Սբ. Գևորգ Եկեղեցի :: ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Սբ. Գևորգ Եկեղեցի

Վրաստան / Գարդաբան / Թելեթ

Պատմություն

Սբ. Գևորգ եկեղեցու կառուցման աշխատանքներն իրականացվել էին «...երջանկայիշատակ Ներսես Ե-ի հոգատարությամբ, որ և օծել է անձամբ»:

Սամվել Կարապետյան, Վրաց պետական քաղաքականությունը, և հայ մշակույթի հուշարձանները, Երևան, 1998, էջ 56:

Թելեթի Սբ. Գևորգը մոտակա հայաբնակ գյուղի համար որպես ծխական եկեղեցի շարունակել է գործել մինչև խորհրդային առաջին տարիները: Իր գոյության ընթացքում այն վիրահայերի շրջանում համարվել է ամենահամբավավոր ուխտատեղին: Նրա գլխավոր տոնը Համբարձման Հինգշաբթին է: Օրինակ «Краткий обзор армяно-григ. мон. и храмов » վերնագրի ներքո նշված է. «Телетская церковь во имя св. Георгия, …Праздник в день Вознесения»: Ուխտատեղիի հռչակն այնքան մեծ էր, որ նրան իր այցելությամբ պատվում էին նաև վրացիները. «...14-го мая, в день Вознесения Господная, был престольный праздник телетского храма, куда обыкновенно стекаются в этот день со всех концов Кахетии и Карталинии не только армяне, но даже грузины»: Ուխտատեղիի հասույթը մշտապես տրամադրվում էր Թիֆլիսի Ներսիսյան դպրոցի:

«Кавказский Календарь на 1886г.», Тифлис, 1885, с. 152. «Кавказ», 1912, N 129, с. 2. «Մշակ», 1899, N 96:

Նորոգություն
1850 թ․

1850-ականներին ուխտատեղիի որոշ շենքեր և հատկապես եկեղեցին կարիք ունեին որոշ նորոգումների: Այդ աշխատանքները գյուղի հասարակայնության միջոցներով իրականացնելու համար հոգևոր իշխանությունից ստացվել էր համապատասխան թույլտվություն:

Հայաստանի Հանրապետության Պատմության պետական կենտրոնական արխիվ, ֆոնդ 56, ցուցակ 1, գործ 3245, թերթ 19:

1902 թ․

1902 թ. Գաբրիել Զաքարյան Գյոզալյանցն ու Գևորգ Մարտիրոսյան Հակոբյանցը եկեղեցին իրենց ծախսով նորոգելու համար կաթողիկոսից կոնդակ են ստացել:

«Արարատ», 1902, մայիս- յունիս, էջ 417:

Նվիրատվություններ

1850-ականների նորոգումների ընթացքում են պատրաստվել ու եկեղեցուն նվիրվել մի քանի մակագիր պատկերաքանդակներ: Դրանցից երկուսը և մկրտարանի միակտոր տաշտակաձև ավազանը ընծայվել են Հովհաննես Միրիմանյանցի կողմից:

Սամվել Կարապետյան, Վրաց պետական քաղաքականությունը, և հայ մշակույթի հուշարձանները, Երևան, 1998, էջ 57:

Արձանագրություն, Հայերեն, Փորագիր, Հիշատակագրություն 1834 թ․

Եկեղեցու արևելյան պատի մեջ ագուցված մարմարակերտ սալիկի վրա փորագրված է.
Տ(Է)Ր ԸՆԿԱԼ ԶՀՈԳԻ ԻՄ ԽԱՂԱՂՈՒԹ(ԵԱՄ)Բ | Ի ՆԵՐՔՈՅ ԱՅՍՐ ՏԱՊԱՆԻ ՀԱՆԳՉԻ ՄԱՐՄԻՆ | ԳԷՈՐԳԵԱՅ ԱՆՏՈՆԵԱՆ ՔԵԴԽՈՒԴԵ(ԱՆ)Ց, | ՈՐ ՓՈԽԵՑԱՒ ՅԱՍՏԻ ԿԵՆ(ԱՑ) Ի 20 ՆՈՅԵՄԲԵ|ՐԻ 1834 ԱՄԻ, Ի 55 ԱՄԻ ԿԵՆԱՑ ԻՒՐՈՅ (նույնը նաև ռուսերեն):

Սամվել Կարապետյան, Վրաց պետական քաղաքականությունը, և հայ մշակույթի հուշարձանները, Երևան, 1998, էջ 57:

Արձանագրություն, Հայերեն, Փորագիր, Հիշատակագրություն 1834 թ․

Եկեղեցու արևելյան պատի մեջ ագուցված մարմարակերտ սալիկի վրա փորագրված է.
Տ(Է)Ր ԸՆԿԱԼ ԶՀՈԳԻ ԻՄ ԽԱՂԱՂՈՒԹԵԱՄԲ | Ի ՆԵՐՔՈՅ ԱՅՍՐ ՏԱՊԱՆԻ ՀԱՆԳՉԻ ՄԱՐՄԻՆ | ԵՂԻՍԱԲԵԹԻ ԶԱՔԱՐԵԱՆ ՔԵԴԽՈՒԴ(Ե)ԱՆՑ, | ՈՐ ՓՈԽԵՑԱԻ ՅԱՍՏԻ ԿԵՆԱՑ Ի 15 ՄԱՅԻՍԻ 1834 ԱՄԻ, Ի 42 ԱՄԻ ԿԵՆԱՑ ԻՒՐՈՅ:

