Սբ. Գրիգոր Լուսավորիչ Եկեղեցի :: ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Սբ. Գրիգոր Լուսավորիչ Եկեղեցի 5 — 6 դդ․

Վրաստան / Ջավախք / Ախալքալաք / Բզավեթ

Պատմություն
1837 թ․

Վավերագրերում հիշվում է 1837-ից:

Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 4077, թ. 19։ Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 117:

Ճարտարապետություն

Եկեղեցու հորինվածքն ըստ հատակագծային առանձնահատկությունների իր զուգահեռներն ունի Հայաստանի բազմաթիվ այլ հնավայրերում (Բայբուրդ, Ավանիկ գյուղատեղիներ, Ուրծ քաղաքատեղի և այլն)։ Միանավ բազիլիկ է` արևելքից արտաքուստ ընդգծված եռանիստ խորանով: Միակ մուտքը հարավից է: Կառուցված է սրբատաշ բազալտից: Արտաքին չափերն են՝ 16,1 x 6,4 մ: Հարավից կից է համանման հորինվածքով մատուռ (մուտքը՝ արևմուտքից), որի արտաքին չափերն են՝ 7,1 x 4,0 մ:

Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 117:

Հիմնադրում
5 — 6 դդ․

Հիմնադրվել է Ե-Զ դարերում:

Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 117:

Նորոգություն
1830 թ․

1830-ականներին լքված գյուղում հաստատված կարնեցի հայ գաղթականները, կիսավեր եկեղեցին փայտամածով նորոգելով (հյուսիսային պատի մեջ ավելացվել է մկրտարանի ավազանը), օծել են Սբ. Գրիգոր Լուսավորչի անվամբ և օգտագործել որպես ծխական եկեղեցի:

Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 117:

1848 թ․

Ըստ ամենայնի, նորահաստատ գաղթականների սուղ միջոցներով նորոգած եկեղեցին երկար չի դիմացել, քանի որ 1848 թ. մի վավերագրից պարզվում է, որ եկեղեցին կրկին նորոգվել էր և վերստին օծելու կարիք կար. «...զփայտաշէն միջասահման եկեղեցիս, որոց որմունքն են քարեայ և ծածկքն փայտեայ...»:

Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 56, ց. 6, գ. 5, թ. 5։ Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 117:

Նկարագրություն

Հարկ է նշել, որ եկեղեցին կառուցվել է դեռևս այն ժամանակ, երբ վրաց եկեղեցին հայածես էր (մինչև 609 թ.)։ Հետևաբար, անկախ կառուցողների ազգային պատկանելությունից (արձանագրություններ չեն պահպանվել), եկեղեցին և՛ առաջին, և՛ վերջին օծմամբ առաքելական է։

Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 117-118:

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Ուղղությունը ⇙ Հարավ-արևմուտքից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 1988 — 1989 թթ․

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Ուղղությունը ⇘ Հարավ-արևելքից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1988 — 1989 թթ․

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը հատված
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1988 — 1989 թթ․

Հատված արևելյան ճակատից:

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը հատված
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1988 — 1989 թթ․

Հատված արևելյան ճակատից:

Տեսակը Չափագրություն
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գծագիր

Հատակագիծ

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը հատված
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1988 — 1989 թթ․

Սբ. Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցու մուտքի բարավորը

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1988 — 1989 թթ․

Սբ. Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցուն հարավից կից մատուռի մուտքի բարավորը:

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1988 — 1989 թթ․

Շրջապարսպի դարպասը

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը մանրամաս
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1988 — 1989 թթ․

Քառակող կոթողների բեկորներ և պատվանդաններ` ագուցված դարպասի որմերում

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը մանրամաս
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1988 — 1989 թթ․

Քառակող կոթողների բեկորներ և պատվանդաններ` ագուցված դարպասի որմերում:

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը մանրամաս
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1988 — 1989 թթ․

Քառակող կոթողների բեկորներ և պատվանդաններ` ագուցված դարպասի որմերում: