Ուղղանկյունաձեւ տապանաքար :: ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Հայկական բարձրավանդակ՝ հայոց օրրան

Ուղղանկյունաձեւ տապանաքար

Ուղղանկյունաձեւ տապանաքար 1868 թ․

Ադրբեջան (ոչ Արցախ) / Շամախի / Սաղիան

Արձանագրություն, Հայերեն, Փորագիր, Առաջնորդական 1868 թ․

ՎԻՃԱԿԱՒՈՐ ԱՌԱՋՆՈՐԴ ԹԵՄԻՆ ՀԱՅՈՑ ՇԱՄԱԽՒՈՅ ԴԱՆԻԷԼ ԱՐՔԵՊԻՍԿՈՊՈՍ ՇԱՀՆԱԶԱՐԵԱՆՑ ՏԱՐՕՆԵՑԻ, ՎԱԽՃԱՆԵՑԱՒ 41 ԱՄԱՑ, Ի 4 ՅՈՒԼԻՍԻ 1868 ԱՄԻ:

Սմբատեանց Մ., Նկարագիր Սուրբ Ստեփանոսի վանաց Սաղիանի եւ միւս վանօրէից եւ ուխտատեղեաց եւս եւ քաղաքացն եւ գիւղօրէից որք ի Շամախիոյ թեմի, Տփխիս, 1896, էջ 75։ Սամվել Կարապետյան, Բուն Աղվանքի հայերեն վիմագրերը, Երևան, 1997, էջ 65: Ծանոթ. Երախտաշատ հոգևորականը, 1865 թ.այցելելով թեմի բոլոր հայաբնակ գյուղերն ու հուշարձանները, իր տպավորությունները շարադրել է մի ստվարածավալ հոդվածաշարում, որն էլ լույս է տեսել ,1870 թ. մահվանից 2 տարի անց («Արարատ» 1870, էջ 229-231, 257-263, 318-323)։ Վանքի նորոգման գաղափարով ոգևորված առաջնորդը Բաքվի, Ղուբայի, Դարբանդի հայերի շրջանում հանգանակություն էր կատարել ու հավաքել 778 ռ. 93 կոպ.։ Այդ նպատակին 300 ռ. էլ նվիրել էր կաթողիկոսը։ Սակայն արքեպիսկոպոսի անժամանակ մահը (1868թ.) խափանել էր ծրագրի իրականացումը (Հայաստանի Հանրապետության Պատմության պետական կենտրոնական արխիվ, ֆ. 56, ց. 1, գ. 4870, թ. 4)։