Սամվել Կարապետյան, Վրաց պետական քաղաքականությունը, և հայ մշակույթի հուշարձանները, Երևան, 1998, էջ 57:

Արձանագրություն, Հայերեն, Հիշատակագրություն 1855 թ․

Զույգ պատկերաքանդակների վրա կարդացվում է միևնույն մեկ տողանոց հիշատակագիրը.
ՕՀԱՆԷՍ ՄԻՐՕԻ ՈՐԴԻ ՄԻՐԻՄԱՆԵԱ(Ն)Ց (մյուսի վրա՝ Օհանէս Միրօյի որթի Միրիմանեանց):

Սամվել Կարապետյան, Վրաց պետական քաղաքականությունը, և հայ մշակույթի հուշարձանները, Երևան, 1998, էջ 57:

Արձանագրություն, Հայերեն, Փորագիր, Հիշատակագրություն 1856 թ․

Պատկերաքանդակի եզրին արձանագրված է.
ՅԻՇԱՏԱԿ(Է) ԱՅՍ ՊԱՏԿԵՐՍ ՅՈՎՍԵՊ ՊԱՊ(Ա)ԼԵԱՆՑ, 1856 Ն(ՈՅ)ԷՄԲԵՐ:

Սամվել Կարապետյան, Վրաց պետական քաղաքականությունը, և հայ մշակույթի հուշարձանները, Երևան, 1998, էջ 57:

Արձանագրություն, Հայերեն, Փորագիր, Հիշատակագրություն

Պատկերաքանդակի տակ (3 տող հայերեն և 1 տող վրացերեն) փորագրված է.
ՅԻՇԱՏԱԿ Է ԷԲԻՆԻՆՑ ՅԵՍԱՅՈՒ ՈՐԴԻ... ԼԻ ԺԱՌԱՆԳ ԳԷՈՐԳԻՆ, ՈՐ ԸՆԾ(ԱՅ)ԵՑ... | ԴՈՒՌՆ Ս(Ր)Բ(Ո)Յ ԳԷՈՐԳԱՅ ԶՈՐԱՒԱՐԻՆ ԹՈ...:

Սամվել Կարապետյան, Վրաց պետական քաղաքականությունը, և հայ մշակույթի հուշարձանները, Երևան, 1998, էջ 57:

Պատկերաքանդակ

Սամվել Կարապետյան, Վրաց պետական քաղաքականությունը, և հայ մշակույթի հուշարձանները, Երևան, 1998, էջ 57:

Պատկերաքանդակ

Սամվել Կարապետյան, Վրաց պետական քաղաքականությունը, և հայ մշակույթի հուշարձանները, Երևան, 1998, էջ 57:

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը ներքին
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1989 թ․

Սբ. Գևորգ եկեղեցու խորանը` բարձր բեմով 1989 թ.:

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը մանրամաս
Հեղինակը Սարգիս Դարչինյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1988 թ․

Վանքի Սբ. Գևորգ եկեղեցու արևելյան ճակատում ագուցված մարմարակերտ արձանագիր սալիկները 1988-ին:

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը մանրամաս
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1990 թ․

Վանքի Սբ. Գևորգ եկեղեցու արևելյան ճակատում ագուցված մարմարակերտ արձանագիր սալիկները ոչնչացված` 1990-ին:

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը մանրամաս
Հեղինակը Սարգիս Դարչինյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ

Եկեղեցու արևելյան ճակատում ագուցված վիմագրերից (1834 թ.) մինչև ոչնչացումը:

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը մանրամաս
Հեղինակը Սարգիս Դարչինյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ

Եկեղեցու արևելյան ճակատում ագուցված վիմագրերից (1834 թ.) մինչև ոչնչացումը:

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը ներքին
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1989 թ․

Սբ. Գևորգ վանքի եկեղեցու մկրտարանի ավազանը նախնական տեղում` հյուսիսային պատի մեջ (1989 թ.):

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը ներքին
Հեղինակը Սարգիս Դարչինյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1992 թ․

Սբ. Գևորգ վանքի եկեղեցու մկրտարանի ավազանը` տեղահանված (1992 թ.):

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը մանրամաս
Հեղինակը Սարգիս Դարչինյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1997 թ․

Սբ. Գևորգ վանքի եկեղեցու մկրտարանի ավազանը` եկեղեցուց ոչ հեռու թափված ուրիշ բեկորների հետ միատեղ (1997 թ.):

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը ներքին
Հեղինակը Սարգիս Դարչինյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1992 թ․

1992 թ. Սբ. Գևորգ եկեղեցու խորանը այլևս գոյություն չուներ: Փոխարենը` կառուցվել էր վրաց եկեղեցիներին (հունածես) բնորոշ բեմառաջի կամարաշար պատը:

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը մանրամաս
Հեղինակը Սարգիս Դարչինյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1992 թ․

Եկեղեցու ավերված բարձր բեմի քիվագոտու քարերը հարավային մուտքի առջև` հարմարեցված իբրև սանդուղքներ (1992 թ.):

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը ներքին
Հեղինակը Սարգիս Դարչինյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1988 թ․

Եկեղեցու ներքին տեսքը մինչև հայկական նշանների անհետացումը (1988 թ.): Անխաթար է հայոց եկեղեցիներին հատկանշական` խորանը ծածկող վարագույրը: