Գավառային Դպրոց :: ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Գավառային Դպրոց

Վրաստան / Ախալցխա / Ախալցխա

Պատմություն
1835 թ․

Հայտնի է, որ ժողլուսավորության նախարար Սերգեյ Ուվարովի` 1835 թ. կազմած «Անդրկովկասյան ուսումնարանների կանոնադրության» համաձայն` Ախալցխայի գավառային ուսումնարանում տեղական լեզուներով դասավանդումը պետք է իրականացվեր հայերեն և թաթարերեն:

Արևելահայության կրթական գործի վիճակը 1830-1870 թթ., «ԲՀԱ», 1987, N 1, էջ 37: Սամվել Կարապետյան, Ախալցխա, Երևան, 2008, էջ 117:

Դպրոցում հայոց լեզու և կրոն դասավանդող առաջին ուսուցիչը Մկրտիչ Արվանյանցն էր (վախճանվել է 1834 թ. դեկտեմբերին). «...աւագ սարկաւագ Մկրտիչ Արուանեանց, որ էր ուսուցիչ Հայոց լեզուի և աստուածային օրինաց յԱխալցխայու արքայական ուսումնարանի, ի հիւանդութենէ վախճանեցաւ յանցեալ 1834 ամի, ի դեկտեմբերի ամսոյ...»: Ստեղծված կացության առթիվ դպրոցի վերատեսուչը 1834 թ. դեկտեմբերի 16-ին Կարապետ արքեպիսկոպոսին զեկուցել է. «Առ ի չմնալ աշակերտաց Ախալցխայու ուսումնարանի զուրկ ի դասառութիւնէ հայկաբանութեան, պատճառաւ մահուան ուսուցչին Հայոց լեզուի և օրինաց Մկրտչի Արուանեանց, ես համարձակիմ խոնարհաբար խնդրել ի Ձերդ բարձր սրբազնութենէ կարգել զոք ի հոգևորականաց տեղեակ Հայոց քերականական արհեստի և աստուածապաշտութեան ուսուցիչ ի սոյն ուսումնարանի, ի տեղի հանգուցելոյն...»:

Մատենադարան, թղթ. 1637, վավ. 1457: Մատենադարան, թղթ. 1637, վավ. 1439, թ. 543: Սամվել Կարապետյան, Ախալցխա, Երևան, 2008, էջ 117:

1837 թ․

1837 թ. դպրոցում ուսանում էր 70 աշակերտ, որոնցից 62 հայ էր, 6-ը` ռուս և 2-ը` թուրք:

Արևելահայության կրթական գործի վիճակը 1830-1870 թթ., «ԲՀԱ», 1987, N 1, էջ 50: Սամվել Կարապետյան, Ախալցխա, Երևան, 2008, էջ 117:

1831 թ․

Գավառային (1875-ից` Քաղաքային) ուսումնարանը բացվել է 1831 թ.: Եղել է երկդասյա, ուսուցումը տարվել է հայերեն և ռուսերեն լեզուներով: Մինչև 1835 թ. գտնվում էր Ռաբաթում, որից հետո դպրոցի համար նոր շենք է հատկացվում քաղաքի նոր մասում` դառնալով երեքդասյա` բաղկացած մեկ նախապատրաստական և երկու հիմնական բաժանմունքներից (բացվել է նաև վրացական բաժին):

Արևելյան Հայաստանի պետական հիմնարկների պատմության տեղեկատու 1801-1917 թթ., «ԲՀԱ», 1986, N 3, էջ 199: Մաթևոսյան Լ., Ախալցխայի հայկական դպրոցը, Երևան, 2007, էջ 13-14: Սամվել Կարապետյան, Ախալցխա, Երևան, 2008, էջ 117:

Անվանում	Հիշ. ժամանակը	Ստուգաբանություն
Քաղաքային