Սբ. Գաբրիել Եկեղեցի :: ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Սբ. Գաբրիել Եկեղեցի 1674 թ․

Ադրբեջան / Հյուսիսային Արցախ / Խանլար / Միրզիկ

Պատմություն
1674 թ․

Գյուղամիջում գտնվող Սբ. Գաբրիել եկեղեցին, ըստ մուտքից վեր փորագրված շինարարական արձանագրության, կառուցվել է 1674 թ:

Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երեւան, 2004, էջ 396:

Նորոգություն
1863 թ․

Հայտնի է, որ 1910 թ. վերջին նորոգությունից զատ համանման աշխատանքներ կատարվել են դեռևս 1863 թ., երբ եկեղեցու գումարներով սվաղել էին ներսի պատերը:

Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3843, թ. 40:
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 396:

Նկարագրություն
19 դ․

ԺԹ դարավերջի այցելուներից Ե. Լալայանը եկեղեցին բնորոշել է որպես փոքրիկ, խոնավ կառույց, իսկ մեկ ուրիշ ականատեսի եկեղեցին ներկայացել է որպես չորս հոյակապ սյուների վրա կառուցված փառավոր տաճար:

Լալայեան Ե., Գանձակի գաւառ, «Ազգագրական հանդէս», Թիֆլիս, 1899, N 1, էջ 298:
Արձագանք» 1886, N 20, էջ 295:
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 396:

Եպիսկոպոս Բարխուտարյանցը եկեղեցին համառոտ այսպես է նկարագրել. «...քարուկիր, կառուցեալ չորս սիւների վերայ և խաչազարդեալ վաղեմի խաչքարով. երկարութիւն 16 մետր 95 սանթիմ, լայնութիւն 12 մետր 10 սանթիմ: ...ունի եւ փոքր զանգակատուն...»:

Բարխուտարեանց Մ., Արցախ, Բագու, 1895, էջ 276:
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 396-397:

Ճարտարապետություն

Սբ. Գաբրիել եկեղեցին ունի եռանավ թաղածածկ բազիլիկի հորինվածք: Խորանի երկու կողմերում մեկական ավանդատներ են: Ավանդական տեղում է մկրտարանի խորշը: Կամարակապ միակ մուտքը բացված է հարավային ճակատից: Եկեղեցու լուսավորությունն իրականացված է դեպի ներս լայնացող 6 լուսամուտների միջոցով: Կառուցված է կոփածո քարով, կրաշաղախով: Անկյունաքարերը և բացվածքների եզրակալները սրբատաշ են:

Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երեւան, 2004, էջ 397:

Պատմություն
1928 թ․

1928 թ. Ադրբեջանի խորհրդային իշխանությունների որոշմամբ եկեղեցին փակվել է:

Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 409, ց. 1, գ. 2658, թ. 12:
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 398:

Մինչև բռնագաղթն կանգուն էր:

Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երեւան, 2004, էջ 398:

Քահանա
1897 — 1905 թթ․

Մարտիրոս Եղիազարյան Եպիսկոպոսյանց. 1871-1879 թթ. կրթվել է Փիբի Սբ. Գևորգյան դպրոցում: Քահանա է ձեռնադրվել 1897 թ. հունվարի 21-ին և հովվել Սբ. Գաբրիել եկեղեցու ծուխն առնվազն մինչև 1905 թ.:

Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. Պ461, ց. 1, գ. 12, թ. 59:
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 398:

Արձանագրություն, Հայերեն, Փորագիր, Շինարարական

Արդեամբք եւ ծախիւք Միրզու հասարակութեան կառուցաւ ս(ուր)բ Գաբրիէլ եկեղեցիս թ(վին) 1674, ի հաշուէ եկեղեցւոյ նորոգեցաւ 1910:
Հրատ. «Արձագանք» 1886, N 20, էջ 295: Բարխուտարեանց Մ., Արցախ, Բագու, 1895, էջ 276: Լալայեան Ե., Գանձակի գաւառ, «Ազգագրական հանդէս», Թիֆլիս, 1899, N 1, էջ 316:
Ծանոթ. հրատարակել են կրճատումներով և թերի:

Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 396:

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Ուղղությունը ⇘ Հարավ-արևելքից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 1980 — 1982 թթ․

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Ուղղությունը ⇙ Հարավ-արևմուտքից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 1980 — 1982 թթ․

Տեսակը Չափագրություն
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գծագիր

Սբ. Գաբրիել եկեղեցու հատակագիծը

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 1980 — 1982 թթ․

Խաչքարեր և տապանաքարեր՝ ագուցված Սբ. Գաբրիել եկեղեցու արևմտյան ճակատում

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը մանրամաս
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 1980 — 1982 թթ․