Ներսիսյան Դպրոց :: ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Ներսիսյան Դպրոց

Վրաստան / Թիֆլիս

Վկայություն, Հայերեն, Ձեռագիր, Յուրացում 1996 թ․

Վկայություն ըստ Հայկ Շավոյանի.
«Ես՝ Հայկ Գալուստի Շավոյանս, 1916 թվականից 1924 թվականը սովորել եմ Ներսիսյան դպրոցում և այնտեղ ճանաչել եմ անվանի դասատուներ՝ Արշակ Զամալյանին, Արտաշես Աբեղյանին, Գևորգ Ղազարյանին, կրոնուսույց քահանա Արշակ Մինասյանին, Պողոս Հովյանին, Պետրոս Տիգրանյանին, Արշակ Տոնյանին, Ստեփան Լիսիցյանին, Սեդրակ Ավետյանին, Հակոբ Էլիբեկյանին, Գուրգեն Էդիլյանին, Իսահակ Հարությունյանին, Մամբրե Մատենճյանին, Միքայել Մուչոյանին, Ստեփան Քափանակյանին, Սիմոն Շխյանին, Սպիրիդոն Մելիքյանին և այլն: Ի դեպ ուշադրության արժանի է մի դրվագ. 1919 թ. հայ-վրացական պատերազմի օրերին պարոն Շխյանի դասը (ռուսերեն) շատ երկար տևեց, բանն այն է, որ վրաց մենշևիկյան կառավարական զորամասը, հետապնդելով Հակոբ Էլիբեկյանին, շրջապատել էր դպրոցի շենքը, սակայն այդպես էլ Հ. Էլիբեկյանին չգտան: Ներսիսյան դպրոցի նոր շենքի գլխավոր մուտքի կամարներին փորագրված էր «Ներսիսյան Հոգևոր Դպրոց», որն ավաղ ջնջված (հարթված) է: Հայրենասեր Ալեքսանդր Մանթաշյանը հատուկ բերել էր Հայաստանի Անի կայարանամերձ վայրից համապատասխան տուֆի շինաքար շենքի ամբողջ ճակատամասի համար: Մեզ՝ աշակերտությանս ներս էին թողնում ոչ գլխավոր մուտքից, այլ կողքում եղած հատուկ մուտքով, քանի որ անհրաժեշտ էր հանդերձարանում թողնել հագուստը, իսկ կոշիկները փոխարինել թաղիքե կոշիկներով: Հիսնական թվերին առիթ ունեցա Թիֆլիս այցելելու և կարոտով գնացի դպրոցս նորից տեսնելու, սակայն գիտական ինստիտուտի պահակն արգելեց ներս մտնել և հուսակտուր վերադարձիս նկատեցի ջրի հոսք տուֆակերտ երեսպատման վրայով: Մի բարակ խողովակի տեղադրման համար բիրտ հարվածներով ավերել էին մոտ կես քառակուսի մետր երեսպատում: Հոյակերտ դպրոցն ուներ շվեդական մարզական սարքավորումներով կահավորված դահլիճ, իսկ ֆիզիկայի կաբինետը կատարյալ ամֆիթատրոնի տեսք ուներ՝ իր կատարյալ հարմարանքներով: Դպրոցն ուներ կենցաղային հարմարանքներ, ինչպես՝ բաղնիք, զուգարաններ, բոլորի պատերը և օգտագործելիք պարագաները երեսպատված սպիտակ սալիկներով: Դասարանների կառուցվածքը նման չէր ներկայիս դասարաններին: Գրատախտակի և ամբիոնների տարածությունը մի փոքր բարձր էր լսարանի հիմնական հատակից»:

Շավոյան Հայկ Գալուստի, 9.I.96, հրատ. Սամվել Կարապետյան, Վրաց պետական քաղաքականությունը, և հայ մշակույթի հուշարձանները, Երևան, 1998, էջ 77:

Տեսակը Փաստաթուղթ
Տեսքը նշված չէ
Հեղինակը Հայկ Շավոյան
Աղբյուրը Ականատեսի ձեռագիր վկայություն
Տարեթիվ 1996 թ․

Վկայություն, Ռուսերեն, Ձեռագիր, Յուրացում 1995 թ․

Վկայություն ըստ Գուրգեն Հակոբյանի.
"Я, Акопян (Багдасарян) Гурген Веньяминович с 1970 года по велению судьбы начал работать в прекрасном здании бывшей Нерсесяновской семинарии - колыбели армянской культуры и духовности. В годы войны здание было отдано военному госпиталю, позже здание было занято ГПИ, далее с 1970-х годов оно передано Институту Машиностроения, где стал работать слесарем в отделе главного механика. Нам помимо нашей работы поручали регулярно следить за физическим состоянием здания (этим мне удалось ближе узнать всю красоту здания). Великолепный вид, который был запечетлен в те годы, до сих пор у меня перед глазами. К сожалению сегодня многое уже утрачено и варварски обезображено. Был убран оставшийся как реликвия колокол, который вовсе никому не мешал. Под предлогом того, что не могут отремонтировать черепичную крышу здания и в добавок ввиду большого количества цинковой жести стали убирать замечательную "Марсельскую" черепицу (часть была продана, часть украдена). Красиво выполненная надпись о построении здания (на мраморной плите с медными буквами) вмонтированная внутри при входе возле лестницы видимо раздражала главного инженера института - мерзавца Гиви Григорьевича Датешидзе, который приказал убрать ее (1985 г.). Прекрасно помню все отделения (классы) площадью около 70 кв. м каждый. По распоряжению этого же инженера с этих отделов нас заставили ликвидировать кафедры, расположенные в этих отделах (они, кстати, никому не мешали). Самый большой из всех залов, который был актовым, ныне служит спортивным залом. Во дворе здания стали сажать деревья, из коих большей частью тополя, специально с целью закрыть обзор привлекающего вида издалека. В итоге возвращаясь домой очень часто приходил расстроенный, видя все это варварство. В последний же период после перестройки здание по частям перешло к множеству кооператоров, фирмам и др. дельцам. При входе во двор на стене ограды висит памятная мемориальная доска, будто бы здесь когда-то учился маршал Иловани. С какой же совестью зачеркнуты имена сотен армянских деятелей - выпускников семинарии, иные в одиночестве - будучи пенсионером со слезами и обидой пишу эти строки... Я представляю как на сегодняшний день выглядело бы это здание, если бы было памятником грузинской культуры...".

Акопян (Багдасарян) Гурген, апрель 1995 г., հրատ. Սամվել Կարապետյան, Վրաց պետական քաղաքականությունը, և հայ մշակույթի հուշարձանները, Երևան, 1998, էջ 77-78:

Տեսակը Փաստաթուղթ
Տեսքը նշված չէ
Հեղինակը Գուրգեն Հակոբյան
Աղբյուրը Ականատեսի ձեռագիր վկայություն
Տարեթիվ 1995 թ․