Սբ. Աստվածամայր Հայ կաթոլիկ եկեղեցի :: ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Սբ. Աստվածամայր Հայ կաթոլիկ եկեղեցի

Վրաստան / Ախալցխա / Ծինուբան

Պատմություն
1869 թ․

Կառուցման և անվանակոչման առթիվ հայտնի է. «...յանուն Աստուածամօր, քարաշէն, 1869 թ....»:

«Արձագանք», 1885, N 26, էջ 368: Սամվել Կարապետյան, Ախալցխա, Երևան, 2008, էջ 203:

1879 — 1908 թթ․

Այլ վկայության համաձայն` եկեղեցին կառուցվել է 1879 թ. «...ժողովրդապետական քարաշէն եկեղեցի, յանուն ս. Աստուածածնին, 1879 ամի, ծախիւք ծխականաց, վերանորոգ. յամի 1908»:

Օրացոյց եւ պատկեր տօնից, Թիֆլիզ, 1916, էջ 79: Սամվել Կարապետյան, Ախալցխա, Երևան, 2008, էջ 203:

1909 թ․

Սակայն հաջորդ` 1909 թ. շարունակված դրամահավաքը փաստում է, որ շինարարական աշխատանքները դեռ ավարտված չէին. «Թիֆլիսի նահանգի Ախալքալաք գաւառի Ծինուբան գիւղում հայ կաթոլիկ համայնքի նորակառոյց եկեղեցու համար ժողովարարութիւն անելու համար Թիֆլիզ է եկել նոյն գիւղի հայ կաթոլիկ համայնքի ծխատէր արժ. Յակոբ քահ. Սահարեանը»:

«Հովիւ», 1909, N 17, էջ 271: Սամվել Կարապետյան, Ախալցխա, Երևան, 2008, էջ 203:

1936 թ․

Եկեղեցին գործել է մինչև 1936 թ.: 1937 թ. վերածվել է հացահատիկի ամբարի, սակայն մի քանի օր անց կրկին օգտագործվել իր նախնական նշանակությամբ (գյուղացիները դուռը կոտրել են և ողջ հացահատիկը տեղափոխել Պողոս Գրիգորյանի տան վերնահարկը` այն ծառայեցնելով որպես ամբար):

Հակոբյան Հ., Ախալցխա. Էրզրումյան գաղթից մինչև մեր օրերը, Երևան, 2002, էջ 237 (ըստ ծինուբանցի Խաչատուր Սերոբյանի): Սամվել Կարապետյան, Ախալցխա, Երևան, 2008, էջ 203:

Ճարտարապետություն

Եկեղեցին ուղղանկյուն հատակագծով, խորանից հյուսիս և հարավ զույգ ավանդատներով, երկթեք տանիքի տակ առնված փայտամած տանիքով, սրբատաշ և կիսամշակ քարով, կրաշաղախով կառույց է: Ներքուստ արևմտյան կողմում փայտաշեն կրկնահարկ կանանց դասն է` կանգնած նույնպես փայտե 4 զույգ սյուների վրա: Մուտքերը երկուսն են` բացված հյուսիսային և արևմտյան ճակատներից: Վերջինիս առջև կից է եռահարկ զանգակատունը, որի առաջին երկու հարկերը քառասյուն են, իսկ երրորդը կազմված է սրածայր վեղարով ավարտվող վեց բոլորաձև սյուներից: Արտաքին հարդարանքում աչքի է ընկնում եկեղեցու երեք ճակատներով ձգվող (բացառությամբ արևելյանի) ընդհանուր շարվածքից սրբատաշ քարով առանձնացած որմնակամարաշարը: Արտաքին չափերն են` 16,63 x 10,18 մ:

Սամվել Կարապետյան, Ախալցխա, Երևան, 2008, էջ 203-205:

Նորոգություն
1969 թ․

1969 թ. վերանորոգվել է եկեղեցու տանիքը, գմբեթի խաչն էլ վերազոդել է Խաչատուր Գրիգորյանը:

Հակոբյան Հ., Ախալցխա. Էրզրումյան գաղթից մինչև մեր օրերը, Երևան, 2002, էջ 237: Ի դեպ, ըստ ծինուբանցի Խաչատուր Սերոբյանի` եկեղեցու առաջին զանգը, որը 1908 թ. նվիրել են Տեփանանց տոհմի ներկայացուցիչները, բերվել է Կարսից: Սամվել Կարապետյան, Ախալցխա, Երևան, 2008, էջ 203:

Արձանագրություն, Հայերեն, Փորագիր, Հիշատակագրություն 1882 թ․

Սամվել Կարապետյան, Ախալցխա, Երևան, 2008, էջ 205:

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 2007 թ․

Արձանագրություն, Հայերեն, Ներկագիր, Հիշատակագրություն 1900 — 1908 թթ․

Եկեղեցու մուտքից վեր կարմիր ներկով արձանագրված է.
Սկի(զբ) 1900 թ. վերջ 1908:

Սամվել Կարապետյան, Ախալցխա, Երևան, 2008, էջ 206:

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Ուղղությունը ⇗ Հյուսիս-արևելքից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 2007 թ․

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Ուղղությունը ⇙ Հարավ-արևմուտքից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1988 թ․

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Ուղղությունը ⇘ Հարավ-արևելքից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1988 թ․

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Ուղղությունը ⇒ Արևելքից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 2007 թ․

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը ներքին
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 2007 թ․

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Ուղղությունը ⇘ Հարավ-արևելքից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 2007 թ․

Զանգակատան սյունագմբեթը (ռոտոնդան):

Տեսակը Չափագրություն
Տեսքը արտաքին
Հեղինակը Աշոտ Հակոբյան
Աղբյուրը Գծագիր

Հատակագիծ

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Ուղղությունը ⇙ Հարավ-արևմուտքից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