Եկեղեցի :: ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Եկեղեցի

Վրաստան / Ախալցխա / Չեչերեկ

Պատմություն
1841 թ․

1841 թ. հիշատակվում է որպես փայտաշեն կառույց:

Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3802, թ. 66-67: Սամվել Կարապետյան, Ախալցխա, Երևան, 2008, էջ 250:

Եկեղեցուն փոխարինած նշյալ շենքն իրենից ներկայացնում էր բնակելի տուն (գլխատան հորինվածքով), որն առանձնապես աղոթատեղիի համբավ էր ձեռք բերել այդտեղ պահվող ձեռագիր Ավետարանի առկայության շնորհիվ:

Սամվել Կարապետյան, Ախալցխա, Երևան, 2008, էջ 250:

Ձեռագրեր

Չեչերեկը հայտնի է առ այսօր գյուղամիջում գտնվող Սբ. Ավետարան կոչված ուխտատեղի-տան մեջ, ապա 2005 թ. նույն շենքի տեղում համագյուղացի Էդվարդ Հակոբյանի նախաձեռնությամբ և նրա միջոցներով վերակառուցված սրբատան մեջ պահվող 1745 թ. նորոգված թղթյա պատկերազարդ ձեռագիր Ավետարանով: Նույն տեղում պահվում են նաև եկեղեցական այլ իրեր, սրբություններ:

Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 176, թ. 6: Սամվել Կարապետյան, Ախալցխա, Երևան, 2008, էջ 250:

Ավետարանի հիշատակարանում նորոգման մասին կարդում ենք. «...արդ նորոգեցաւ սրբալոյս աւետարանս ի երկիրս Արզրում, քաղաքի, որ կոչի Կարնունո, որ ի դուռն սուրբ եկեղեցոյս, որ և սուրբ Երուսաղէմի պատրիարք, որ է անուն սուրբ Գրիգոր աստուածայբան վարդապետին և տէր Ակոբ պատրիարքին Կոսդանուպոլսու և տեառն մերու հայրապետութեան տէր Ղազար կաթողիկոսին և ուղտիս մեր ի տէր Պետրոս առաջնորդն և արհեպիսկոպոսին և աստուած երկան աւուրս պահեսցէ և հատահիմն արասցէ ամէն. արդ աղաչեմ զձեզ յիշեցէն և զանարժան և մեղաւորս անարք և անիմայ մեղսամած և փըծուն գրչիս սուտանուն տէր Վարդան, որ չեմ արժան քահանային և որ զանունս ունիմ միայն և գործովս ունայն թողութիւն արէք պակասութեան գրոյս, քանզի ժամանակս դառն էր և դժվար, որ շահ Թահմազն շատ աւերութիւն արար, աստուած վերջն բարին կատարէ, ամէն, ի թվին ՌՃՂԴ (1745)-ին, ամէն, բարօվ վայելէք սուրբ աւետարանս»:

Սամվել Կարապետյան, Ախալցխա, Երևան, 2008, էջ 250:

Արծաթապատ կազմին. «Յիշատակ է Արաբկերցի Միթ(՞)կանց լուսա|հոգի Կարապետի որդի Գեւորգն եւ իւր | ծնող(ա)ց լու... եւ կող(ա)կցի Մարք(ա)րտին, 1222 (1807/08 թթ.)»:

Սամվել Կարապետյան, Ախալցխա, Երևան, 2008, էջ 250-251:

1896 թ․

Մտահոգ ոչ թե ձեռագրի պահպանության, այլ նրա հասույթին տիրանալու խնդրով` 1896 թ. փետրվարի 12-ին Ախալցխայի հայոց հոգևոր կառավարությունը տեղեկացրել է Վրաստանի և Իմերեթի հայոց կոնսիստորիային ձեռագրի գոյության և հատկապես այցի եկող ուխտավորների թողած նվիրատվությունները տնօրինելու ցանկության մասին, առաջարկել է ձեռագիրը փոխադրել Ախալցխայի Սբ. Փրկիչ եկեղեցի, սակայն գյուղացիները մերժել են ձեռագիրը հանձնել եկեղեցուն: Հոկտեմբերի 25-ին կոնսիստորիան Ախալցխայի հայոց հոգևոր կառավարությանը խորհուրդ է տվել ձեռագիրը գյուղացիներից խլել ոստիկանության օգնությամբ:

Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 176, թ. 1, ֆ. 53, ց. 1, գ. 176, թ. 2: Սամվել Կարապետյան, Ախալցխա, Երևան, 2008, էջ 251:

1897 թ․

1897 թ. օգոստոսի 16-ին Ախալցխայի վիճակի հայոց եկեղեցիների գործակալը խնդրել է գավառապետին վարչական ուժի գործադրմամբ բռնագրավել ձեռագիրը, սակայն երկու ամիս անց վերջինս զեկուցել է, որ ձեռագրատեր Հմայակ Կիրակոսյանից իրեն որևէ կերպ չի հաջողվել խլել Ավետարանը:

Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 176, թ. 4, ֆ. 53, ց. 1, գ. 176, թ. 3: Սամվել Կարապետյան, Ախալցխա, Երևան, 2008, էջ 251:

Իր հերթին Ածղորի տեղամասի պրիստավը գավառային վարչությանը հայտնել է, որ Հ. Կիրակոսյանը բնավ մտադիր չէ հանձնել ձեռագիրը, քանի որ այն իր նախնիներից ավանդված շուրջ 800 տարվա վաղեմություն ունեցող ընտանեկան ժառանգություն է:

Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 176, թ. 5: Սամվել Կարապետյան, Ախալցխա, Երևան, 2008, էջ 251:

«Եկամտաբեր» Ավետարանին տիրանալու տենչով համակված հոգևոր իշխանությունների դիմում-խնդրագրերն ի վերջո հասնում են նահանգապետին, որի պատասխանը («ավետարանը անհնարին է վերցնել, քանի որ սեփականություն է») վերջակետ է դնում փայփայված ակնկալություններին: