Մխլու վարդապետի Վանք :: ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Մխլու վարդապետի Վանք

Ադրբեջան (ոչ Արցախ) / Շամախի / Փախրաքուշ

Տեղադրություն

Գյուղի հյուսիս-արևմտյան ծայրում, Աղսու գետի հովտին նայող թեք անտառածածկ սարալանջին պահպանվում են միջնադարյան մի ավերակ վանքի մնացորդները։

Սամվել Կարապետյան, Բուն Աղվանքի հայերեն վիմագրերը, Երևան, 1997, էջ 69:

Նկարագրություն

Հնավայրը, ուր հայտնաբերվեցին նաև արձանագրություններ, հայտնի է Մխլու վարդապետի վանք անվամբ (Միքայել վարդապետի վանք)։ Ավերակների մեջ պահպանվել են մի քանի խաչքարեր, արձանագիր քարեր, որոնց մի մասը, երևում է, ագուցված են եղել երբևէ գոյություն ունեցած եկեղեցու պատերի մեջ։

Սամվել Կարապետյան, Բուն Աղվանքի հայերեն վիմագրերը, Երևան, 1997, էջ 69:

16 — 17 դդ․

Դատելով պահպանված վիմագրերի բովանդակությունից XVI-XVII դարերում տեղում գոյություն է ունեցել բավական աշխույժ հոգևոր կենտրոն, որին զանազան անձինք կատարել են բազմաթիվ նվիրատվություններ։ Ուշագրավ է նաև վիմագրերի բավական ինքնատիպ գրչությունը։

Սամվել Կարապետյան, Բուն Աղվանքի հայերեն վիմագրերը, Երևան, 1997, էջ 69:

Ուսումնասիրություններ

Հուշարձանախմբի ուսումնասիրությամբ առաջինը զբաղվել է Մ. Սմբատյանցը. «Մի քանի Սաղիանցի եւ Փախրաքիւշցի մարդկանց հետ գնալով Մխլու վարդապետի վանքը, աշխատեցինք արձանագրեր գտնել, եւ սեղանոյ օծեալ վիմի (վեմ քարի) շրջապատը փորելով եւ եղած քարերը շրջելով՝ գտանք 15-ի չափ խաչքարեր զանազան թուերով եւ զանազան մարդկանց անունով, որ են հետեւեալքն»։

Սմբատեանց Մ., Նկարագիր Սուրբ Ստեփանոսի վանաց Սաղիանի եւ միւս վանօրէից եւ ուխտատեղեաց եւս եւ քաղաքացն եւ գիւղօրէից որք ի Շամախիոյ թեմի, Տփխիս, 1896, էջ 186-187։

19 դ․

Հնավայրում XIX դարի վերջին եղել է Քաջբերունին, որը տեսել է արձանագրված միայն երկու բեկոր։

Հայաստանի Հանրապետության Պատմության պետական կենտրոնական արխիվ, ֆ. 57, ց. 1, գ. 439, թ. 31։

Մեր այցելության ժամանակ գտանք միայն 7 արձանագիր քարեր և խաչքարեր։ Տարօրինակ էր, որ նախկինում հրատարակածներից ոչ մեկը չվերագտնվեց։

Սամվել Կարապետյան, Բուն Աղվանքի հայերեն վիմագրերը, Երևան, 1997, էջ 69:

Անվանում	Հիշ. ժամանակը	Ստուգաբանություն
Միքայել վարդապետի