաթիւ միաբանս և վանահայրս, որպիսիք են՝ Եղեազար եպիսկոպոս, Յովսէփ վարդապետ, ապա՝ Սարգիս եպիսկոպոս, յետ նորա Մկրտիչ ևս Պօղոս վարդապետ, որոց և գերեզմանք ոմանց ընդ այլոցն գտանին այժմիկ ի գաւթի եկեղեցւոյն շինուածքդ նոցա և կացարանաց անապատականացն և շրջապատ պարիսպք ի ներկայումս կան ի քայքայեալ դրութեան, միայն եկեղեցին գտանի ամբողջ քարաշէն գոյ և առանձին մատուռ մի խորանաձև ուխտատեղի, ուր երբեմն գնան ուխտաւորք: Անապատս այս կայացեալ կայ խստորեն բարձր և երկայնանիստ լերինն նովան կոչեցեալ յարևմտից կողմն հանդէպ քարաժայրին, որ անուանի «Ծիլ քերծ» կամ «Ճգնաւորի քերծ» է ընդ մէջ երկուց ծորակաց, որք սկսանին ի նոյն լեռն է հանդերձ առուիւք ջուրց յաջմէ և յահեկէ Անապատին, լայնութեամբ հեռի միմեանց իբրև երկու վերսիւ, և ի վայր իջեալ այս ծորակք և ձգեալ դէպ յարևելս մինչ իբրև ցերեք վերս երկայնութեամբ, ապա խառնին և միանան...»:

Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 2742, թ. 16:
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 398:

Կալվածքներ

Հիշյալ երկու վտակների միջև ընկած ողջ տարածքը՝ «մի քանի օրավար պատուական հողեր», պատկանելիս է եղել վանքին:

Բարխուտարեանց Մ, Արցախ, Բագու, 1895, էջ 277:
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 398:

1886 թ․

1886 թ. վանքի կալվածքը բաղկացած էր վարելահողից և անտառից:

Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. Պ56, ց. 18, գ. 138, թ. 100-101:
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 398:

Ճարտարապետություն

Վանական համալիրի մեջ մտել է եկեղեցին՝ արևմուտքից կից փոքր գավթով, և միաբանության սենյակները: Վանքն ունեցել է շրջապապարիսպ, որոնք դեռևս անցյալ դարավերջին կիսավեր էին: Բոլոր շինությունները կառուցված են անմշակ քարով, կրաշաղախով:

Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երեւան, 2004, էջ 398:

Վանահայր

Առկա տվյալների համադրմամբ մասամբ հնարավոր է ներկայացնել Քարհանի վանքի վանահայրերի ժամանակագրական հետևյալ ցանկը.
Եղիազար եպիսկոպոս. վախճ. 1713 թ.:
Հովսեփ վարդապետ:
Սարգիս եպիսկոպոս. հիշ. 1770-1773 թթ.:
Մկրտիչ վարդապետ:
Պողոս վարդապետ
Աբեղա (անունն անհայտ է). հիշ. 1857 թ.:
Վարդապետ (անունն անհայտ է). հիշ. 1862 թ.:

Թօփճեան Յ. Յակոբ, Ցուցակ ժողովածուաց Դադեան Խաչիկ վարդապետի, մասն Բ, Վաղարշապատ, 1900, էջ 21:
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երեւան, 2004, էջ 401:
Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3830, թ. 78; գ. 3836, թ. 56:
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 401:

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը հատված
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1984 — 1985 թթ․

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը հատված
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 1984 — 1985 թթ․

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը մանրամաս
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 1984 — 1985 թթ․

Տեսակը Չափագրություն
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գծագիր

Հատակագիծ

Անվանում	Հիշ. ժամանակը	Ստուգաբանություն
Աստվածամոր
Միրզիկի անապատ		«Այս եկեղեցին կոչւում է Միրզիկի անապատ, գիւղին մօտ լինելու պատճառով»: